Peter Greenaway

Jeden z czołowych autorów kina brytyjskiego, scenarzysta, malarz, pisarz. Przedstawiciel postmodernizmu w kinie, znany jako jeden z najbardziej ekscentrycznych twórców filmowych.

Urodził się 5 kwietnia 1942 roku w Newport w Walii. Przez 7 lat pracował jako montażysta, i to właśnie w tym czasie zaczął realizować pierwsze eksperymentalne filmy krótkometrażowe (m.in. „Okna” 1975). Przykuł uwagę średniometrażową „Rekonstrukcją pionowych obiektów” i humorystycznym filmem „Spacer przez H: Reinkarnacja ornitologa” (1978). Pierwszym pełnometrażowym filmem była „Kronika wypadków” (1980, nagroda na Festiwalu Filmowym w Londynie) „dokument” z muzyką Michaela Nymana, osadzony w przyszłości, dzięki któremu wzbudził jeszcze większe zainteresowanie wśród krytyków. Kompozytor od tej pory stanie się wieloletnim współpracownikiem twórcy.

Za faktyczny debiut fabularny uznaje się osadzony w epoce wiktoriańskiej „Kontrakt rysownika” (1982), dzieło wielokontekstowe, pełne nawiązań na wielu poziomach (muzyczne, malarskie itp.). Ta wielość odniesień charakteryzować będzie wszystkie późniejsze filmy reżysera.

W 1985 roku zrealizował idealnie symetryczne, matematycznie wykalkulowane „Zet i dwa zera”, w 1987 – „Brzuch architekta” (nominacja do Złotej Palmy, a w 1988 – „Wyliczankę” (nominacja do Złotej Palmy, nagroda za wkład artystyczny w Cannes, nagroda na festiwalach filmowych w Seattle i w Warszawie). W 1989 roku stworzył nieco bardziej przystępny, a jednocześnie będący kwintesencją stylu reżysera, obraz „Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek”, uznawany za największe arcydzieło Greenawaya (nagroda na festiwalu w Katalonii).

Zrealizowane w 1991 roku „Księgi Prospera” (adaptacja „Burzy” Szekspira) z Johnem Gielgudem przyniosły twórcy nominację do Złotego Lwa w Wenecji, odnoszące się do kultury Japonii „Pillow Book” (1996) – kolejne nagrody na festiwalu w Seattle i Katalonii, a „8 i pół kobiety” (1999) – kolejną nominację do Złotej Palmy w Cannes.

Wszystkie filmy Greenawaya pełne są kulturowych cytatów, odwołań, zapożyczeń, możliwych do odczytania na wielu poziomach, co pozwala przyporządkować je do postmodernizmu filmowego. Ich wyrafinowany, barokowy styl czyni z nich czołowe osiągnięcia tego „nurtu”.

Filmy Greenawaya często określa się jako swoistą intelektualną ucztę, której wszystkie składniki dostępne są tylko nielicznym. Są piękne i wysmakowane pod względem wizualnym, pełne trudnych do rozszyfrowania odwołań, a także przewijających się przez całą twórczość motywów: cielesności, skończoności człowieka, obsesyjnej racjonalizacji rzeczywistości (matematyczna kalkulacja), fizycznych aspektów śmierci, gry, często kończącej się właśnie śmiercią.

W latach 2003-2004 zrealizował multimedialne dzieło „The Tulse Luper Suitcases”, które w 2003 roku nominowane było do Złotej Palmy w Cannes. Najnowszy film reżysera, zrealizowany w dużej mierze w Polsce, częściowo z udziałem polskich aktorów (m.in. Krzysztof Pieczyński, Maciej Zakościelny, Andrzej Seweryn, Agata Buzek, Alicja Borkowska) nosi tytuł „Nocna straż” (2007), odnosi się do postaci Rembrandta i miał swoją premierę podczas MFF w Wenecji. W 2008 roku wyreżyserował film "Rembrandt: oskarżam... !".

Jego życiową partnerką jest Saskia Boddeke, reżyserka teatralna i operowa. Wspólnie mają dwie córki: Hannah i Jessica, studentki sztuki.