"Sprawiedliwy": Materiały edukacyjne do filmu

Na ekranie: Urszula Grabowska, Jacek Braciak, Jan Wieczorkowski, Aleksandra Hamkało, Beata Tyszkiewicz, Maja Komorowska i Katarzyna Dąbrowska. Autorem zdjęć do filmu jest Jacek Petrycki („Dzwony wojny”, „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł”). Michał Szczerbić wyreżyserował obraz oraz napisał scenariusz.

Zagadnienia poruszone w filmie dotykają trudnych tematów: wyborów, moralności, prawa i odpowiedzialności. W związku z premierą „Sprawiedliwego”, w ramach edukacyjnego projektu prowadzonego przez Monolith Films - KINO KLASA - skierowanego do nauczycieli wszystkich etapów nauczania i mającego na celu promocję kultury kinowej wśród młodych widzów, przygotowaliśmy materiały edukacyjne i scenariusze zajęć lekcyjnych z języka polskiego, wiedzy o kulturze oraz godziny wychowawczej dla gimnazjum oraz szkół ponadgimnazjalnych. Część merytoryczną materiałów przygotowało Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Zawierają one także wywiad z reżyserem. „Sprawiedliwy” to niemal historia rodzinna – Michał Szczerbic tworząc swoich bohaterów wzorował się na prawdziwych postaciach, ludziach, których pamięta, czy to z opowieści, czy z własnych wspomnień. Film może być doskonałą okazją do przemyśleń oraz dyskusji: komu przysługuje miano człowieka sprawiedliwego? Czy są sytuacje, których takie pojęcia, jak dobro czy zło, tracą
swoje znaczenie? Czy istnieją uniwersalne wartości? Co oznacza być „Sprawiedliwym wśród Narodów Świata”?

Przy okazji snucia pozornie prywatnej, lokalnej opowieści Szczerbicowi udaje się nadać jej wymiar uniwersalny, naświetlić rozmaite postawy Polaków wobec Żydów. Czyni to w sposób uczciwy i przenikliwy, a spectrum kreślonego przezeń obyczajowo-ideologicznego pejzażu znacznie wykracza poza utarte ścieżki interesującego się podobnymi zagadnieniami kina polskiego. Analizując postawy Polaków wobec ludobójstwa dokonanego na Żydach przez Niemców oraz zastanawiając się, czy udzielana przez Polaków pomoc ludności żydowskiej była wystarczająca, warto zastanowić się nad słowami Icchaka Cukiermana, jednego z przywódców ŻOB o Polakach (wspomnienia Nadmiar Pamięci): „na tle antysemityzmu i powszechnej obojętności ludzie ci byli promieniami światła. Pomagając Żydom ryzykowali życie, i to nie tylko swoje, ale także swych rodzin. Czasami całego podwórza”.

Mamy nadzieję, że stworzone przez nas materiały staną się inspiracją do dyskusji dotyczącej postaw i wartości w życiu oraz okazją do refleksji nad słowami z wiersza Wisławy Szymborskiej: „tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”.