Jane Fonda

Pochodząca z aktorskiej rodziny (córka Henry’ego Fondy), znana (również z licznych metamorfoz) amerykańska gwiazda filmowa, popularyzatorka aerobiku, z kinem związana od lat 60-tych.

Urodziła się 21 grudnia 1937 roku w Nowym Jorku. Nie miała szczęśliwego dzieciństwa – wychowanie w przekonaniu o tym, że najważniejszym celem, do jakiego warto dążyć jest idealne ciało i bycie zawsze zwycięzcą, zaś emocjonalna ekspresja to przejaw słabości, stawiało przed młodą dziewczyną duże wymagania. Kiedy miała 12 lat, jej matka w drastyczny sposób popełniła samobójstwo. Dziewczynie nie powiedziano prawdy, a gdy kilka miesięcy później poznała ją z innych źródeł, pojawiły się u niej problemy psychiczne, budzące w młodej Jane nienawiść do własnego ciała, co zaowocowało m.in. bulimią.

Uzdolniona artystycznie, studiowała malarstwo w Paryżu, zaś po powrocie najpierw zadebiutowała obok ojca na scenie (1954), a w 1960 roku rozpoczęła przygodę z filmem, biorąc udział w adaptacji Broadwayowskiej sztuki „Tall Story”. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, m.in. u George’a Cukora w „Raporcie Chapmana” (1962), otrzymała Złoty Glob dla najlepszej debiutantki (1962), po czym ponownie wyjechała do Francji, gdzie zagrała u René Clémenta w „Kotach” (1964).

To tam poznała i zakochała się w reżyserze Rogerze Vadimie, którego poślubiła w 1965 roku. W tymże roku stworzyła jedną ze swoich wspanialszych kreacji jako „Kasia Ballou” w filmie Elliota Silversteina (nominacja do Złotego Globu). W 1966 roku zagrała w „Obławie” Arthura Penna oraz w „Szybkim zmierzchu” Otto Premingera, rok później z kolei wystąpiła obok Roberta Redforda w filmie „Boso w parku” (nominacja do BAFTA).

Rok 1968 to kolejna świetna kreacja w „Barbarelli” Rogera Vadima, z kolei rok 1969 - to główna rola w słynnym obrazie Sydney Pollacka „Czyż nie dobija się koni?”, za którą otrzymała nominację do Oscara, Złotego Globu i BAFTA. Pierwszego Oscara i Złoty Glob oraz nominację do BAFTA otrzymała za występ w drapieżnym thrillerze Alana J. Pakuli „Klute” (1971), kolejną nagrodę Akademii oraz Złoty Glob zgarnęła z kolei za występ w obrazie „Powrót do domu” Hala Ashby’ego (1979), obok Johna Voighta. W międzyczasie otrzymała nominacje do Oscara i Złotego Globu oraz nagrody BAFTA za role w „Julii” (1978) i „Chińskim syndromie” u boku Jacka Lemmona i Michaela Douglasa (1979).

Fonda jest znana z działalności na rzecz ochrony środowiska, praw człowieka i z kampanii na rzecz zapobiegania dyskryminacji kobiet i dziewcząt. Wśród licznych programów społecznych, w których bierze udział, wyróżnia się Obóz Dziecięcy w Laurel Springs. Ten letni program działa już od piętnastu lat. Obóz ma miejsce na ranczu należącym do aktorki, mieszczącym się w Santa Barbara w Kalifornii. W trakcie obozu uczestnicy uczą się współpracy i szacunku do innych ludzi – przedstawicieli innych kultur oraz podstawowych informacji, dotyczące systemu społecznego i ekonomicznego

W 1981 roku po raz pierwszy spotkała się na planie filmowym ze swoim ojcem, Henrym Fondą, za sprawą filmu „Nad złotym stawem”. On otrzymał wówczas wyczekiwanego od dawna Oscara, ona - kolejną nominację do nagrody Akademii oraz do BAFTA i Złotego Globu.

Rok 1984 to pierwsza w karierze nagroda Emmy oraz nominacja do Złotego Globu za występ w filmie TV „Lalkarka”. W kolejnych dekadach rzadko grywała, spośród tych nielicznych występów na pewno warto wspomnieć o takich filmach, jak „Nazajutrz” (1986), za rolę w którym otrzymała nominację do Oscara, „Stary Gringo” (1989) z Gregorym Peckiem, czy tytułowa rola w romansie „Stanley i Iris” (1990).

Po 15 latach nieobecności na ekranie, aktorka z powodzeniem wróciła dzięki roli w komedii „Sposób na teściową” (2005) z Jennifer Lopez. W wieku 70 lat została też jedną z „twarzy” firmy kosmetycznej L’Oréal. Ostatnim projektem Jane Fondy jest główna rola w filmie „Twarda sztuka” (2007), obok Lindsay Lohan i Felicity Huffman.

Jane Fonda była trzykrotnie zamężna. Pierwszym mężem był Roger Vadim (14.08.1965 - 16.01.1973, rozwód), mają córkę Vanessę (ur. 28.09.1968). Drugim mężem był Tom Hayden (21.01.1973 - 1990, rozwód), mają syna Troy'a Garity'ego (ur. 07.07.1973). Trzecim mężem był Ted Turner (21.12.1991 - 22.05.2001, rozwód).