Paweł Edelman

Jeden z najbardziej znanych polskich autorów zdjęć filmowych. Zdobywca Césara i Europejskiej Nagrody Filmowej za zdjęcia do „Pianisty” Romana Polańskiego. Swego czasu – stały współpracownik Władysława Pasikowskiego. Autor zdjęć do filmów Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”, „Zemsta” i „Katyń”.

Urodził się 26 czerwca 1958 roku w Łodzi. Ukończył kulturoznawstwo na tamtejszym uniwersytecie, a w dalszej kolejności – Wydział Operatorski łódzkiej PWSFTviT (dyplom w 1990 roku). W czasie studiów zrealizował szereg krótkometrażówek (m.in. dokumentalną etiudę „KWK Wujek” 1989).

Profesjonalną karierę zaczynał jako operator kamery na planie filmów: „Gwiazda piołun” Henryka Kluby (1988), „Bal na dworcu w Koluszkach” (1989) Filipa Bajona, „Lawa” (1989) Tadeusza Konwickiego i „Ucieczka z kina ‘Wolność’” (1990) Wojciecha Marczewskiego, w roli autora zdjęć debiutując w 1991 roku, dzięki pracy przy filmie „Głuchy telefon” Piotra Mikuckiego.

W 1991 roku po raz pierwszy miał też okazję współpracować z Władysławem Pasikowskim, realizując zdjęcia do „Krolla” (nagroda na FPFF w Gdyni).

Później współpracował z reżyserem na planie obu części „Psów” (1992, 1994), „Słodko-gorzkiego” (1996), „Demonów wojny wg Goi” (1998, nominacja do Orła), „Operacji Samum” (1999) i „Reicha” (2001).

* Edelman może poszczycić się też współpracą z Andrzejem Wajdą, z którym po raz pierwszy spotkał się zawodowo na planie japońsko- polskiej „Nastazji” (1994), w późniejszym czasie triumfując jako autor zdjęć do jego „Pana Tadeusza” (1999, Orzeł), „Zemsty” i „Katynia” (2007, Orzeł).*

W 1995 roku zrealizował zdjęcia do polsko- francuskiej krótkometrażówki Sophie Marceau „Świt na opak”. Trzy lata wcześniej - również w polsko – francuskiej koprodukcji - w oparciu o scenariusz Edelmana powstał horror „Listopad” (1992) Łukasza Karwowskiego.

* W wyjątkowo pracowitym dla siebie roku 1997 zrealizował zdjęcia do trzech ważnych obrazów: „Historie miłosne” Jerzego Stuhra, „Kroniki domowe” Leszka Wosiewicza (nagroda na FPFF w Gdyni, Brązowa Żaba Międzynarodowego Festiwalu Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage, nominacja do Orła) i „Szczęśliwego Nowego Jorku” Janusza Zaorskiego.*

W 1999 roku zrealizował zdjęcia do „Prawa ojca” Marka Kondrata, a rok później ponownie spotkał się ze Stuhrem na planie „Dużego zwierzęcia” (2000).

* W kolejnych latach jego kariera nabrała tempa i – przede wszystkim – zaczęła rozwijać się na arenie międzynarodowej. W 2001 roku zrealizował zdjęcia do polsko- amerykańskiego filmu Jurka Bogajewicza „Boże skrawki” z Willemem Dafoe (nominacja do Orła), a w 2002 po raz pierwszy współpracował z Romanem Polańskim, jako autor zdjęć do „Pianisty”, czego owocem była Europejska Nagroda Filmowa, nominacja do BAFTA i Oscara, César, Orzeł i nominacja do nagrody Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów.*

Nagrody i prestiżowe wyróżnienia rozsławiły polskiego operatora za oceanem, otwierając mu drzwi do międzynarodowej kariery.

Wśród kolejnych realizacji Edelmana znalazł się słynny biograficzny film muzyczny „Ray” (2004, kolejna nominacja do nagrody Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów) z Jamiem Foxxem w roli Raya Charlesa; „Wszyscy ludzie króla” (2005) z Judem Law, Anthonym Hopkinsem, Seanem Pennem i Kate Winslet oraz adaptacja „Olivera Twista” (2005) w reżyserii Polańskiego.

Ostatnio zrealizował zdjęcia do thrillera „The Life Before Her Eyes” (2007) z Umą Thurman.

* W 2005 roku otrzymał Hollywood Film Award dla Operatora Roku.*