Brytyjski i amerykański aktor, znany z licznych występów w duecie aktorskim z niegdysiejszą żoną, Elizabeth Taylor oraz słynący z niezwykłego tembru głosu. Przez lata młodzieńczej kariery uważany był przez krytykę za „obiecującego aktora”, pod jej koniec zgodnie uznany za „aktora niespełnionych nadziei”. Siedmiokrotnie nominowany do Oscara, ośmiokrotnie – do Złotego Globu.

Urodził się 11 listopada 1925 roku w walijskiej miejscowości Pontrhydyfen w Wielkiej Brytanii, jako dwunaste z trzynastu dzieci państwa Jenkins.

Podczas szkoły średniej jego mentorem i osobą, która miała na niego przemożny wpływ był nauczyciel, Phillip Burton, który pomógł przyszłemu aktorowi pozbyć się walijskiego akcentu i przygotował go do egzaminu na studia aktorskie na Oxfordzie.

Debiutując na scenie w 1943 roku jako pseudonim artystyczny wybrał właśnie nazwisko nauczyciela, które przylgnęło do niego do końca.

Debiutował w 1949 roku w filmie „The Last Days of Dolwyn” w reżyserii Emlyna Williamsa, w sztukach którego odnosił w tym czasie sukcesy na scenie.

* Przełomowy dla Burtona był rok 1952 i nagrodzony Złotym Globem oraz nominacją do Oscara występ w hollywoodzkim dreszczowcu „Moja kuzynka Rachela” Henry’ego Kostera.*

Rok później zagrał u tego samego reżysera w religijnym dramacie historycznym „Tunika” (1953), otrzymując kolejną nominację do Oscara.

Lubiano obsadzać go w widowiskach historycznych – w 1956 roku wystąpił w „Aleksandrze Wielkim”, a w 1963 – w „Kleopatrze”, na planie której poznał przyszłą partnerkę życiową (dwukrotną małżonkę) i wielokrotną partnerkę na planie- Elizabeth Taylor.

Para wystąpiła razem w sumie w 11 filmach, takich jak m.in. „Brodziec” (1965) Vincente’a Minnellego, „Kto się boi Virginii Woolf?” Mike’a Nicholsa (1966, BAFTA oraz nominacja do Oscara i Złotego Globu), „Poskromienie złośnicy” (1967, nominacja do BAFTA i Złotego Globu, David), „Doktor Faustus” (1967, debiut reżyserski Burtona), „Boom” (1968) Josepha Loseya, film TV „Divorce His- Divorce Hers” (1973).

Burton z powodzeniem występował również „solo”, zarówno w produkcjach amerykańskich, jak i brytyjskich. Z tych ostatnich wymienić warto zwłaszcza jeden z sztandarowych obrazów brytyjskiego nurtu kina „młodych gniewnych” - „Miłość i gniew” Tony’ego Richardsona (1958, nominacja do Złotego Globu i BAFTA), thriller „Szpieg, który przyszedł z innej strefy” (1965, BAFTA, nominacja do Oscara) i dramat historyczny „Beckett” (1964, nominacja do Oscara i Złotego Globu, nagroda Fotogramas De Plata).

Nie zarzucał też występów scenicznych, tworząc wiele znakomitych ról, często z repertuaru Szekspirowskiego.

Za rolę Henryka VIII w dramacie historycznym „Anna tysiąca dni” (1969) otrzymał nominację do Oscara i Złotego Globu.

W 1972 roku ponownie spotkał się z Loseyem na planie politycznego dramatu sensacyjnego „Zabójstwo Trockiego” z Alainem Delonem i Romy Schneider.

Wystąpił z gwiazdami kina włoskiego: z Marcello Mastroiannim w „Masakrze w zimie” (1973) i z Sophią Loren w „Podróży” (1974) Vittorio De Siki.

Za rolę w thrillerze psychologicznym „Jeździec” (1977) Sidneya Lumeta otrzymał Złoty Glob oraz ostatnią, siódmą z kolei nominację do Oscara.

W tym samym roku zagrał też w sequelu znanego horroru „Egzorcysta II: Heretyk” (nominacja do Saturna).

W 1983 roku zagrał znanego kompozytora w mini-serialu „Wagner” z Vanessą Redgrave.

* Rok 1984 to ostatnie występy Burtona – uhonorowana Nagrodą Aktorską na MFF w Valladolid rola O’Briena w adaptacji powieści Orwella „1984” oraz wyróżniony nominacją do Emmy udział w mini- serialu „Wyspa Ellis”.*

Zmarł 5 sierpnia 1984 roku na wylew.

Komentarze

Trwa ładowanie