Bartosz Żurawiecki: Nuda rewolucji

Może zagadkę wyjaśni część druga, która ma trafić do polskich kin we wrześniu? Na razie, od ubiegłego piątku, możemy oglądać część pierwszą, nie sądzę jednak, by zrobiła ona w Polsce furorę – nie nasza historia, nie nasza ikona, a poza tym komuna dotknęła nas tak mocno, że raczej nie jesteśmy w stanie entuzjastycznie i bezkrytycznie przyjąć popularnego na Zachodzie mitu „Che“ (mimo reklamowych wysiłków pewnej sieci komórkowej).

Podobno Soderbergh chciał przybliżyć młodym ludziom postać, której wizerunek noszą na koszulkach, a którą jedynie mgliście kojarzą z jakimś buntem i jakąś rewolucją. Wygląda jednak na to, że sam ma zbyt wielki „szacun“ dla Che, by odważyć się pokazać pełną o nim prawdę, a więc opowiedzieć także o zbrodniczej stronie jego działalności.

Już zresztą sam pomysł, by oprzeć scenariusz na wspomnieniach Guevary z rewolucji kubańskiej i wiernie je w filmie odwzorować, był chybiony. Wiadomo, że w autobiograficznej książce nikt, a zwłaszcza upojeni władzą i wielkością wojownicy, nie będą siebie stawiać w złym świetle czy rozpamiętywać własne porażki.

Owszem, lubiane przeze mnie „Dzienniki motocyklowe“ Waltera Sallesa także są adaptacją zapisków Guevary, ale z okresu młodzieńczego, kiedy jeszcze nie w głowie mu była polityka, a zwłaszcza rewolucja. Dwóch sympatycznych młodych ludzi przemierza w tym filmie Amerykę Południową, poznając jej prawdziwe oblicze, biedę i niedole, można nawet podczas oglądania zapomnieć, że jeden z nich chwyci wkrótce za broń i narobi niezłego zamieszania. U Soderbergha zapomnieć już się o tym nie da, choć paradoksalnie, byłoby lepiej dla mitu „Che“, gdyby się nie dało. Film bowiem, owszem, pokazuje Guevarę jako świetnego stratega i sprawiedliwego dowódcę (w jednej scenie skazuje on na rozstrzelanie swoich podwładnych, ale jest to słuszny gniew, bowiem żołnierze gwałcili córki wieśniaków), lecz jest przy okazji niemożebnie nudny. Idą i idą przez tą dżunglę w kierunku Hawany. Toczą ideowe rozmowy, czasami strzelą, czasami zachorują i to właściwie byłoby na tyle.

Odechciewa się robienia jakiejkolwiek rewolucji, skoro to taka długa i mozolna praca. Ciekawa jest koncepcja zdjęć (zresztą też autorstwa Soderbergha), bowiem nie ma w nich prawie bliskich planów, aktorzy się starają, ale dręczące pytanie „po co?“ pozostaje bez odpowiedzi. Nie kryje się ona także w czarno-białych, stylizowanych na dokument sekwencjach pobytu Che Guevary – już jako kubańskiego przywódcy - w siedzibie ONZ, które przerywają co jakiś czas kolorową relację z drogi do rewolucji.

Jeden tylko fragment filmu wyrwał mnie z półsnu, a nawet ukłuł boleśnie niczym bagnet. Ten, w którym nasz bohater wyzywa swoich żołnierzy od ciot i każe wszystkim tchórzom albo słabeuszom się wynosić. Tu przez moment widać prawdziwą twarz rewolucji czynionej rzekomo w imieniu skrzywdzonych, poniżonych i dyskryminowanych, a tak naprawdę będącej popisem siły, która nie zna współczucia. Dalsze dzieje Kuby tezę tę potwierdzają.

To jednak zaledwie jedna scena. Może w kolejnej części, pokazującej nieudane próby przeszczepienia rewolucji w Boliwii i śmierć Che Guevary, wątek ten zostanie rozwinięty? Ale, prawdę powiedziawszy, jakoś mi się nie chce dalszego ciągu oglądać. A Wam?