Jurodiwy za konsoletą

Jurodiwy, "święty idiota", po starorusku znaczy "poroniony płód". Ciocia Wikipedia przypomina także inne znaczenia terminu: coś nienaturalnego, zniekształconego, zdeformowanego, obcego i niezrozumiałego. Jurodiwi często byli cudzoziemcami, nie dbali o wygląd, pojawiali się nago, spali pod gołym niebem, mówili niewiele albo wcale i toczyli pianę z ust. Niektórzy widzieli w nich mesjaszy. Wszystkie te epitety pasują jak ulał do tytułowego bohatera *"Legendy Kaspara Hausera". Film Davide Manuli jest luźną wariacją na temat Herzogowskiego arcydzieła sprzed czterech dekad.*

W wersji Herzoga, opartej na autentycznej historii nastoletniego chłopca znalezionego w norymberskim rynku w 1828 roku, Hauser był dorosłym mężczyzną, całe życie trzymanym pod kluczem, niedopuszczonym do socjalizacji i edukacji. Zetknięcie bohatera z mieszkańcami miasta dało efekt paradoksalny – wszyscy się Kasparem interesowali niczym egzotyczną małpką w zoo, ale to on – swoją naturalnością i czystością – obnażał konwenanse i sztuczności swojej publiki i całej postoświeceniowej kultury.

Podobno Manuli przekopał się przez wszystko, co napisano o tej tajemniczej postaci przez kilka stuleci, ale koniec końców proponuje swoją własną, autorską wizję. W "Legendzie..." Kaspar zostaje znaleziony na brzegu opustoszałej wyspy przez Szeryfa. Ma jasne, krótkie włosy i androgynicznę urodę (Kaspara zagrała włoska performerka Sylvia Calderoni), na klatce piersiowej wytatuowane nazwisko, nosi dresowe spodnie, nie mówi prawie nic i nie zdejmuje z uszy słuchawek – w rytm muzyki plącze się przez cały film.

Na wyspie, gdzie Kaspar zamieszka pod opieką Szeryfa, bohater wzbudza ciekawość wszystkich, nielicznych mieszkańców. Każdy z nich reprezentuje inny archetyp: mamy więc m.in. Księżną, Dziwkę, Naganiacza i Księdza. Wszyscy próbują w bezosobowym Kasparze przejrzeć się jak w lustrze; każdy też próbuje nadać mu jakieś cechy. Ale Kaspar, zasłuchany bez reszty w swoje tłuste bity, niczym ten jurodiwy wydaje się kontaktować ze światem w minimalnym stopniu.

Przedziwny to film: z jednej strony podzielony na rozdziały niczym klasyczne kino nieme, czarno-biały, opowiedziany linearnie (mamy kolejno odnalezienie, życie i śmierć bohatera), z drugiej widać tu eksplozję nieposkromionej wyobraźni; gatunki z różnych bajek zostały wrzucone do jednego tygla i z rozmachem pomieszane: jest tu przecież między innymi western, kino post-apokaliptyczne, przypowiastka filozoficzna, science-fiction i film muzyczny. Na wyludnionej wyspie wymieszały się czas i porządki: jeździ się tu zarówno na osłach jak i współczesnymi środkami lokomocji. Szeryf i Księżna nie wchodzą sobie w drogę, ten pierwszy naucza Kaspera sztuki didżejskiej w pustynnej scenerii a niebo zasłane jest latającymi talerzami. Jeśli ktoś termin "post-modernizm filmowy" kojarzy z filmografią Luca Bessona, to będzie przecierać oczy ze zdziwienia. Ale też z uciechy i rozkoszy.

Można się bowiem silić na różnorakie interpretacje – film Manuli jest dziełem otwartym i twórca wyraźnie otwiera drzwi wszelkim egzegetom – ale "Legenda Kaspara Hausera" zachwyca przede wszystkim kinetyczną i audialną siłą (muzyka legendy francuskiej sceny electro, DJ-a Vitalica, mogłaby zawstydzić samego Giorgio Morodora). To najprawdziwszy żywioł kina. Jodorowski marzyłby zapewne, żeby nakręcić podobny film. Ale kto wie, czy nawet on odważyłby się obsadzić Vincenta Gallo w roli kowboja o aparycji członka ZZ Top z teksaskim akcentem.

Wybrane dla Ciebie
Zwykła mała czarna? Niespodzianka kryła się z tyłu sukni
Zwykła mała czarna? Niespodzianka kryła się z tyłu sukni
Filmowy Stallone obsadzony. Prawdziwy mówi, co sądzi o młodym aktorze
Filmowy Stallone obsadzony. Prawdziwy mówi, co sądzi o młodym aktorze
"Głęboko pod ziemią". Koniec nadziei fanów, definitywny
"Głęboko pod ziemią". Koniec nadziei fanów, definitywny
Aktorów połączyła ognista namiętność. Byli razem, choć on miał żonę
Aktorów połączyła ognista namiętność. Byli razem, choć on miał żonę
Największa filmowa klapa roku. 130 milionów dolarów poszło w błoto
Największa filmowa klapa roku. 130 milionów dolarów poszło w błoto
Gigantyczny budżet na Chrystusa. Produkcja podzielona na części
Gigantyczny budżet na Chrystusa. Produkcja podzielona na części
Dotarł do nagrań z Heweliusza. "To wielkie przeżycie: usłyszeć te dźwięki, głos kapitana"
Dotarł do nagrań z Heweliusza. "To wielkie przeżycie: usłyszeć te dźwięki, głos kapitana"
Polski przebój Netfliksa powraca. Widzowie okrzyknęli go serialem roku
Polski przebój Netfliksa powraca. Widzowie okrzyknęli go serialem roku
Powraca wielki przebój. Pierwszą część obejrzało ponad 100 mln widzów
Powraca wielki przebój. Pierwszą część obejrzało ponad 100 mln widzów
Robert Pattinson odwiedził Jennifer Lawrence. Zjadł jedzenie wyjęte z kosza
Robert Pattinson odwiedził Jennifer Lawrence. Zjadł jedzenie wyjęte z kosza
Legendarny aktor widziany na wózku. Fani niepokoją się ostatnimi doniesieniami
Legendarny aktor widziany na wózku. Fani niepokoją się ostatnimi doniesieniami
Kristen Bell krytykowana za wpis rocznicowy. "Nietaktowne"
Kristen Bell krytykowana za wpis rocznicowy. "Nietaktowne"