"Niefortunny numerek lub szalone porno". Skandaliczny film z Berlina, który trzeba zobaczyć [RECENZJA]

My mamy wychowanie do życia w rodzinie, Rumuni - edukację zdrowotną. Oba przedmioty mają wspólnego z edukacją seksualną tyle co nic. O konsekwencjach takiego stanu rzeczy opowiada właśnie sensacja ostatniego Berlinale, nagrodzona Złotym Niedźwiedziem tragifarsa "Niefortunny numerek lub szalone porno" Radu Jude.

Kadr z filmu "Niefortunny numerek lub szalone porno", reż. Radu Jude, 2021Kadr z filmu "Niefortunny numerek lub szalone porno", reż. Radu Jude, 2021
Źródło zdjęć: © Materiały prasowe

W poprzednim filmie enfant terrible rumuńskiego kina, wybitnym "Nie obchodzi mnie, czy przejdziemy do historii jako barbarzyńcy", lokalny rewizor sugerował liberalnej reżyserce, że ta idzie na łatwiznę i żeruje na najniższych instynktach, wystawiając "antyrumuńską" inscenizację masakry w Odessie. "Dlaczego nie zrobisz sztuki o niemieckim ludobójstwie Herero w Namibii?" - pytał z przekąsem, na co zdenerwowana bohaterka odparowywała: "Nie mamy prawa być subtelni".

Ta dewiza znów zdaje się przyświecać Jude, który swoją nową prowokację rozpoczyna od sceny niesymulowanego seksu, na którą składa się fellatio, penetracja czy praktyki S&M, wszystko przy akompaniamencie sprośnych tekstów. Para nagrywa te łóżkowe igraszki, co następnie, kiedy sekstaśma w tajemniczych okolicznościach trafia na stronę z pornografią, staje się źródłem kłopotów Emilii (Katia Pascariu), nauczycielki z prestiżowego liceum w Bukareszcie.

Emilia nie uprawiała seksu z nieletnim uczniem. Nie uprawiała go nawet z kochankiem. Nic z tych rzeczy – zabawiała się z własnym mężem w mało romantycznej scenerii - ciasnej sypialni. Dla oburzonych kołtunów nie ma to jednak żadnego znaczenia. Rodzicielski samorząd zamienia się w samosąd.

ZOBACZ TEŻ: Obejrzyj zwiastun filmu "Niefortunny numerek lub szalone porno":

Ale zanim w trzecim akcie dojdzie do "procesu", będziemy towarzyszyć bohaterce podczas rutynowego spaceru ulicami stolicy, zakupów i rozmów telefonicznych z bliskimi. Schemat oczekiwania na godzinę zero to sprytne rozwiązanie narracyjne, gdyż widzowi udziela się lekko nerwowa atmosfera.

Ta zresztą stopniowo narasta także poprzez silne zakorzenienie filmu w obecnych realiach, gdzie najbardziej prozaiczne czynności, jak wizyta w aptece czy markecie, podszyte są goryczą. Na każdym kroku spotyka się podminowanych ludzi, kierowcy pokrzykują na pieszych i vice versa. "Niefortunny numerek..." poniekąd na marginesie świetnie oddaje to, jak bardzo pandemia wpłynęła na nasze życie i rozstroiła nas emocjonalnie.

Film jest podzielony na trzy rozdziały, ale tylko pierwszy i trzeci dotyczą bezpośrednio fabuły. Na część środkową składa się natomiast zdumiewający montaż karykaturalnych scenek rodzajowych, materiałów archiwalnych, animacji lub statycznych obrazów, internetowych viralów i ciekawostek o bardzo szerokim zakresie tematycznym: od pornografii do historii. Pokrótce dowiadujemy się np. o korupcji za czasów dyktatorskich rządów Nicolae Ceaușescu, ale i o tym, że "blowjob" wyprzedza "empatię" w wyszukiwarce internetowej.

Kadr z filmu "Niefortunny numerek lub szalone porno"
Kadr z filmu "Niefortunny numerek lub szalone porno" © Materiały prasowe

Pozornie absurdalny zbiór anegdot spod znaku Monty Pythona służy jednak autorowi za swoiste wprowadzenie do aktu końcowego, w którym nauczycielka zostaje zmuszona do konfrontacji z rodzicami swych uczniów. W trakcie spotkania jest otwarcie wyszydzana, wytykana palcami i zawstydzana, a coraz bardziej rozochoceni moraliści gładko przechodzą od mizoginii do ksenofobii.

Nikt jednak nie potrafi racjonalnie odpowiedzieć dzielnie broniącej się belferce, co dokładnie jest nie tak z dwojgiem dorosłych osób dokumentujących swój seks za obopólną zgodą. Bo i kto by się tam przejmował czymś tak niepopularnym jak fakty.

Jude nie pierwszy raz bierze na cel historyczną amnezję rodaków, tudzież bynajmniej nie tylko ściśle rumuńską skłonność do hipokryzji i uprzedzeń, podatność na manipulacje i fake newsy. Łatwo ten film zaszufladkować jako "antyprawicowy", ale czy to wina reżysera, że teorie spiskowe, tendencje nacjonalistyczne i dulszczyzna to domena umownej prawicy?

Twórca przekornie proponuje trzy różne zakończenia historii, lecz mimo to nie ukrywa swoich sympatii, nie sili się na sztuczny symetryzm. Jest sobą – erudytą, który bardzo świadomie jedzie po bandzie, balansuje na granicy dobrego smaku, a być może nawet ją przekracza. Wszystko zaś po to, by – analogicznie jak w poprzednich filmach – postawić przed społeczeństwem krzywe zwierciadło, w które wielu odmawia spojrzenia.

Czyżby współczesnych Rumunów, obywateli innych krajów postkomunistycznych, czy ludzi w ogóle, również nie obchodziło, czy przejdą do historii jako barbarzyńcy? Mniejsza o szufladki czy barwy polityczne, mniejsza nawet o nasz, nomen omen, stosunek do porno. Zasadniczo wszyscy – przy czym rodzice nie mniej niż dzieci – potrzebujemy nie tylko edukacji seksualnej, ale i solidnej lekcji empatii.

Magdalena Różczka o seksizmie w branży filmowej. "Miałyśmy być tylko grzecznymi dziewczynkami"

Wybrane dla Ciebie
Oddaje swój miecz świetlny. Legendarny aktor odchodzi z sagi
Oddaje swój miecz świetlny. Legendarny aktor odchodzi z sagi
"Nie ma szans". Jednym słowem zgasił nadzieje fanów
"Nie ma szans". Jednym słowem zgasił nadzieje fanów
Nie nazywa się Martin Sheen. Dziś głęboko żałuje zmiany nazwiska
Nie nazywa się Martin Sheen. Dziś głęboko żałuje zmiany nazwiska
"Żadnych sporów". Sapkowski na planie megahitu Netfliksa
"Żadnych sporów". Sapkowski na planie megahitu Netfliksa
Transformacja Brada Pitta. Nadchodzą zmiany
Transformacja Brada Pitta. Nadchodzą zmiany
Oddaje nerkę obcej osobie. Takie dawstwo jest w Polsce zakazane
Oddaje nerkę obcej osobie. Takie dawstwo jest w Polsce zakazane
"Zawstydzony". Tak Tom Cruise zareagował na jej zaawansowaną ciążę
"Zawstydzony". Tak Tom Cruise zareagował na jej zaawansowaną ciążę
Rekordowy start. Trzeci największy hit HBO
Rekordowy start. Trzeci największy hit HBO
Aktorka martwi się o córkę. Tak wygląda codzienność Chelsea w więzieniu
Aktorka martwi się o córkę. Tak wygląda codzienność Chelsea w więzieniu
Wspominamy gwiazdy kina i teatru, które odeszły przez ostatni rok
Wspominamy gwiazdy kina i teatru, które odeszły przez ostatni rok
Nowe informacje. Costner wciąż zaprzecza oskarżeniom
Nowe informacje. Costner wciąż zaprzecza oskarżeniom
Władze PRL wycofały go z kin. "Liczne negatywne głosy krytyki"
Władze PRL wycofały go z kin. "Liczne negatywne głosy krytyki"