Jeden z najbardziej cenionych i najwszechstronniejszych amerykańskich aktorów filmowych. Rekordzista pod względem nominacji do Złotego Globu (22, w tym pięć statuetek), Oskara (8, dwie statuetki) i BAFTA (8, trzy statuetki). Pierwszy laureat Nagród Akademii w historii kina, który zgarnął Oskara zarówno za pierwszo-, jak i drugoplanową kreację. Znany z licznych duetów aktorskich z Walterem Matthauem i wieloletniej współpracy z Billym Wilderem. Jedną z jego najsłynniejszych kreacji była „przebierankowa” rola u boku Marilyn Monroe i Tony’ego Curtisa w „Pół żartem, pół serio”.

Urodził się 8 lutego 1925 roku w Newton w stanie Massachusetts. Jako dziecko miał problemy ze zdrowiem - zanim skończył 10 lat, przeszedł trzy bolesne operacje ucha. Studiował na Harvardzie, dyplom otrzymując w 1947 roku. Wcześniej, w latach II wojny światowej służył w marynarce wojennej.

Zanim rozpoczął karierę filmową, zaliczył pracę w radiu, grał na pianinie w nowojorskich klubach (był muzycznym samoukiem) i dał debiutanckie występy na scenie (zarówno broadwayowskiej, jak i off-broadwayowskiej) i na małym ekranie (gościnny udział w różnego typu produkcjach, typowych dla „złotej ery” telewizji).

* Zadebiutował w 1954 roku w komedii romantycznej Georga Cukora „It Should Happen to You”. Niespełna dwa lata później został laureatem pierwszego Oskara za drugoplanową rolę w filmie „Mister Roberts” Johna Forda i Melvyna LeRoya z Henrym Fond (1955). Szybko stał się ulubieńcem publiczności i krytyków, przede wszystkim dzięki znakomitym, komediowym występom u Billy’ego Wildera (nagrodzone Złotym Globem, BAFTA i nominacją do Oskara kreacje w „Pół żartem, pół serio” 1959 i „Garsonierze” z Shirley MacLaine 1960; kolejna rola obok MacLaine w „Słodkiej Irmie” 1964; nagrodzona Złotym Globem kreacja w „Avanti!” 1973), Richarda Quine’a (musical „Moja siostra Eileen” 1955, „It Happened to Jane” z Doris Day 1959, „Urocza gospodyni” z Fredem Astaire i Kim Novak 1962, „Jak zamordować własną żonę” 1966) Blake’a Edwardsa (kostiumowy „Wielki wyścig” 1965) i Davida Swifta („Under the Yum Yum Tree” 1964, „Zamieńmy się mężami” z Romy Schneider 1965).*

Z Edwardsem spotkał się również w 1962 roku na planie dramatu obyczajowego „Dni wina i róż” z Lee Remick, otrzymując szereg nagród (na MFF w San Sebastián, San Jordi i Fotogramas de Plata) i nominacji (do Oskara, BAFTA i Złotego Globu).* Wszechstronność, wykraczającą daleko poza komediowe umiejętności, udowodnił również dzięki pierwszoplanowej kreacji w dramacie Johna G. Avildsena „Ocalić tygrysa” (1973), która przyniosła mu drugiego Oskara.*

Mimo triumfu, jaki odnosił, kreując nieco trudniejsze, dramatyczne role, nigdy nie zrezygnował z zabawiania publiczności w lżejszym repertuarze. Niemal do samego końca, kontynuował występy w duecie aktorskim z Walterem Matthauem, z którym znajomość nawiązał jeszcze w latach 60-tych, na planie komedii „Szczęście Harry’ego” Billy’ego Wildera (1966). Stworzyli zgrany tandem, rozśmieszając niejedno pokolenie widzów, dzięki wspólnym występom w takich produkcjach, jak m.in. „Dziwna para” (1968) i powstały 30 lat później sequel „Dziwna para II” (1998), „Strona tytułowa” (1974) i „Najlepszy kumpel” (1981) Wildera, „Dwaj zgryźliwi tetrycy” (1993) i sequel „Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy” (1995). Matthau zagrał również w debiucie reżyserskim Lemmona – filmie „Kotch” (1971).

* Ceniony również po drugiej stronie oceanu, w latach 80-tych i 90-tych został laureatem prestiżowych nagród europejskich festiwali w Cannes, Berlinie i Wenecji. Pierwszą nagrodę aktorską na MFF w Cannes, jak również nagrodę BAFTA i kolejne nominacje do Oskara i Złotego Globu przyniosła mu kreacja w thrillerze „Chiński syndrom” (1979). Srebrnego Niedźwiedzia w Berlinie oraz kolejne nominacje do Oskara i Złotego Globu dostał za główną rolę w kanadyjskim filmie „Dar” w reżyserii Boba Clarka (1980). Rok 1983 przyniósł Lemmonowi drugą nagrodę canneńską, ozdobioną sznureczkiem standardowych, w jego przypadku, nominacji (do Oskara, Złotego Globu, BAFTA), wraz z rolą w politycznym thrillerze „Zaginiony” Costy-Gavrasa. Z kolei lata 90-te to dwa Puchary Volpiego na MFF w Wenecji – indywidualny, za kreację w „Glengarry Glen Ross” Jamesa Foleya (1992) oraz zespołowy, za udział w dziele Roberta Altmana „Na skróty” (1993).*

Aktor był aktywny zawodowo właściwie do końca życia i nigdy nie spuścił z tonu. Pozostał wielkim aktorem aż do końca, nawet za ostatnie występy w karierze zgarniając nagrody i nominacje (Emmy, Screen Actors Guild Award i nominacja do Złotego Globu za tytułową rolę w dramacie TV „Wtorki z Morriem” oraz Złoty Glob i nominacja do Emmy za występ w dramacie TV „Kto sieje wiatr” 1999).

Zmarł na raka, 27 czerwca 2001 roku w Los Angeles.

* Doceniony za całokształt działalności artystycznej za życia, był laureatem takich nagród specjalnych, jak: Honorowy Złoty Glob - Cecil B. DeMille Award (1991), Honorowa American Comedy Award (1991), Specjalna Nagroda National Board of Review (1986), Honorowa Nagroda Amerykańskiego Instytutu Filmowego (1988), Honorowy Złoty Niedźwiedź na MFF w Berlinie (1996) i Honorowa Nagroda Las Vegas Film Critics Society (2000).*

Kevin Spacey, jeden z najgorętszych wielbicieli talentu Lemmona, zadedykował mu swojego Oskara za rolę w „American Beauty”. Kreując postać Lestera, inspirował się postacią Baxtera, w którą Lemmon wcielił się w „Apartamencie” Wildera.

Komentarze

Trwa ładowanie