Alan J. Pakula

Producent, reżyser i scenarzysta amerykański, żydowsko-polskiego pochodzenia. Twórca słynnego dramatu „Wybór Zofii” z Meryl Streep i głośnych thrillerów: „Raport Pelikana”, „Klute”, „Syndykat zbrodni”, „Wszyscy ludzie prezydenta”. Znany z doskonałego prowadzenia aktorów – na osiem osób nominowanych do Nagród Akademii za kreacje w jego filmach, aż trzy triumfowały jako zdobywcy statuetek.

Urodził się 7 kwietnia 1928 roku na Bronksie, w Nowym Jorku, jako syn żydowskich imigrantów z Polski. Miał przejąć interes drukarski po ojcu, stało się jednak inaczej. Po ukończeniu studiów w Yale Drama School, zaczął stawiać pierwsze kroki w show-biznesie jako asystent w dziale filmów animowanych wytwórni Warner Bros (od 1949 roku), później przeniósł się do MGM, gdzie asystował na planie Donowi Hartmanowi, aż w końcu trafił do Paramountu, gdzie w 1957 roku zaliczył debiut w roli producenta dramatu sportowego „Fear Strikes Out” Roberta Mulligana, z Anthonym Perkinsem w roli głównej.

W 1962 roku założył wytwórnię Pakula-Mulligan Productions, która sfinansowała wszystkie filmy Mulligana, powstałe do końca tej dekady, z których największą sławą okrył się dramat „Zabić drozda” z oskarowym Gregorym Peckiem (1962, nominacja do Oskara za Najlepszy Film) oraz komediowy „Romans z nieznajomym” z Natalie Wood i Steven McQueenem (1963). Nieco mniej znane były, powstałe w kolejnych latach filmy: „Baby the Rain Must Fall”, „Inside Daisy Clover”, „Up the Down Staircase”, czy „The Stalking Moon”.

W 1969 roku, Pakula postanowił sam stanąć po drugiej stronie kamery, realizując „Bezpłodną kukułkę” z początkującą Lizą Minnelli. W tym samym czasie zakończył współpracę z Mulliganem, od tej pory produkując już tylko swoje filmy (sfinansował 11 z 16, które ma w swoim reżyserskim dorobku).

* W dekadzie lat 70-tych zasłynął jako twórca thrillerów, czasem ujmowanych dla porządku w trylogię: drapieżny „Klute” z oskarową Jane Fondą (1971) oraz polityczne - „Syndykat zbrodni” z Warrenem Beatty (1974) i „Wszyscy ludzie prezydenta” z Robertem Redfordem, Dustinem Hoffmanem i oskarowym Jasonem Robardsem (1976, nominacja do Oskara, Złotego Globu, BAFTA i Directors Guild of America Award oraz nagrody National Board of Review i New York Film Critics Circle za reżyserię). W 1982 roku z powodzeniem zadebiutował jako scenarzysta głośnego dramatu „Wybór Zofii” z pamiętną, oskarową kreacją mówiącej po polsku Meryl Streep (nominacja do Oskara i Writers Guild of America Award za Najlepszy Scenariusz Adaptowany).*

Swoją karierę producencką zamknął głośnym thrillerem „Raport Pelikana” z Julią Roberts i Denzelem Washingtonem (1993), zaś ostatnim filmem w jego reżyserii była produkcja akcji „Zdrada” z Bradem Pittem i Harrisonem Fordem (1997).

Alan J. Pakula jest również autorem mniej znanych, choć nierzadko gwiazdorsko obsadzonych filmów, jak m.in. western „Przybywa jeździec” z Jane Fondą, Jamesem Caanem i Jamesem Keachem (1978), komedie romantyczne: „Zacznijmy od nowa” z Burtem Reynoldsem (1979) i „Zobaczymy się jutro” z Jeffem Bridgesem i Drew Barrymore (1989), kryminał „Uznany za niewinnego” z Harrisonem Fordem (1990), czy thriller „Tolerancyjni partnerzy” z Kevinem Spacey i Kevinem Klinem (1992).

Zginął tragicznie, 19 listopada 1998 roku, w wypadku samochodowym na Long Island w Nowym Jorku. Miał 60 lat.* W 1999 roku, pośmiertnie uhonorowano go Specjalną Nagrodą Golden Satellite im. Mary Pickford za całość dokonań artystycznych.*