Anthony Quinn

Znany i lubiany amerykański aktor charakterystyczny, pamiętny „Grek Zorba” z filmu Cacoyannisa i Zampanò z „La Strady” Felliniego; zdobywca dwóch Oscarów.

Urodził się 21 kwietnia 1915 roku w Chihuahua w Meksyku, jednak dorastał w Los Angeles. Jego matka była Meksykanką, a ojciec – potomkiem irlandzkich imigrantów. Do momentu przeprowadzki do USA, rodzina Quinnów cierpiała biedę.

Już jako nastolatek zafascynował się aktorstwem i uczęszczał na lekcje gry w jednej ze szkół w Los Angeles, na które zarabiał sprzątaniem.

Zadebiutował na scenie u boku samej Mae West w 1933 roku. Debiut filmowy nastąpił 3 lata później za sprawą obrazu „Parole” (1936), zaś występem przełomowym była rola Indianina w westernie z tego samego roku, zatytułowanym „Niezwyciężony Bill” (1936), w reżyserii Cecile’a B. DeMille’a.

Quinn stosunkowo szybko zyskał sławę, tworząc liczne, pierwszo- i drugoplanowe kreacje w ciągu kolejnych dziesięcioleci.

Występował u najlepszych i z największymi, nierzadko pojawiając się w kilku filmach rocznie. Dzięki nieco egzotycznej urodzie bywał zatrudniany w rolach Indian (m.in. western „Umarli w butach” Raoula Walsha 1941), u Nicholasa Raya zagrał nawet Eskimosa („The Savage Innocents” 1960).

Do największych ról Quinna należą: występ u boku Marlona Brando w „Viva Zapata!” Elii Kazana (1952, Oscar za Najlepszą Rolę Drugoplanową), kreacja u mistrza Federico Felliniego w „La Stradzie” (1954), rola malarza Paula Gauguina w filmie Vincenta Minellego „Pasja życia” (1956, Oscar i nominacja do Złotego Globu) z Kirkiem Douglasem, rola Quasimodo w europejskiej ekranizacji „Dzwonnika z Notre Dame” (1956) z Giną Lollobrigidą, rola u boku Anny Magnani w filmie George’a Cukora „Dziki jest wiatr” (1957, nominacja do Oscara), występ u boku Gregory’ego Pecka w wojennym obrazie „Dzieła Navarony” (1961), rola u Davida Leana w głośnym filmie „Lawrence z Arabii” (1962, nominacja do BAFTA i Złotego Globu), czy wreszcie najbardziej znana rola Alexisa Zorby w adaptacji „Greka Zorby” (1964, nominacja do Oscara, Złotego Globu i BAFTA) w reżyserii Michaela Cacoyannisa.

Aktor grał z dużą intensywnością niemal do końca życia. W 1970 roku, za rolę w filmie Stanleya Kramera „Sekret Santa Vittoria” otrzymał kolejną nominację do Złotego Globu, w 1987 – honorowy Złoty Glob (Nagroda Cecile’a B. DeMille’a) za Całokształt, zaś w 1997 – kolejną nominację za rolę w miniserialu „Gotti”.

W 1988 roku został wyróżniony swoją jedyną nominacją do Emmy za inną telewizyjną kreację – Sokratesa Onassisa w biograficznym miniserialu „Onassis- Najbogatszy Człowiek Świata” z Jane Seymour w roli Marii Callas.

Wielokrotnie kreował postacie historyczne – oprócz wyżej wspomnianych, grał m.in. Kajfasza w miniserialu Franka Zefirellego „Jezus z Nazaretu” (1977), czy Antonia Stradivariego w „Stradivariusie” (1989).

Występował też często w adaptacjach literatury – oprócz najbardziej znanej kreacji Zorby, zagrał w ekranizacji „Maga” Johna Fowlesa (1969), czy też - jako Santiago w „Starym człowieku i morzu” (1990).

Ostatnią kreacją Quinna był występ w kryminale sensacyjnym „Słodka zemsta” (2001) z Sylwestrem Stallone. Był pierwszym Latynosem w historii, który zdobył Oscara.

Zmarł 3 czerwca 2001 roku w Bostonie. Był trzykrotnie żonaty. Jego żonami były: Katherine DeMille (1937 - 1965, rozwód) - 5 dzieci: Christopher, Christina, Catalina, Duncan i Valentina; Jolanda Addolori (1966 - 1997, rozwód) - 3 dzieci: Francesco, Danny, Lorenzo; Kathy Benvin (1997 do jego śmierci) - 2 dzieci: Antonia i Ryan Nicholas.