Gibson o ''Młynie i Krzyżu''

Źródło zdjęć: © ITI Cinema

25 marca 2011, 13:58

Droga krzyżowa i śmierć Chrystusa prowadzące do wielkiego finału w postaci zmartwychwstania, wielokrotnie były tematem filmowym. Najbardziej chyba porażającym przykładem ukazania cierpienia Chrystusa była „Pasja” *Mela Gibsona, gdzie widz został obezwładniony naturalistyczną wizją, jakże inną od tej czytanej podczas niedzielnych nabożeństw. Inaczej się to ma w najnowszym filmie Lecha Majewskiego pt. „Młyn i Krzyż”.*

Michael F. Gibson pisarz i krytyk sztuki analizując obraz „Droga Krzyżowa” Pietera Bruegla tak pisał o swoich odczuciach:

„Obcowanie po raz pierwszy z obrazem jest jak spotkanie z nieznajomym człowiekiem. To, jakie zrobi na nas wrażenie, zależy od nawiązanej z nim relacji; tylko sporadycznie jesteśmy skłonni kierować się w naszych sądach dochodzącymi do nas zewsząd opiniami.”

(fot. ITI Cinema)

Wizja pasji, Gibsona – pisarza – jest dyskretniejsza, od tej przedstawionej przez Gibsona – reżysera. Michael F. Gibson próbuje z XVI wiecznego płótna odszyfrować znaczenia i symbole ukryte pośród niezliczonej ilości szczegółów.

„Niebiosa, tam w górze, wirują jak koło młyńskie (…) Zamiast wieży mamy młyn – zaprojektowany tak, by jego skrzydła w każdym położeniu osi łapały wiatr – na szczycie wysoko wypiętrzonej skały. Tuż poniżej, na najbliższym planie, widzimy siedzącego do nas plecami wędrownego handlarza, w kapeluszu przybranym bażancimi piórami. Obserwuje on scenę rozgrywającą się przed jego oczami, usadowiony na płaskim kamieniu w otoczeniu szaroróżowych, wiotkich liści paproci. Wędrowiec dźwiga na plecach kosz, do którego przytroczył drewnianą warząchew i skórki dwóch niedużych zwierząt, rozpięte na skrzyżowanych gałązkach. Co mają ze sobą wspólnego wiatrak i handlarz? Na pierwszy rzut oka – nic. Jednak, zdaniem niektórych badaczy, postać domokrążcy uważana była w sztuce tego okresu za symbol protestantyzmu. Nowa chrześcijańska doktryna, przekazywana z ust do ust, krążyła od drzwi do drzwi, niczym sprzedawca demonstrujący najrozmaitsze dobra, w tym także obrazki – często o zakazanej heretyckiej treści.”

Niech to krótkie słowo wystarczy za zaproszenie do wnętrza ożywionego obrazu, niech poruszy naszą wyobraźnię.

(fot. ITI Cinema)

Michael F. Gibson urodził się w Brukseli w 1929 roku. Pisarz, historyk i krytyk sztuki oraz antropolog kultury. Przez ponad 30 lat pisał regularnie o sztuce do światowego dziennika International Herald Tribune. Jego znakomite artykuły drukowane były także w New York Timesie, Art in America, ARTnews, Connaissance des Atrs oraz wielu innych periodykach. Poświęcił wiele audycji radiowych sprawom sztuki, kultury i filozofii. Publikuje zarówno po angielsku jak i francusku.

Gibson jest autorem wielu monografii m.in. Pietera Bruegla, Symbolistów, Dadaistów, Marcela Duchampa, Paula Gauguina, Odilona Redona – prekursora surrealizmu. Wspólnie z Lechem Majewskim jest autorem scenariusza do filmu „Młyn i Krzyż”.