Adam Stockhausen laureatem nagrody CAMERIMAGE dla scenografa

Scenografia kojarzy się często ze wznoszeniem różnego rodzaju budowli, odpowiednią stylizacją istniejących budynków na obiekty z konkretnej epoki oraz szeroko rozumianą dekoracją wnętrz. Po prostu, z tworzeniem obsadzie i ekipie optymalnych warunków do kręcenia scen. Praca scenografa filmowego jest jednak znacznie bardziej skomplikowana i polega na przystosowaniu każdego elementu na planie, od dobrania stosownych rekwizytów i ustawienia ich w odpowiednich miejscach i pod adekwatnym kątem po przemyślenie kwestii kolorów, tekstur, kształtów itp. Dlatego scenografowie są jednymi z najważniejszych partnerów autorów zdjęć, zarówno w okresie przygotowawczym, jak i w trakcie pracy na planie. Wspólnie z nimi oraz reżyserem nadają wiarygodnych, fizycznych bądź wirtualnych, kształtów dawnym, teraźniejszym lub futurystycznym światom, istniejącym wcześniej tylko na kartach scenariusza.

Scenografowie mają więc znaczący wpływ na to, co w filmie oglądamy i jak to oglądamy. Przez lata Festiwal Camerimage uhonorował wielu wybitnych przedstawicieli tego zawodu – Johna Myhre’a ("Chicago", "Wyznania gejszy"), Dante Ferrettiego ("Wywiad z wampirem", "Aviator"), Lilly Kilvert ("Wichry namiętności", "Ostatni samuraj"), Arthura Maxa ("Siedem", "Gladiator"), Allana Starskiego ("Lista Schindlera", "Pianista"), Stuarta Craiga ("Gandhi", cykl "Harry Potter"), Jacka Fiska ("Cienka czerwona linia", "Aż poleje się krew"), Ricka Cartera ("Jurassic Park", "Avatar"), Jeannine Oppewall ("Tajemnice Los Angeles", "Miasteczko Pleasantville"), Eve Stewart ("Jak zostać królem", "Les Misérables: Nędznicy") oraz Dennisa Gassnera ("Skyfall", "Blade Runner 2049").

Stockhausen pracuje w zawodzie scenografa relatywnie krótko – zadebiutował w 2008 r. w wyreżyserowanym przez Mirę Nair segmencie filmu nowelowego "8", wcześniej szlifując swe umiejętności jako dyrektor artystyczny na planach takich filmów jak "Across the Universe" Julie Taymor, "Synekdocha", "Nowy Jork" Charlie’ego Kaufmana czy "Stan" gry Kevina Macdonalda – lecz zdążył już wspiąć się na szczyty scenograficznego świata. Za scenografię do "Grand Budapest Hotel" Wesa Andersona zdobył Oscara, był także nominowany do Nagrody Akademii za "Zniewolonego. 12 Years a Slave" Steve’a McQueena oraz "Most szpiegów" Stevena Spielberga.

Stockhausen podjął niedawno ponownie współpracę z tą trójką reżyserów. Ze Steve’em McQueenem nakręcił dreszczowiec "Widows", opowieść o czterech wdowach, które w schedzie po swoich nieżyjących mężach wkraczają na drogę przestępstwa. Z Wesem Andersonem pracował przy "Wyspie Psów", osadzonej w dystopijnym świecie przyszłości animacji poklatkowej o wyjętych spod prawa psach, pomagających ludzkiemu dziecku. Ze Spielbergiem stworzył "Ready Player One", przygodowe kino science fiction, którego akcja rozgrywa się częściowo w wirtualnym świecie, w którym możliwe jest wszystko. Wszystkie trzy filmy trafią do kin w 2018 r.

Stockhausen nie został natomiast rzucony od razu na głęboką wodę. Jego kariera rozwijała się organicznie, od pracy na planach różnych projektów gatunkowych (komedia romantyczna "Tak to się teraz robi" Josha Gordona i Willa Specka, dreszczowiec "Krzyk 4" Wesa Cravena), po przełomowych dla scenografa "Kochanków z Księżyca. Moonrise Kingdom" Wesa Andersona. Z amerykańskim reżyserem Stockhausen pracował już jako dyrektor artystyczny przy "Pociągu do Darjeeling", ale dopiero opowieść o parze dwunastolatków, uciekających przed policją, nadgorliwymi skautami, a także rodzicami, pozwoliła mu w pełni ukazać swój talent.

Rozgrywająca się na niewielkiej wysepce akcja filmu zabiera widza w dziesiątki czarujących miejsc, jak latarnia morska, domek na drzewie, obóz w środku dziczy, ukazując niezwykłą kreatywność Stockhausena w tworzeniu atrakcyjnych i wiarygodnych lokacji, a jednocześnie zachowując wszelkie znamiona specyficznego stylu Wesa Andersona. Nic dziwnego, że obaj twórcy kontynuowali współpracę przy "Grand Budapest Hotel", który stał się jednym z najbardziej uwielbianych i najczęściej nagradzanych filmów 2014 r. Stockhausen zbudował lobby tytułowego hotelu w oczekującym na rozbiórkę centrum handlowym w niemieckim Görlitz, a przy części scen plenerowych wykazał się talentem do pracy z miniaturami i tradycyjnymi efektami praktycznymi. Powstało dzieło pamiętne i urokliwe, składające hołd magii kina.

"Grand Budapest Hotel" był dla Stockhausena swoistym przerywnikiem pomiędzy dwoma poważniejszymi w wymowie projektami z konkretnych epok. Na potrzeby "Zniewolonego 12. Years a Slave" scenograf odtworzył w Luizjanie wygląd niewolniczych plantacji oraz pięknych posiadłości, perełek amerykańskiego Południa, zbudowanych krwią i potem niewolników. Pracując w prawie 40-stopniowym upale, departament scenograficzny odtworzył świat, który od dawna już nie istniał. Nie inaczej było z "Mostem szpiegów" (na zdjęciu), opartą na faktach opowieścią o amerykańskim prawniku, który zostaje wysłany do ogarniętej zimną wojną Europy, by negocjować uwolnienie zestrzelonego nad sowiecką Rosją pilota. Odtworzony przed kamerami świat przełomu lat 50. i 60. XX wieku był tak barwny i intensywny, że łatwo było się nim zachwycić; tak przekonujący, niemalże namacalny, że nietrudno było się w nim zatracić.

- Wyróżniając Adama Stockhausena Nagrodą Camerimage dla Scenografa ze Szczególną Wrażliwością Wizualną, doceniamy nie tylko jego obecne dokonania w dziedzinie sztuki filmowej, ale także wszystkie przyszłe światy, które pomoże stworzyć. Jesteśmy bowiem przekonani, że jeszcze wielokrotnie zachwyci nas swoją pasją do detali oraz kreatywnością wykorzystywania języka filmowego do tworzenia zajmujących i uniwersalnych opowieści - czytamy w oświadczeniu organizatorów.

25. Camerimage odbędzie się w Bydgoszczy w dniach od 11 do 18 listopada 2017 r.
Więcej na temat Bydgoszczy można znaleźć na www.visitbydgoszcz.pl i www.camerimage.pl