Urodziła się 20 lutego 1915 roku, w Kosarzyskach, nieopodal Nowego Sącza, w rodzinie nauczycielskiej. Podjęła studia w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie, których nie ukończyła z powodu choroby. W trakcie rekonwalescencji rodzina i przyjaciele, którzy pamiętali jej występy w szkolnym teatrze, nakłonili ją do ubiegania się o miejsce w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie, gdzie ukończyła studia w roku 1939.

W czasie okupacji występowała na scenach wileńskiego Teatru na Pohulance oraz w teatrze podziemnym i w teatrze frontowym Armii Krajowej. Do Powstania Warszawskiego przystąpiła niejako z marszu w pierwszym jego dniu. Po wojnie dołączyła do zespołu Teatru Starego w Krakowie i podejmowała pierwsze próby filmowe – debiutowała w filmie „Dwie godziny” Stanisława Wohla i w „Zakazanych piosenkach” Leonarda Buczkowskiego (1946). Przed końcem dekady ponownie spotkała się z Buczkowskim na planie komedii „Skarb” (1949).

W latach pięćdziesiątych grała mniej. Wyraźnie poświęciła się pracy teatralnej w Teatrze Współczesnym, a potem w Narodowym w Warszawie. Wystąpiła głównie w filmach opartych na lub będących ekranizacjami sztuk teatralnych, takich jak „Domek z kart” Ewrina Axera (przeniesienie na ekran sztuki wystawianej w Teatrze Współczesnym) czy „Zemsta” (1956).

Co innego zapowiadał początek kolejnej dekady. W 1961 zagrała u Rybkowskiego w „Dziś w nocy umrze miasto” i u Kutza w „Ludziach z pociągu”. Kolejny rok przyniósł „Dom bez okien” Stanisława Jędryki i „Głos z tamtego świata” Stanisława Różewicza. Kiedy wydawało się, że Szaflarska okrzepnie jako aktorka filmowa, zamilkła na pięć lat, aby powrócić w miniaturze Jerzego Zarzyckiego „To jest twój nowy syn” i ponownie zamilknąć – jeśli nie liczyć krótkiej przygody z telewizyjnym serialem „Samochodzik i templariusze” - na kolejnych 10 lat.

Okazję to kolejnego powrotu na ekran stworzył w 1977 roku Ryszard Ber, angażując ją do serialowej „Lalki”. W rok później zagrała u Juliana Dziedziny w „Umarli rzucają cień” i u Laco Adamika we „Wstecznym biegu”.

W latach osiemdziesiątych grała niewiele. Tadeusz Konwicki zaproponował jej rolę w „Dolinie Issy” (1982), a Edward Dziewoński w „5 dniach z życia emeryta”. Każdy, kto przypuszczałby, że w okresie transformacji ustrojowej w Polsce kariera aktorki, która miała wtedy ok. 75 lat, chylić powinna się ku schyłkowi, byłby zaskoczony postawą Danuty Szaflarskiej.

W latach dziewięćdziesiątych aktorka cieszyła się znakomitą popularnością. Zaczęła od udziału w ważnym filmie Wajdy „Korczak” z Wojciechem Pszoniakiem (1990). Rok później spotkała się z reżyserką i scenarzystką Dorotą Kędzierzawską na planie filmu „Diabły, diabły”. Współpraca ta od razu zaowocowała nagrodą za drugoplanową rolę na FPFF w Gdyni. W 1993 roku zagrała u Barbary Sass w „Pajęczarkach” a także w debiucie Filipa Zylbera „Pożegnanie z Marią”. Za drugoplanową kreację stworzoną w tym ostatnim otrzymała kolejny laur aktorski na gdyńskim festiwalu. Jerzy Łukaszewicz zobaczył w niej siostrę Feliksę i zaprosił do udziału w głośnej produkcji „Faustyna” (1994) – ekranizacji życiorysu siostry Faustyny Kowalskiej.

W 1998 roku odbyła się premiera filmu „Księga wielkich życzeń” Sławomira Kryńskiego. W tym samym roku wzięła też udział w „Siedlisku” Janusza Majewskiego oraz ponownie spotkała się z Kędzierzawską podczas realizacji obsypanego nagrodami filmu „Nic”. Również inni reżyserowie powracali w tym okresie do współpracy z Szaflarską – dowodem na to jest chociażby „Egzekutor” Filipa Zylbera (1999, nominacja do Orła). Za rolę matki głównego bohatera w „Tygodniu z życia mężczyzny” Jerzego Stuhr, również nominowana była do Orła.

Przełom wieku przyniósł aktorce nowe okazje do pokazania się na ekranach kin i telewizorów. Zagrała ciotkę Anielę w kinowej i serialowej wersji „Przedwiośnia” w reżyserii Filipa Bajona (2001), w tym samym roku ponownie spotkała się też z Kryńskim na planie „Listów miłosnych”. Poza tym dała znaczący występ w dwóch, telewizyjnych filmach, powstałych w ramach słynnego cyklu „Święta polskie”, pojawiając się u boku Janusza Gajosa w głośnym filmie „Żółty szalik” Janusza Morgensterna (2000) oraz jako tytułowa „Królowa chmur” w obrazie Radosława Piwowarskiego (2003).

Koronę założono na siwą głowę w roku 2007. Dorota Kędzierzawska nie wahała się ani chwili kogo obsadzić w roli Anieli. Aktorka wywiązała się z zadania kapitalnie. Zachwytom i nagrodom nie było końca. Dość wymienić Orła i nagrodę na FPFF w Gdyni za najlepszą główną rolę kobiecą, Złotą Kaczkę (przyznawaną przez pismo „Film”) w kategorii: Najlepsza Rola Kobieca w sezonie 2007/2008 i Nagrodę Prezesa TVP przyznaną na 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Myliłby się kto by uznał, że aktorka spoczęła na laurach. Po raz drugi w życiu pojawiła się na ekranie jako babcia Ilony Ostrowskiej (po raz pierwszy w przebojowym „Ranczu”) w komedii „Ile waży koń trojański?”. Za tę rolę ponownie otrzymała Orła, tym razem w kategorii drugoplanowa rola kobieca. Następnie pojawiła się jako babcia Janosika – tego prawdziwego – Agnieszki Holland i Kasi Adamik (2009). Rok wcześniej na ekrany wszedł też nakręcony w 2007 roku film Jacka Bławuta „Jeszcze nie wieczór” z jej udziałem. Z kolei na rok 2010 zaplanowana jest premiera filmu Janusza Majewskiego „Mała matura. 1947”.

Danuta Szaflarska wielokrotnie była odznaczana za swoją pracę artystyczną. Uhonorowano ją m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1978), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski ‘w uznaniu wybitnych zasług dla kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej’ (2005) i Złotym Medalem ‘Zasłużony Kulturze Gloria Artis’ (2007).

Poza tym ma na swoim koncie m.in.: Nagrodę Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji (1965), Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1967), Nagrodę Specjalną za Całokształt Twórczości Aktorskiej, wręczoną podczas 12. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Łodzi (2004), statuetkę Feliksa Warszawskiego za najlepszą kobiecą rolę drugoplanową w spektaklu „Daily Soup” w Teatrze Narodowym (2007) i nagrodę za całokształt twórczości wręczoną na II Festiwalu Filmów Polskich w Moskwie (2009).

Komentarze

Trwa ładowanie