Jennifer Jason Leigh

Ceniona i charakterystyczna aktorka amerykańska. Mimo, że kojarzona jest w pierwszym rzędzie ze specyficznymi rolami wariatek i prostytutek („nuts & sluts”, jak określił to jeden z krytyków), w rzeczywistości ma na swoim koncie o wiele bardziej wszechstronne kreacje. Często wybiera ambitniejsze, niezależne produkcje i jako taka uważana jest za jedną z najciekawszych i najbardziej utalentowanych aktorek swojego pokolenia.

Urodziła się 5 lutego 1962 roku w Hollywood, jako córka pary aktorów – Vika Morrowa i Barbary Turner.

Pierwszy występ na ekranie zaliczyła już jako 11-latka („Tod eines Fremden” 1973). Nie stała się jednak, co tak typowe dla potomków znanych aktorów, kolejną dziecięcą gwiazdą. W 1978 wzięła udział w letnich warsztatach aktorskich w słynnym instytucie Lee Strasberga, po czym wylądowała w jednej z głównych ról w Disneyowskiej produkcji „The Young Runaways” (1978).

* Jej debiutem filmowym była rola w niskobudżetowym horrorze „Eyes of Stranger” (1981), a przełomem – rola w komedii „Beztroskie lata w Ridgemont High” (1982) z Seanem Pennem, Forestem Whitekarem, Erikiem Stoltzem i Nicolasem Cagem.*

W międzyczasie wcieliła się w postać chorej na anoreksję nastolatki w filmie TV „The Best Little Girl in the World” (1981).

Coraz większą popularność i status wszechstronnej aktorki budowała poprzez występy: w komediach „Łatwe pieniądze” z Joe Pescim (1983) i „Kawał kina” (1989) i historycznym filmie kostiumowym „Ciało i krew” Paula Verhoevena (1985), zdecydowanie najlepiej odnajdując się w mrocznych thrillerach („Autostopowicz” 1986, „Siostra, siostra” Billa Condona 1987, „W sercu nocy” 1988, „Pogrzebany żywcem” 1990) i w kryminałach („Ćpuny w szkole” 1987, „Przeklęty Brooklyn” 1989, „Miami Blues” z Alekiem Baldwinem 1990). Za role w dwóch ostatnich została nagrodzona New York Film Circle Award z 1990 i Boston Society of Film Critics Award z 1991 roku.

Dołączyła do gwiazdorskiej obsady filmu „Ognisty podmuch” Rona Howarda, wystąpiła kryminale „W matni” i dramacie „Zagubione serca” (wszystkie z 1991 roku), zanim dała pamiętny występ u boku Bridget Fondy w thrillerze „Sublokatorka” Barbeta Schroedera (1992, MTV Movie Award dla Najlepszego Czarnego Charakteru).

W 1993 roku wystąpiła w głośnym filmie Roberta Altmana „Na skróty”, gdzie kreowała postać żony i matki zarabiającej jako seks - telefonistka (Puchar Volpiego na MFF w Wenecji oraz Specjalny Złoty Glob dla całej obsady aktorskiej). Rok później zagrała u braci Coen w filmie „Hudsucker Proxy” i zebrała gro pochlebnych opinii za główną rolę w osadzonym w latach 20-tych filmie biograficznym „Pani Parker i krąg jej przyjaciół” (1994, nominacja do Złotego Globu i Independent Spirit Award, National Society of Film Critics Award, Chicago Film Critics Association Award). Rok 1995 to występ u boku Kathy Bates w thrillerze „Dolores” (nominacja do Saturna) i główna rola w dramacie muzycznym „Georgia” (nominacja do Independent Spirit Award, New York Film Critics Circle Award, nagroda dla Najlepszej Aktorki na MFF w Montréalu).

Ponownie spotkała się z Robertem Altmanem na planie kryminału „Kansas City” (1996) i stworzyła genialną kreację w kostiumowym „Placu Waszyngtona” Agnieszki Holland (1997). Wraz z Jessiką Lange i Michelle Pfeiffer została laureatką nagrody aktorskiej na Love Screens Film Festival w Weronie za udział w „Tysiącu akrów” (1997), z kolei występ w filmie TV „Wojna w zatoce” (1998) przyniósł jej nominację do Golden Satellite Award.

W 1999 roku dołączyła do gwiazdorskiej obsady dramatu sci-fi „eXistenZ” Davida Cronenberga z Judem Law i Willemem Dafoe, a w 2000 wystąpiła w głównej roli w skandynawsko- amerykańskim, „dogmatycznym” filmie „Król żyje” (nagroda na MFF w Tokio) i pojawiła się obok Drew Barrymore w komedii „Bezwiedne figle - o czym się nie mówi”.

* W 2001 roku zadebiutowała jako reżyserka i scenarzystka filmu „Party na słodko” z własnym udziałem, zrealizowanego wspólnie z Alanem Cummingiem (dwie nominacje do Independent Spirit Award).*

Rok 2002 to udział w gangsterskim filmie Sama Mendesa „Droga do zatracenia” z Tomem Hanksem, Judem Law i Paulem Newmanem, 2003 – występ w thrillerze Jane Campion „Tatuaż” z Meg Ryan, 2004 – rola u boku Christiana Bale’a w głośnym „Mechaniku”, obok Erika Stoltza w komedii „Childstar” (nagroda Genie) i u Todda Solondza w komediowych „Palindromach”, a 2005 – udział w thrillerze „Obłęd” Johna Maybury, z Adrienem Brody i Keirą Knightley.

Jednym z ostatnich występów aktorki jest rola u boku Nicole Kidman, Jacka Blacka i Johna Turturro w filmie „Margot jedzie na ślub” w reżyserii męża, niezależnego twórcy - Noaha Baumbacha (2007, nominacja do Independent Spirit Award).

Jennifer Jason Leigh, oprócz ról, które zagrała, zasłynęła również dzięki tym, które odrzuciła. Do najbardziej znanych należą tutaj główne kreacje w takich przebojach, jak: „Pretty Woman”, „Seks, kłamstwa i kasety video”, „Fortepian”, czy „Tajemnice Los Angeles”.