Sylwester Chęciński

Polski reżyser filmowy, który zasłynął przede wszystkim jako twórca komediowego tryptyku „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” i „Kochaj albo rzuć”. Laureat wielu nagród za swoje dokonania artystyczne. Zwany czasem „malarzem polskich charakterów”, z uwagi na doskonałą umiejętność przedstawiania swoich bohaterów w sposób wiarygodny, z ujęciem całej złożoności postaci oraz prawdy psychologicznej na ich temat.

Urodził się 21 maja 1930 w Suścu, niedaleko Tomaszowa Lubelskiego. Studiował na Wydziale Reżyserii PWSFTViT w Łodzi, którą ukończył w 1956 roku.

Przez pięć lat asystował innym reżyserom podczas realizacji ich filmów (m.in. Andrzejowi Wajdzie na planie „Lotnej” 1959), po czym zadebiutował jako reżyser znanego, kostiumowego filmu dla dzieci i młodzieży „Historia żółtej ciżemki” (1961), będącego adaptacją powieści Antoniny Domańskiej.

* W 1964 roku wyreżyserował dramat psychologiczny „Agnieszka 46”, którego akcja rozgrywa się w latach powojennych, na Ziemiach Zachodnich. W tym samym czasie i miejscu osadzony jest słynny tryptyk komediowy Chęcińskiego, który przez lata urósł do rangi kultowego - „Sami swoi” (1967, Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, Złote Grono w Łagowie, Złota Kamera), „Nie ma mocnych” (1974, nagroda publiczności FPFF w Gdyni, Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, Złote Grono w Łagowie, Jantar w Koszalinie, Złota Kamera) i „Kochaj albo rzuć” (1977, Nagroda Główna Jury FPFF w Gdyni, Złota Kamera) z pamiętnymi kreacjami Wacława Kowalskiego i Władysława Hańczy w rolach Pawlaka i Kargula.*

Mimo że Chęciński kojarzony jest w pierwszej kolejności właśnie z gatunkiem komediowym, to wcale nie ten dominował w jego twórczości.

Reżyser dopiero w 1991 roku powrócił do komedii, realizując „Rozmowy kontrolowane” (nagroda Prezesa Komitetu d/s Radia i Telewizji na FPFF w Gdyni, Srebrne Grono w Łagowie), powstałe wg scenariusza i z udziałem Stanisława Tyma. Film był swoistą kontynuacją powstałego 10 lat wcześniej „Misia” Stanisława Barei, został bardzo dobrze przyjęty przez publiczność, zyskując status komedii „kultowej”. Chęciński doskonale odnajdywał się w gatunku sensacyjno – kryminalnym, czego przykładami mogą być: szpiegowski film „Tylko umarły odpowie” (1969) oraz przebój kinowy z 1983 roku – „Wielki Szu” z Janem Nowickim w roli głównej (Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, Złota Kaczka dla najlepszego filmu).

Ponadto w jego dorobku znalazły się: baśniowy obraz o tematyce wojennej „Legenda” (1970, Nagroda Ministra Obrony Narodowej II stopnia), dramaty obyczajowe: „Katastrofa” (1965), „Roman i Magda” (1978), „Bo oszalałem dla niej” (1980), filmy TV: „Diament radży” z Hańczą w roli głównej i „Pierwsza miłość” wg scenariusza Andrzeja Wajdy (oba z 1971 roku) oraz serial „Droga” z Wiesławem Gołasem i Edwardem Lubaszenko (1973).

W latach 1997-98 reżyserował serial „Z pianką czy bez”, a w 2005 roku zrealizował „Przybyli ułani” – film z telewizyjnego cyklu „Święta polskie”.

Wyreżyserował kilka spektakli Teatru TV (m.in. „Racja głodowa” 1995, „Samoobrona” 1999).

W 2003 roku zaliczył epizod aktorski w komedii Władysława Sikory „Baśń o ludziach stąd”.

Był zastępcą dyrektora artystycznego zespołów filmowych: „Iluzjon” (lata 1976-80) i „Kadr” (1988-91).

* W 1983 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Ponadto jest laureatem nagród specjalnych: Honorowego „Jańcia Wodnika”, wręczonego na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia 2005” we Wrześni oraz Nagrody Honorowej Stowarzyszenia Filmowców Polskich przyznanej podczas 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2007). W 2000 roku otrzymał Nagrodę Miasta Wrocławia, a od 2006 roku jest honorowym obywatelem tego miasta.*