Eddie Murphy

Popularny i lubiany aktor komediowy pamiętny „książę w Nowym Jorku” i „gliniarz z Beverly Hills”.

Urodził się 3 kwietnia 1961 roku w Nowym Jorku. Od najmłodszych lat dał się poznać jako świetny komik – rozśmieszając swoją rodzinę, kolegów w szkole, parodiując znane postacie i naśladując różne głosy.

Jako młodzieniec przeniósł swoje umiejętności najpierw na deski szkolnych teatrzyków, później na sceny mniej lub bardziej znanych nowojorskich klubów, a następnie - dzięki ingerencji właścicieli jednego z klubów - do telewizyjnego programu „Saturday Night Live Show”, gdzie występował od 1980 roku. Udział w programie okazał się kamieniem milowym w jego karierze – został zauważony przez producentów, otrzymując propozycję pracy w filmie, otrzymał też pierwszą w życiu nominację do nagrody Emmy.

W 1982 roku zadebiutował w komedii sensacyjnej „48 godzin”, gdzie wystąpił obok Nicka Nolte. Film odniósł sukces, a aktor otrzymał nominację do Złotego Globu za Najlepszy Debiut oraz – co za tym idzie - szereg dalszych propozycji, dzięki którym szybko wyrósł na jednego z czołowych komików amerykańskich lat 80-tych, pociągając za sobą całą falę mody na komików pochodzenia afro-amerykańskiego (Dave Chappelle, Jamie Foxx i inni).

Po rolach w komediach „Nieoczekiwana zmiana miejsce” (1983, nominacja do Złotego Globu) i „Najlepszą obroną jest atak” (1984) wystąpił w legendarnej roli detektywa Alexa Foleya w „Gliniarzu z Beverly Hills”, która przyniosła aktorowi ogromną popularność i trzecią już nominację do Złotego Globu. Powrócił do tej roli w sequelach z 1987 i 1994 roku (również jako współautor scenariusza), a sam gatunek „komedii kryminalnej” na stałe zagościł w repertuarze Murphy’ego.

W 1988 roku wystąpił w znanej komedii „Książę w Nowym Jorku” (był też współscenarzystą), a rok później wyreżyserował i zagrał główną rolę w filmie według własnego scenariusza „Noce Harlemu” (1989). Film poniósł klęskę (Złota Malina za scenariusz, nominacja za najgorszą reżyserię), a aktorowi wróżono schyłek kariery.

Po występie w sequelu „Gliniarza...” i „48 godzin”(1990) oraz kilku rolach w raczej słabszych filmach (m.in. „Bumerang” 1992, z Halle Berry; „Wampir w Brooklynie” Wesa Cravena – Murphy zadebiutował tu jako producent) powrócił do formy dzięki głośnej komedii „Gruby i chudszy” (1996, sequel w 2000), która przyniosła mu nominację do Złotego Globu, nagrody MTV i światowy sukces. Dwa lata później pojawił się z kolei w roli tytułowej w równie znanej produkcji „Dr Dolittle” (sequel w 2001).

Wystąpił też w takich filmach, jak „Pluto Nash” (2002), komedia kryminalna „Showtime” (2002), gdzie wystąpił obok Roberta De Niro (aktorzy otrzymali nominację do Złotej Maliny dla Najgorszego Duetu Aktorskiego), kolejny film z tego gatunku - „Ja, szpieg” (2002), czy familijna produkcja „Małolaty u taty”.

Zasłynął też jako aktor użyczający głosu znanym postaciom filmów animowanych, z czego niewątpliwie najsłynniejszym występem jest użyczenie głosu postaci Osła ze „Shreka” (2001, nominacja do BAFTA i nagrody MTV). Wziął także udział w dubbingu do filmów „Mulan” i „Nawiedzony dwór”.

W 2006 roku aktor zadebiutował w roli nie - komediowej w muzycznym filmie „Dreamgirls” Billa Condona. Za drugoplanową rolę w tym filmie otrzymał pierwszy z karierze Złoty Glob oraz nominację do Oskara.

W 2008 roku wystąpił w filmie "Mów mi Dave", a w 2009 roku zagrał w "Wyobraź sobie".* W 2010 roku użyczył głosu sympatycznemu Osłowi z filmu animowanego "Shrek Forever".* Na rok 2012 jest zaplanowany film "Tysiąc słów".

Dwukrotnie – w roku 1989 i 2002 – został Najlepszym Komediowym Aktorem Roku w rankingu People’s Choice Award USA. Był jednym z współtwórców i producentów nominowanego do Emmy, animowanego serialu telewizyjnego „Blokersi” („The PJs” 1999-2001).

Eddie Murphy wziął ślub z Nicole Mitchell w 1993 roku. Para ma piątkę dzieci. W sierpniu 2005 roku Mitchell złożyła pozew o rozwód, wynikający z "różnic nie do pogodzenia". Rozwód został sfinalizowany 17 kwietnia 2006 roku. W 2008 roku Murphy ożenił się z producentką filmową Tracey Edmonds. Okazało się jednak, że nie był to ślub o mocy prawnej, a dwójka zdecydowała się zrezygnować z legalizacji związku, pozostając przyjaciółmi.