"Młody Platon". Film dla każdego rodzica i nauczyciela. Tak powinna wyglądać edukacja

W ostatnich latach wiele uwagi poświęca się kolejnym reformom (a raczej deformacjom) polskiej edukacji, złorzecząc na system. Obciążone klasy, napięty program nauczania, niedofinansowane placówki, niskie płace nauczycieli, sfrustrowani wszyscy, którzy mają cokolwiek wspólnego z systemem szkolnictwa - w takich warunkach trudno dostrzec choć iskierkę nadziei. 

Dlatego już w pierwszych minutach dokumentu "Młody Platon" polskich widzów uderzy obraz radosnego, rozśpiewanego dyrektora Kevina McAreveya, który ma czas i chęci, aby codziennie witać się z każdym uczniem i pracownikiem swojej szkoły. Zresztą nie tylko on, ale cała kadra pedagogiczna dostrzega najmniejsze bolączki swoich podopiecznych. A mali adepci w pełni otwarcie mówią im o swoich lękach, frustracjach i konfliktach z rodziną czy rówieśnikami. 

Taka rzeczywistość nie jest bajkowym efektem sprzyjających okoliczności. Wręcz przeciwnie - mamy do czynienia z katolicką podstawówką Holy Cross Boys w północnym Belfaście, na którego ulicach zaledwie 30 lat temu płynęła krew w bratobójczych walkach z protestantami. Do uwiecznionej przez dokumentalistów szkoły chodzą potomkowie tamtejszych ofiar i agresorów, niekiedy wciąż uczeni w domach, że jeśli ktoś cię zaczepia, to musisz się mu postawić. Rolą McAreveya i jego ludzi jest pokazanie tym chłopcom, że konflikty można rozwiązywać w inny sposób, bez przemocy. Wymaga to nie tyle podważenia autorytetu rodziców, co edukowania dorosłych w kwestii, jak rozmawiać z własnymi dziećmi, np. gdy pod ich szkołę zostaje podłożona bomba.

Tamtejsi 8-10-latkowie codziennie zapoznają się z lekcjami filozofii. Ale uczą się nie tak jak w typowej polskiej szkole - czytając mądre sentencje czy artykuły i wkuwając definicje - ale debatując m.in. o tym, kim jest prawdziwy przyjaciel, czy złość może czemuś służyć, a przemoc fizyczna dawać poczucie ulgi. Od pięknych słów do czynów jest jednak daleka droga i nie da się zapobiec temu, że dorastający chłopcy ulegają emocjom i nieraz wdają się w bójki. Rzecz w tym, że po każdej scysji stają przed tablicą filozoficzną i wypisują, co zrobili źle, jak się z tym czuli i jak teraz mogą rozwiązać problem. 

Neasa Ní Chianáin i Declan McGrath, reżyserzy "Młodego Platona", nie wystawiają jednak laurki irlandzkiej podstawówce. Choć charyzmatyczny dyrektor otoczony masą gadżetów z wizerunkiem Elvisa Presleya wydaje się doskonałym bohaterem dla filmowca, on sam nie chce grać pierwszych skrzypiec. McArevey wie, kiedy ustąpić miejsca i dopuścić do głosu swoich uczniów czy współpracowników, tworząc zgraną i otwartą społeczność. Nie brakuje jednak przykładów na to, że absolwenci szkoły nie pozostają wolni od błędów. Celem jest wskazanie drogi innej od głównego nurtu, która pozwoli nie tylko "zaliczyć" system edukacji, ale na kanwie otrzymanych nauk zbudować swoje życie.

To właśnie dlatego seans irlandzkiego dokumentu mógłby otworzyć oczy wielu pracownikom oświaty, pokazując, że system tworzą ludzie. Jeśli są oni otwarci, chętni do szczerej komunikacji i szukania wzajemnego zrozumienia, to ich praca będzie przynosić tego owoce. Oczywiście nie da się rozwiązać wszystkich problemów, a w dobie coraz bardziej podzielonych społeczeństw będzie ich tylko przybywać, ale dla dobra kolejnych pokoleń trzeba podjąć się tego wysiłku.