Od Kieślowskiego po 'Babel'

Faith Akin, Niemiec o tureckich korzeniach, to jeden z najciekawszych europejskich reżyserów. Jego kino jest kulturowo i etnicznie dwubiegunowe. Akin lubi zderzać różne światy. Pokazywać to, co dzieli, ale również to, co łączy.

Pomysłu na scenariusz jego nowego filmu nie powstydziłby się Guillermo Arriaga. „Na krawędzi nieba“ zresztą przypomina w konstrukcji i tematyce „Babel“ (Akin nie ukrywa swojego podziwu dla tego filmu). Widać też wpływ Krzysztofa Kieślowskiego. Ale „Na krawędzi nieba“ to jednocześnie kino bardzo oryginalne.

Akin przedstawia nam sześć głównych postaci. Ich losy splatają się, wpływają na siebie nawzajem (choć często bez wiedzy bohaterów). Yeter, która wyjechała z Turcji do Niemc w poszukiwaniu lepszego życia, a musi zarabiać jako prostytutka. Jej córka Ayten, radykalna działaczka, którą tureckie władze oskarżają o terroryzm. Przyjaciółka i kochanka Ayten, niemiecka studentka o lewicujących poglądach.

Jej matka, kiedyś hipiska, dziś nastawiona na kosumpcjonizm mieszczka. Ali, sędziwy emigrant z Turcji i jego syn, który zaasymilował się w nowej ojczyźnie, zdobył tam wykształcenie, jest uniwersyteckim wykładowcą (na wydziale germanistyki).

Akin zderza ze sobą dwa światy – zachodnią Europę i Turcję. Zderza dwa style życia i dwa sposoby myślenia. Pokazuje z jednej strony ignorancję i... brak empatii – eks hipiska na informacje o naruszaniu swobód obywatelskich w Turcji znajduje tylko jedną ripostę: „jak wejdą do Unii, będzie lepiej“. Z drugiej zaś nieumiejętność przystosowania się do życia w innym, „lepszym“ świecie. Dla emigrantów z Turcji marzenia o wolności i lepszym życiu często pozostają tylko marzeniami.

Syn Aliego zdobył wykształcenie, czuje się obywatelem Niemiec, ale niemal każdego dnia może odczuwać niechęć, podejrzliwość czy poczucie wyższości ze strony współobywateli o jaśniejszej karnacji skóry. Często za brakiem przystosowania kryje się zresztą brak chęci na taki krok. Wybierając się do dzielnicy uciech Ali szuka prostytutki o tureckim pochodzeniu. Sześcioro bohaterów „Na krawędzi nieba“ żyje de facto na krawędzi dwóch światów, na swoistej ziemi niczyjej.

Ale Akin zderza także dwa pokolenia. Pokazując różne podejścia do świata, pokazuje jednocześnie, że w gruncie rzeczy więcej je łączy niż dzieli. Dzieci popełniają błędy rodziców, nieświadomie podążają ich tropem. Lewicująca Niemka właśnie odbyła podróż do Indii. Tam próbowała odnaleźć siebie, odkryć sens życia – zupełnie jak kiedyś jej matka.