Pola Negri

Polska aktorka, a jednocześnie jedna z największych gwiazd światowego kina niemego. Jedyna polska aktorka, która na trwałe zapisała się w historii światowego kina. Etapy jej kariery dość trafnie określa stwierdzenie: „born in Poland, ‘made’ in Germany, "stolen by Hollywood”. Zgodnie z obowiązującą ówcześnie tendencją grywała kobiety demoniczne, wampy, a swoją niebywałą popularność ugruntowywała bogatym życiem towarzyskim i licznymi romansami.

Urodziła się 3 stycznia 1897 roku w Lipnie. Radosne, dostatnie dzieciństwo na prowincji przerwało aresztowanie ojca przez Rosjan, a w efekcie – wywiezienie go do Syberii. Zmusiło to samotną matkę z kilkuletnią córką do przeprowadzki do Warszawy i życia w skrajnej biedzie. Od 1906 roku uczęszczała do bezpłatnej Szkoły Baletowej, dwa lata później debiutując na scenie w „Jeziorze łabędzim”, jednak ze względów zdrowotnych musiała zakończyć przygodę z tańcem klasycznym. Zamiast tego zrobiła dwa kursy w Szkole Aplikacyjnej oraz podjęła naukę gry aktorskiej u T. Rolanda i H. Leszczyńskiej. Zaangażowana do Teatru Małego w Warszawie, 1 września 1912 zadebiutowała z powodzeniem rolą Amelii w „Ślubach panieńskich” Fredry, która okazała się prawdziwym olśnieniem.

Szybko pięła się po szczeblach kariery, występując w stołecznych teatrach: Nowości, Letnim i Wielkim oraz w filmach wytwórni „Sfinks”.

Popularność w kraju przyniosły jej role w takich filmach, jak: debiutancka „Niewolnica zmysłów” (1914) Jana Pawłowskiego, „Bestia” (1917) i „Żona” (1915) Witalisa Korsaka - Gołogowskiego, czy „Jego ostatni czyn” Stanisława Jerzego Kozłowskiego (1917). W 1917 roku wyjechała do Berlina, gdzie zasłynęła na skalę ogólnoeuropejską jako gwiazda filmów Kurta Matulla („Gdy serce nienawiścią pała” 1918), Georga Jacoby („Awanturnica” 1919, „Vendetta” 1919), zaś przede wszystkim Ernsta Lubitscha („Carmen” (1918), „Madame Dubarry” (1919), „Sumurun” (1920), „Dzika kotka” (1921), czy „Głos ulicy” (1922).

Współpraca reżysera i gwiazdy, a szczególnie ogromna, światowa popularność filmu „Madame Dubarry”, dała obojgu przepustkę do kariery za oceanem.

Podczas pobytu w Niemczech miała też okazję współpracować w Deutsches Theater z legendą światowego teatru - Maxem Reinhardtem, występując w pantomimie „Sumurun”.

W 1922 roku, już jako uznana, europejska gwiazda wyjechała do Hollywood, gdzie zrobiła natychmiastową karierę, debiutując w filmie znanego jej już reżysera Georga Jacoby „The Last Payment” (1922).

Związana z wytwórnią Paramount, w latach 20-tych wystąpiła w takich produkcjach jak m.in. „Bella Donna” i „Napiętnowana” George’a Fitzmaurice’a (1923), „Tancerka hiszpańska” (1923) i „Czarna Lu” (1924) Herberta Brenona, „Cesarzowa” Ernsta Lubitscha (1924), „Jej wielka miłość” (1924), „Mężczyźni” (1924) i „Skłamałam” (1924) Dymitra Buchowieckiego, „Piętno krwi” Raoula Walsha (1925), „Kwiat nocy” Paula Berna (1925), „Czarodziejka” Sidneya Olcotta (1925), „Kobieta bezwstydna” Malcolma St Claira (1926), „Hotel Imperial” i „Spowiedź uczciwej kobiety” Mauritza Stillera (1927), „Podwójne życie” i Godzina zmysłów” Rowlanda V. Lee (1928) oraz „Biała księżniczka” (1928) Ludwiga Bergera.

Przez pięć lat była na absolutnym szczycie. Utożsamiana z demonicznymi i zmysłowymi bohaterkami, które grała, poza ekranem także znana była z podwójnego rozwodu i licznych romansów z takimi osobistościami, jak Rudolf Valentino i Charlie Chaplin, z którym była nawet zaręczona.

Pod koniec lat 20-tych wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie występowała w teatrze rewiowym oraz pojawiła się w angielskim filmie „Ulica potępionych dusz” (1929).

Niestety, Pola Negri podzieliła los wielu gwiazd i nie odnalazła się w kinie dźwiękowym, nawet mimo sukcesu pierwszego, amerykańskiego, dźwiękowego filmu z jej udziałem „Na rozkaz kobiety” Paula L. Steina (1932), z którego pochodził śpiewany przez nią szlagier „Raj”. Wraz z rolami mówionymi ujawnił się bowiem kiepski akcent aktorki.

Po odbyciu półrocznego tournée po Stanach i braku propozycji występów, powróciła do Europy, gdzie do wybuchu wojny występowała w produkcjach francuskich i niemieckich, m. in. w głównej roli w adaptacji „Pani Bovary” Gerharda Lamprechta (1937), czy w filmie „Tango Notturno” Fritza Kirchhoffa (1937), gdzie ponownie śpiewała słynny przebój. Była jedną z ulubionych aktorek Adolfa Hitlera, który podziwiał ją w niemiecko-francuskim „Mazurku” Willa Frosta (1935), z racji czego pojawiły się nawet pogłoski o ich rzekomym romansie. W rzeczywistości jednak nigdy nawet nie poznali się osobiście.

W 1941 roku wyjechała – tym razem na stałe - do USA.

W 1943 zagrała jeszcze w filmie „Hi Diddle Diddle” Andrew L Stone’a, zaś w 1951 przyjęła amerykańskie obywatelstwo.

Jej ostatnim ekranowym występem była rola Madame Habib w Disneyowskiej produkcji „The Moon-Spinners” (1964). Resztę życia spędziła w San Antonio w stanie Teksas, z przyjaciółką - kompozytorką Margaret West. Zmarła 1 sierpnia 1987 roku, w wieku 90 lat.

W 1970 w Nowym Jorku ukazały się jej wspomnienia „Memoirs of a Star”, w Polsce wydane sześć lat później jako „Pamiętnik gwiazdy”.