Saul Leiter: amerykański fotograf, który zainspirował nagrodzone na Camerimage zdjęcia do filmu "Carol"

*"Carol" w reżyserii Todda Haynesa to nie tylko najpiękniejsza historia o miłości ostatnich lat z brawurowymi kreacjami Cate Blanchett i Rooney Mary, ale również piękny, oszałamiający wizualnie obraz z doskonałą scenografią przenoszącą widzów do Nowego Jorku lat 50-tych.*

Opinię tę film zawdzięcza z jednej strony wystrojom wnętrz i kostiumom, ale przede wszystkim przepięknym zdjęciom Eda Lachmana, za które otrzymał Złotą Żabę na Camerimage. Jury festiwalu podkreślało „artystyczną grację i elegancję” filmu dodając, że trafnie przedstawia on epokę i składa hołd fotografii z przeszłości.

Todd Haynes podkreśla w wywiadach, że przy podejmowaniu decyzji dotyczących wizualnej strony „Carol” niezmiernie ważne były zdjęcia prasowe z epoki. Reżyser stworzył dla całej ekipy pracującej przy filmie „księgę obrazów”, w której znalazły się zdjęcia zrobione głównie przez kobiety (m.in. Helen Levitt czy Vivian Maier). Jednak artystą, w którego pracach Haynes i Lachman odnaleźli Nowy Jork lat 50-tych idealnie pasujący do ich historii, był amerykański fotograf i malarz Saul Leiter.

Nowy Jork z tamtych lat kojarzymy głównie z czarno-białymi kadrami – ale Saul Leiter widział to miasto w intensywnych, choć stonowanych kolorach. Wykształcony na rabina, a następnie na malarza, Leiter uznawany jest za pioniera kolorowej fotografii ulicznej. W wieku 23 lat porzucił studia teologiczne i z Pittsburgha przeprowadził się do Nowego Jorku, który dzięki niemu znamy jako piękne, tajemnicze miasto, pełne miękkich cieni, intensywnych neonowych świateł, mokrych od deszczu samochodów i twarzy widzianych poprzez szyby. Jego zdjęcia mają charakter wybitnie impresjonistyczny i kontemplacyjny, pełne są gracji i czułości, co wyróżnia je na tle zdjęć oddających przede wszystkim szalony pęd nowojorskiego życia. Wszystkie te elementy widać w „Carol”, gdzie bohaterki patrzą na siebie poprzez okna samochodów bądź obiektyw aparatu fotograficznego, kadrowane są w ramach i odbiciach lustrzanych, a w kolorystycznej palecie strojów i wnętrz dominują matowe, stonowane barwy. „Bardzo niewielu fotografów potrafiło
połączyć sztukę i dziennikarstwo w tak czysty i bezpośredni sposób.” – mówi Haynes.

Choć mniej znany niż współcześni mu fotografowie – Leiter przez większość życia znany był głównie jako fotograf mody, przez ponad 20 lat jego zdjęcia publikowały najważniejsze magazyny kobiece, m.in. Harper's Bazaar, ELLE czy brytyjski VOGUE – jego twórczość w ostatnim czasie wzbudza coraz większe zainteresowanie, czego zasługą jest m.in popularność „Carol” i bezpośrednie nawiązania do jego twórczości przez Todda Haynesa. Dziś Leiter uznawany jest – obok takich nazwisk, jak Robert Frank, Richard Avedon czy Diane Arbus – za jednego z twórców tzw. nowojorskiej szkoły fotografii, grupy mieszkających w Nowym Jorku artystów, która przedefiniowała uliczną fotografię w latach 40. i 50. XX wieku.

Miesiąc temu jego zdjęcia wraz z kadrami z filmu "Carol" pokazywane były na porównawczej wystawie w Somerset House w Londynie: www.somersethouse.org.uk

Obecnie jego prace można oglądać w ramach retrospektywy w The Photographers' Gallery w Nowym Jorku: www.thephotographersgallery.org.uk

Nominowany do Oscarów w 6 kategoriach – w tym za najlepszy scenariusz adaptowany oraz dla pierwszo- i drugoplanowej aktorki – „najpiękniejszy film o miłości ostatnich lat” (The Guardian).

„Carol” to pełen emocji i wysmakowanych obrazów (Złota Żaba Camerimage dla Eda Lachmana za zdjęcia) melodramat z brawurowymi kobiecymi kreacjami. W rolach głównych występuje wyróżniona Oscarem Cate Blanchett („Blue Jasmine”), której partneruje nagrodzona w Cannes za najlepszą rolę żeńską jedna z najciekawszych aktorek młodego pokolenia Rooney Mara („Dziewczyna z tatuażem”).

„Carol” jest adaptacją słynnej powieści Patricii Highsmith w reżyserii Todda Haynesa, twórcy „I Am Not There”, „Idola” i „Daleko od nieba”. Akcja filmu skupia się na relacji dwóch kobiet: młodej, aspirującej fotografki oraz zamężnej dojrzałej kobiety, w której dorasta decyzja o rozwodzie. Poznają się przypadkowo w ogarniętym szałem bożonarodzeniowych zakupów Nowym Jorku. Od pierwszego spotkania rodzi się między nimi fascynacja, która szybko przeradza się w uczucie silniejsze, niż nakazy obyczajowe epoki, w której żyją.

Światowa premiera filmu odbyła się podczas ostatniego festiwalu filmowego w Cannes, gdzie Rooney Mara otrzymała nagrodę za najlepszą rolę żeńską. Film otrzymał w tym roku pięć nominacji do Złotych Globów, a także rekordową liczbę nominacji do nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej BAFTA.