Theo Angelopoulos

Grecki reżyser i scenarzysta, jeden z najbardziej cenionych i utytułowanych autorów kina europejskiego. Laureat Złotej Palmy w Cannes za „Wieczność i jeden dzień” i Złotego Lwa w Wenecji za „Aleksandra Wielkiego”.

Urodził się 17 kwietnia 1935 roku w Atenach. Po ukończeniu prawa na tamtejszym uniwersytecie, wyjechał do Paryża, gdzie przez rok uczęszczał na kursy reżyserii do słynnej szkoły Institut des Hautes Études Cinématographiques i asystował na planie u Jeana Roucha. Po powrocie do ojczyzny, przez chwilę pracował jako krytyk filmowy w greckim dzienniku „Allagi”, zamkniętym wkrótce po przewrocie wojskowej junty. Jednocześnie, w 1965 roku rozpoczął realizację pierwszego, nigdy nie ukończonego filmu „Forminx Story”.

* Dwa lata po krótkometrażówce „Audycja” (1968, nagroda greckich krytyków), zadebiutował jako reżyser pełnometrażowej, bliskiej konwencjom thrillera „Rekonstrukcji” (1970). Film był dla Angelopoulosa przełomowy - otrzymał wyróżnienie FIPRESCI na MFF w Berlinie oraz trzy Greckie Nagrody Filmowe, i dał krytyce powody, by uznać go za bardzo obiecującego twórcę. Reżyser nie zawiódł tych oczekiwań. Kolejne, zrealizowane w latach 70-tych filmy ułożyły się w autorską trylogię na temat historii współczesnej Grecji. Były to: „Pamiętny krok” (1972, nagroda FIPRESCI w Berlinie, Grecka Nagroda Filmowa za reżyserię), „Podróż komediantów” (1975, nagroda FIPRESCI na MFF w Cannes, nagroda BIFA Sutherland Trophy, Interfilm Award na MFF w Berlinie, trzy Greckie Nagrody Filmowe) i „Myśliwi” (1977). Niemal każde kolejne dzieło greckiego twórcy wzbudzało zachwyt i zbierało kolekcję ważnych nagród. Zrealizowany w 1980 rok „Aleksander Wielki” zgarnął Złotego Lwa w Wenecji i kolejne, tym razem dwie Greckie Nagrody Filmowe.
Pierwsza część kolejnej trylogii (zwanej „trylogią milczenia”) - „Podróż na Cyterę” (1984) uhonorowana została nagrodą FIPRESCI i laurem za scenariusz na MFF w Cannes, zaś trzeci z kolei „Pejzaż we mgle” (1988) – Srebrnym Lwem i OCIC Award na MFF w Wenecji i Interfilm Award na MFF w Berlinie. Całość trylogii dopełniał, zrealizowany w 1986 roku „Pszczelarz” z Marcello Mastroiannim.*

Angelopoulos konsekwentnie realizował wypracowany na samym początku styl, charakteryzujący się bardzo długi ujęciami, powolną narracją i znikomą ilością dialogów. W swoich filmach bardzo często odwoływał się do greckiej kultury antycznej, uwspółcześniając i uniwersalizując mitologiczne motywy.

* Lata 90-te to realizacja kolejnych dzieł – gwiazdorsko obsadzonego filmu „Zawieszony krok bociana” z Marcello Mastroiannim, Jeanne Moreau i Gregorym Karem (1991), a przede wszystkim wybitnego „Spojrzenia Odyseusza” z Harveyem Keitelem (1995, Wielka Nagroda Jury i nagroda FIPRESCI w Cannes, Europejska Nagroda Filmowa FIPRESCI) oraz, uhonorowanej Złotą Palmą, a także Nagrodą Jury Ekumenicznego w Cannes i trzema Greckimi Nagrodami Filmowymi, filmową elegią „Wieczność i jeden dzień” z Brunonem Ganzem (1998). Odbierając canneńskie nagrody za „Spojrzenie Odyseusza”, wzbudził ogólną konsternację wśród prowadzących i publiczności, jawnie okazując rozczarowanie przegraną z Emirem Kusturicą i jego „Underground”. „Jeśli nic więcej nie macie mi do zaoferowania, to ja nie mam wam nic więcej do powiedzenia” – powiedział o otrzymanych wówczas nagrodach jury i natychmiast zszedł ze sceny, nie dając się sfotografować wraz z innymi laureatami. Później nakręcił jeszcze dobrze przyjęte dzieło „Trylogia: płacząca łąka” (2004,
Europejska Nagroda Filmowa FIPRESCI) i wziął udział w nowelowym projekcie „Każdy ma swoje kino” (2007). Jego ostatnim filmem jest „The Dust of Time” z gwiazdorskim udziałem Harveya Keitela, Brunona Ganza, Willema Dafoe i Irène Jacob (2008).*

Stałymi współpracownikami twórcy są: włoski scenarzysta Tonino Guerra i operator Giorgos Arvanitis.