Z Davidem Lynchem o Gruszce, Peterze Lukasie i fascynacji Łodzią

David Lynch: „Kilka lat temu przedstawiciele Camerimage przyjechali do Los Angeles, żeby zaprosić mnie na ten festiwal. Nie wiedziałem wtedy o nim zbyt wiele, ale okazało się, że przyjechałem do Łodzi i zakochałem się w tym mieście. Piękni ludzie, wspaniałe, zimowe światło, fabryki, chmury, mgła- wszystko to sprawiło, że wtedy, w roku 2000 zaczęły kiełkować w mojej wyobraźni pierwsze idee na temat tego, że można by na tej bazie zrobić film. * Festiwal Camerimage w naszej galerii zdjęćFestiwal Camerimage w naszej galerii zdjęć* Później organizatorzy Camerimage pomogli mi przełożyć pewne pomysły na realizację filmową. Początkowo był pomysł, by realizować sceny w pokoju. Chciałem, by był on zielony- stąd tytuł „The green room In Lodz”(projekt filmowy, który stał się później częścią „Inland Empire”- dop.red.) Cały ten mój pobyt w Łodzi był tak dużą inspiracją, że kolejne rzeczy w mojej głowie zaczęły gdzieś dorastać.”

„Wszystko zaczęło się już w pierwszej scenie. Napisałem ją, było w niej siedem postaci. Moi znajomi z Camerimage pokazali mi zdjęcia aktorów z Łodzi i Warszawy, którzy potencjalnie mogliby te postacie zagrać. Miałem dużo szczęścia, bo te twarze wydawały mi się tak niesamowicie piękne, aktorzy tak wspaniali, że... kiedy przyjechali do Łodzi i znaleźli się w tym zielonym pokoju, ogarniałem ich kamerą i cieszyłem się niesamowicie, że wszystko układa się tak pomyślnie.”

„Spotkałem się z nim przy stole śniadaniowym podczas trwania tego festiwalu. Powiedział mi, że jest aktorem, mówił bardzo dobrze po angielsku, dowiedziałem się, że mieszka w Kalifornii. I wtedy zacząłem zastanawiać się, czy nie pasowałby do roli męża Laury Dern w tym filmie („Inland Empire”- dop. red.). To było dość ryzykowne myślenie, bo przecież dopiero co poznałem tego człowieka przy śniadaniu!

Przeszliśmy przez kolejne etapy i okazało się, że to był bardzo trafny wybór. Piotr zagrał świetnie w tym filmie, im dłużej kręciliśmy sceny, tym bardziej stawał się pewny siebie, tym bardziej znajdował w sobie taką siłę aktorską i naprawdę bardzo podobało mi się to, co zrobił na planie.”

„Jeśli chodzi o Krzysztofa, ma on inny rodzaj siły wewnętrznej. Podchodzi on w sposób niesamowicie poważny do tego, co robi, ale jednocześnie potrafi mieć świetną zabawę na planie, przez co wydaje się być bardzo naturalny. Jest niesamowitym profesjonalistą w tym, co robi. Krzysztof jest typem aktora, który cały czas myśli nad tym, co robi. W efekcie powstaje świetna praca.

Karolina to wspaniała aktorka. Wydaje się, że nie ma czegoś takiego, czego nie potrafiłaby zagrać. Mam nadzieję, że już niedługo Karolina będzie znana nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.

Zapytany o sposób, w jaki tworzy filmy, reżyser rozbawił słuchaczy konstatacją: „Na początku nie ma nic.”

Później zaczął jednak szerzej rozwijać lakoniczną odpowiedź... „Nagle przychodzi jakiś pomysł, jakaś idea, pewien fragment czegoś większego. Bywa to tak piękne, że można się w tym zakochać. Później ta idea może się rozszerzać, podpowiada niemal wszystko- jak mają wyglądać pomieszczenia, postacie, w co mają być ubrane itd.

Zadaniem reżysera jest przełożenie tej idei na język czy to filmu, czy malarstwa. Ale idea jest absolutnie wszystkim Z chwilą, gdy powstaje w głowie choćby pewien fragment czegoś, co jest wspaniałe, zapisuję to i koncentruję się na tym. Później na bazie tego powstają kolejne odgałęzienia. Po pewnym czasie można osiągnąć pewną całość, która jest całością prawdziwą.”

W odpowiedzi na prośbę o podanie przykładu takiej „rozwijającej się idei” Lynch ponownie wywołał na Sali śmiech takim oto stwierdzeniem: „Każdy skończony film jest przykładem takiej idei”, po czym skonkretyzował jednak nieco odpowiedź, podając jako przykład film „Blue Velvet”.

„Najpierw widziałem czerwone usta w nocy. Za nimi zaraz potem pojawił się ciemnozielony trawnik. To było wszystko. Z tego pomysłu narodził się film. Potem usłyszałem gdzieś w mojej wyobraźni wykonanie piosenki Bobby’ego Vintona. Następnie wpadłem na pomysł człowieka, który znajduje ucho, gdzieś w polu. To były pierwsze trzy pomysły, jakie miałem. Ale później na bazie tych pomysłów rodzą się kolejne i kolejne idee, i później to wszystko układa się w jedną całość.”

„Założeniem moim od samego początku było stworzenie miejsca, w którym można pokazywać sztukę, ale też miejsce, w którym można ją tworzyć, bez względu na to, czy to będzie sztuka zajmująca się dźwiękiem, teatrem, filmem, czy malarstwem. Byłoby to zatem centrum o dwojakim przeznaczeniu - do tworzenia i oglądania. Centrum powstaje w miejscu, które jest jednym z najpiękniejszych, jakie widziałem – czyli w tej pięknej elektrociepłowni, która jednak wymaga bardzo dużej pracy, zanim to centrum w ogóle zostanie otwarte.” David Lynch, zapytany, czy w związku z pracą nad powstaniem Centrum przybędzie do Polski na nieco dłuższy okres czasu, odpowiedział: :”Wystarczyłby mi mały pokój z lodówką i łóżkiem.” (tłum. Zbigniew Banaś).

Trwający właśnie (od 25 listopada do 3 grudnia) w Łodzi Festiwal Filmowy Camerimage organizowany jest pod patronatem medialnym Wirtualnej Polski.