"Czemu nie możecie po mnie przyjechać?". Historia sześciolatki, której świat nie uratował

- Czy ciocia śpi? - pyta Omar, pracownik Czerwonego Półksiężyca. Rozmawia przez telefon z sześcioletnią Hind Rajab. Dziewczynka jest w samochodzie, którym jej rodzina próbowała wydostać się z północnej części Strefy Gazy. Auto zostało ostrzelane przez izraelskich żołnierzy. - Ciocia śpi - mówi Hind. - To dobrze, pozwól jej spać - odpowiada mężczyzna. - Tylko przypatrz się, czy na jej ubraniu jest krew - prosi. - Tak, jest dużo krwi - relacjonuje sześciolatka. A my już wiemy, że uratowanie jej z tej śmiertelnej pułapki byłoby prawdziwym cudem. A cuda w Strefie Gazy się nie zdarzają.

Ostatnie godziny z życia palestyńskiej dziewczynki oglądamy we wstrząsającym filmie "Głos Hind Rajab", w którym tunezyjska reżyserka Kaouther Ben Hania wykorzystała autentyczne nagrania rozmów telefonicznych Hind z pracownikami Czerwonego Półksiężyca. Dziewczynka powtarza na nich, że bardzo się boi, że zaraz zapadnie mrok, a ona nie chce zostawać w samochodzie, kiedy zrobi się ciemno. Prosi pracowników o to, żeby ją uratowali, że przecież wiedzą, gdzie jest, więc dlaczego nie mogą po nią pojechać albo wysłać do niej swoich mężów lub kolegów.

Słuchanie głosu zrozpaczonego dziecka, które nie rozumie, w jakiej sytuacji się znalazło ani co dookoła niej się dzieje ("Dlaczego oni strzelają do naszego samochodu? Przecież wiedzą, że samochodami jeżdżą żywi ludzie!"), jest dojmujące. W widzach rodzą się te same odruchy, co w pracownikach Czerwonego Półksiężyca: chcielibyśmy rzucić wszystko i w te pędy ruszyć ratować dziewczynkę. Bohaterowie jednak nie mogą tego zrobić, bo ograniczają ich procedury. Dopóki izraelskie ministerstwo nie da gwarancji, że nie ostrzela samochodu z pomocą, nie mogą wysłać ratunku do płaczącej Hind.

Wykorzystanie prawdziwego głosu Hind Rajab sprawia, że widz ma wrażenie, że mówi ona do nas. Że to nas prosi o pomoc. Że to my jesteśmy winni jej sytuacji. - Usłyszałam jej głos w lutym 2024 roku. Byłam w samym środku kampanii oscarowej mojego poprzedniego filmu "Cztery córki" - mówi Kaouther Ben Hania, kiedy w grupie dziennikarzy rozmawiamy z nią na Doha Film Festival w Katarze.

- W Los Angeles cały czas śledziłam wiadomości z Gazy i zadawałam sobie pytania o sens i misję tworzenia filmów w czasie wojny. Wydawało mi się, że to, co robimy, staje się niemal pozbawione znaczenia. Aż usłyszałam głos Hind Rajab, który dosłownie mówił do mnie. To było wtedy niewyobrażalne, bo przecież rozmawiała z Raną [pracowniczka Czerwonego Półksiężyca, razem z Omarem prowadziła rozmowę z Hind - przyp. AZ], którą oglądamy w filmie. A jednak jej głos pozostał w mojej głowie. Nie mogłam o nim zapomnieć ani przejść do czegokolwiek innego - dodaje. Wtedy zrozumiała, że musi zrobić film poświęcony dziewczynce.

- Kiedy po raz pierwszy usłyszałem jej głos, pomyślałem, że to jest głos całej Gazy. Jest w nim coś większego niż tylko głos tego dziecka - opowiada reżyserka. Poza rekonstrukcją ostatnich godzin życia Hind Rajab jej produkcją obrazuje też, jak wygląda działanie humanitarne w ostrzeliwanej Gazie.

Jeden z najbardziej porażających momentów w filmie to ten, w którym w końcu pracownicy Czerwonego Półksiężyca dostają zielone światło, żeby jechać po Hind. Izraelska armia zapewnia, że nie zaatakuje samochodu z pomocą. Akcja całego filmu rozrywa się w pomieszczeniu Czerwonego Półksiężyca, więc to, jak porusza się samochód, oglądamy na wirtualnej mapie, która przez GPS unaocznia nam, jak daleko pomoc jest od dziewczynki. W końcu punkcik na mapie przestaje się ruszać, pracownicy są już tuż obok Hind. Tylko że gdy wysiadają z auta, słychać jedynie strzały. Mimo wcześniejszych zapewnień, Yousef Zeino i Ahmed al‑Madhoun zostali rozstrzelani przez izraelskich żołnierzy, choć nosili kamizelki pomocy humanitarnej, a po Hind jechali oznakowanym ambulansem Palestine Red Crescent Society.

Nieudana akcja ratunkowa Hind Rajab trwała łącznie siedem godzin. Tyle minęło od czasu, gdy pracownikom Czerwonego Półksiężyca udało się nawiązać kontakt z samochodem, w którym utkwiła, do momentu, kiedy dziewczynka zginęła z rąk Izraelczyków. Najdłużej rozmawiał z nią ratownik Omar A. Alquam, który na pokazie filmu "Głos Hind Rajab" w Ad-Dausze pierwszy raz spotkał się twarzą w twarz z matką dziewczynki. Wcześniej jedynie rozmawiali przez telefon.

- Musiałem wyjść z sali projekcyjnej, bo nie mogłem zapanować nad emocjami. To był ciężar nie do uniesienia - relacjonuje spotkanie Omar. - Historia Hind dotknęła nas najbardziej, bo to małe dziecko, pośrodku zdarzenia, pośrodku linii frontu. Nawet jeśli ktoś, tak jak my, wcześniej przechodził szkolenia, nie jest w stanie się zdystansować od tego, co się jej przydarzyło. Pracowaliśmy przy naprawdę wielu przypadkach. Zdarzały się nawet takie sytuacje, że osoba już nie żyła, a my wciąż udzielaliśmy jej pierwszej pomocy. Ale głos Hind stał się wyjątkowo dotkliwy, bo to głos wszystkich dzieci Gazy - mówi paramedyk.

- Wszyscy mamy dzieci. Kiedy słyszysz dziecko błagające o pomoc, chcesz mu pomóc. Zwłaszcza gdy mówi: "Proszę, na miłość Boga, zabierzcie mnie stąd" albo "Jest ciemno" - dodaje inna uczestniczka akcji ratowania Hind, Rana. - Palestyna jest pod okupacją. Umierają tysiące dzieci. Hind miała odrobinę szczęścia - ktoś był przy niej w jej ostatnich chwilach. Ale tysiące innych pozostają pod gruzami, nikt do nich nie mówi, niczyjego głosu już nie usłyszą, chodzą w samotności - dodaje.

- To jest również kwestia pokazania pracy osób, których ta historia dotyczy, bo wcześniej nie wiedzieliśmy, że Czerwony Półksiężyc działa w taki sposób. Nie wiedzieliśmy nic o charakterze ich pracy w centrum dowodzenia - uzupełnia Montaser Abdelrahman, aktor grający Mahdiego Abu Salmiego, ratownika z Czerwonego Półksiężyca. - W ciągu wojny straciliśmy 54 ratowników medycznych w Gazie i dwóch na Zachodnim Brzegu. Dlatego tak ważne jest dla nas, żeby podkreślać to. że to są celowe ataki. Nie tylko dziennikarze, ale też właśnie personel medyczny, obrona cywilna i wszyscy, którzy noszą emblemat pierwszej pomocy, są celem - dodaje.

- Nie jestem jedyną matką, której dziecko zostało zabite. Ponad siedemnaście tysięcy dzieci zostało zamordowanych podczas tej wojny. Jest wiele historii znacznie trudniejszych niż historia Hind. Liczba ofiar jest ogromna. I uważam, że historia Hind jest jedną z lżejszych w porównaniu z tym, co przeżywa Gaza – młodzi ludzie, kobiety, dzieci, wszyscy - mówi Wissam Hamada, matka Hind Rajab.

Zdradza, że często słyszy pytanie, dlaczego filmowa historia śmierci jej dziecka skupia się na Czerwonym Półksiężycu. Tłumaczy, że to właśnie perspektywa ratowników pokazuje cały dramat, jakiego doświadczyła jej córka.

- Kiedy dowiedziałam się, co dzieje się z Hind, skontaktowałam się z Raną, pracowniczką Czerwonego Półksiężyca. Powiedziała, że wyśle karetkę, która pojedzie ratować Hind. Ale potem dodała, że przez okupację odcięte są wszystkie drogi. Powiedziałam jej: "Moja córka umiera w samochodzie. Ma ranę na klatce piersiowej, na plecach i na nodze. Ma sześć lat". Odpowiedziała: "Nie możemy nic zrobić" - relacjonuje kobieta.

Hind dzwoniła do matki z ostrzeliwanego samochodu. - "Mamo, przyjedź po mnie" - mówiła. Nie rozumiałam, jak to możliwe, że Czerwony Półksiężyc nie może po nią przyjechać? Jeśli oni jej nie uratują, to kto może? Przez cały ten czas ja, mój brat w Rosji i moi kuzyni w Niemczech - wszyscy trwaliśmy tylko w oczekiwaniu. I to czekanie było okropne. Ciągle noszę w sobie ból, który mi wtedy towarzyszył - zwierza się.

Hind Rajab została zabita przez izraelskich żołnierzy 29 stycznia 2024 roku. Poza nią w ostrzelanym samochodzie znajdowali się jej wuj, ciotka i czwórka kuzynów. Wszyscy zginęli. Ich ciała zostały znalezione trzynaście dni po ich śmierci. Tuż obok ostrzelanego samochodu rodziny znajdował się spalony ambulans. W środku były ciała paramedyków, którzy pojechali ocalić dziewczynkę.

Film "Głos Hind Rajab" miał światową premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, gdzie oklaskiwano go na stojąco przez rekordowe 23 minuty i 50 sekund. Do polskich kin obraz wejdzie 29 stycznia, ale już można oglądać go na pokazach przedpremierowych w całej Polsce.

Artur Zaborski, Ad-Dauha