Mieczysław Pawlikowski: Wybitny artysta i bohater narodowy
Wspaniały aktor. Utalentowany pisarz. Obiecujący reżyser słuchowisk radiowych. A przede wszystkim jeden z bohaterów narodowych.
Mieczysław Pawlikowski, który 9 stycznia obchodziłby swoje 96. urodziny, był człowiekiem wielu pasji i talentów. Mało kto zdaje sobie sprawę, że pamiętny Zagłoba z ekranizacji „Pana Wołodyjowskiego” podczas drugiej wojny światowej służył w RAF-ie i miał na koncie kilkadziesiąt lotów bojowych.
Pawlikowski, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, kochał teatr i poezję. Realizował się występując na scenie, przed kamerą i pisząc wiersze. Często udzielał się w radiu jako lektor, spiker i aktor.
href="http://film.wp.pl/mieczyslaw-pawlikowski-wybitny-artysta-i-bohater-narodowy-6025226736702081g">CZYTAJ DALEJ >>>
''Towarzyszył mi normalny, ludzki strach''
Urodził się 9 stycznia 1920 roku w Żytomierzu, ale dzieciństwo spędził w Łucku. Jego miłością był teatr, choć na jakiś czas serce oddał lotnictwu. Jeszcze jako nastolatek ukończył specjalny kurs i zdobył uprawienia pilota. Gdy wybuchła wojna, chłopak, wychowywany w duchu patriotyzmu, chciał walczyć za swój kraj.
Udało mu się przedostać do Francji, stamtąd wysłano go do Anglii i młody chłopak służył jako lotnik RAF-u w polskich Dywizjonach 300 i 301.
- Nigdy nie ukrywałem, że cały czas towarzyszył mi normalny, ludzki strach, aczkolwiek całą sztuką było nieokazywanie tego – wspominał wojenne lata w Polskim Radiu. - To było w każdym z nas, ale nikt na zewnątrz nie mógł tego zauważyć. Oczywiście przed takim lotem bywały bezsenne noce.
Dwa bakcyle
- Był rok 1937. Wtedy po raz pierwszy oderwałem się na wysokość kilkudziesięciu centymetrów od ziemi. Szybowałem kilkanaście metrów. Było to przeżycie, którego nigdy już nie mogłem zapomnieć. W klapie gimnazjalisty błękitniała odznaka pilota szybowcowego. Najpiękniejszy sport moich młodzieńczych lat. Sport, bo zawodem miało być aktorstwo. Właśnie w szkole średniej połknąłem dwa bakcyle: lotnictwa i teatru. Teatr stał się profesją, lotnictwo spełnieniem żołnierskiego obowiązku w czasie II wojny światowej– pisał w swojej książce „Siedmiu z Halifaxa J”.
Z Polskich Sił Powietrznych odszedł na własną prośbę, odznaczony Krzyżem Walecznych, w połowie 1945 roku.
Największa rola
Po wojnie Pawlikowski przez jakiś czas tułał się po świecie - przez chwilę pracował w Londynie, ale ciągnęło go z powrotem do ojczyzny.
W Polsce przywitano go z otwartymi ramionami – dostał pracę w radiu, a kiedy w 1948 roku zdał aktorski egzamin eksternistyczny, od razu zaproponowano mu angaż w teatrze. Na ekranie zadebiutował wkrótce potem, w 1950 roku, niewielką rólką w „Warszawskiej premierze”.
I choć film traktował po macoszemu, swoją uwagę poświęcając głównie teatrowi i radiu, udało mu się stworzyć kreację, dzięki której stał się nieśmiertelny – to właśnie rolą Zagłoby w „Panu Wołodyjowskim” przeszedł do historii kina.
Za mało Zagłoby
- Postać bardzo lubię*– mówił w Polskim Radiu o Zagłobie *– chyba ją przekazałem tak, że czuje się to, że ja ją kocham.
Miał jednak pewne zastrzeżenia co do scenariusza.
- W tym dużym filmie "Pan Wołodyjowski" trochę scenariuszowo on został potraktowany po macoszemu, to znaczy w proporcji do innych postaci, bo wiem, że czytelnik właśnie na tę postać bardzo czeka. Tutaj ja miałem szalenie utrudnione zadanie, by w tych migaweczkach zaledwie pokazać to, co by się chciało – mówił. - Natomiast mile wspominam właśnie "Przygody Pana Michała" telewizyjne, dlatego że tam Zagłoba jest już prawie idealnie w proporcjach przekazany.
''Mam ciągle tremę''
Kiedy pytano go, czy nie brakuje mu latania, odpowiadał, że tak naprawdę praca w teatrze jest do niego niezwykle podobna.
- Między tymi zawodami jest podobieństwo*– twierdził w Polskim Radiu. *- W momencie pracy nad sztuką w teatrze, pracy bardzo kolektywnej, muszą dominować te rzeczy, jakie dominują w pracy załogi samolotu. Wytwarzają się całkiem rodzinne stosunki, zarówno zgodność, jak i negocjowanie. Musi dominować duch zespołowości.
Sam o sobie mówił, że bywał nerwowy, a przed wyjściem na scenę zjadała go trema.
* - Jestem strasznie gotujący się w sobie* – opowiadał. - Staram się tego nie okazywać, ale to nie zawsze wychodzi i na próbach, jak coś mi nie wychodzi tak, jak sobie założyłem, to szukam winy u partnerów, u suflerki. Przed każdym wejściem na scenę mam ciągle tremę, ale nikt tego nie zauważa... Jest spokój, jest poczucie humoru, lekkość, ale to jest zbudowane na dużym fundamencie strachu.
''Dom i cierpi, i zyskuje''
Przyznawał, że przez swój zawód zaniedbywał nieco dom, żonę Irenę – w czasie wojny walczącą w AK – i syna. Twierdził, że aktorstwo to „sztuka, która nie lubi pseudoaktywności, żąda absolutnego oddania”.
- Dom i cierpi, i zyskuje*– mówił w Polskim Radiu. *- Cierpi, że mnie się tam rzadziej ogląda, a zyskuje, bo ja jednak o tym domu myślę; gdybym siedział w domu, to on by mi spowszedniał, a tak jestem tym, który się spieszy, żeby chociaż parę godzin temu domowi poświęcić.
Hoffman chciał, by Pawlikowski powrócił jako Zagłoba w planowanym „Potopie”, ale aktor podupadł na zdrowiu. Przebyty zawał uniemożliwił mu zjawienie się na planie filmowym.
Od tamtej pory Pawlikowski stawał się coraz słabszy, choć grał aż do śmierci, nie pozwalając, by pokonała go choroba. Zmarł 23 grudnia 1978 roku w Warszawie.(sm/mn)
