Najważniejsze filmy o Powstaniu Warszawskim. Nigdy nie przestaniemy się o nie kłócić

Powstanie Warszawskie zajmuje w polskiej historii wyjątkowe miejsce. Mimo trwających w ostatnich latach zaciekłych dyskusji o sensie jego przeprowadzenia, bohaterski zryw stołecznych żołnierzy na pewno należy uznać za jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach naszego kraju.

Powstanie Warszawskie stosunkowo często pojawiało się w filmach. W dorobku polskiej kinematografii jest kilka produkcji oddających tragizm tamtych zdarzeń oraz wyjątkową postawę ich uczestników. Wiele z nich wywoływało kontrowersje i spory. Które zasługują na największą uwagę?

Ważnym filmem o Powstaniu Warszawskim jest "Godzina W" Janusza Morgensterna. Obraz ten przedstawia kulisy przygotowywania się do rozpoczęcia walk. Akcja koncentruje się na plutonie dowodzonym przez Czarnego.

Grupa żołnierzy dostaje rozkaz ataku na hitlerowskie koszary. Tuż przez godziną 17:00, która rozpoczyna powstanie, bohaterowie dowiadują się, że nie otrzymają niezbędnego wsparcia. Mimo braku pomocy Czarny i reszta plutonu ruszają do ataku.

W rolach głównych występują Ewa Błaszczyk, Jerzy Gudejko, Piotr Łysiak oraz Wojciech Wysocki.

W zestawieniu pięciu najlepszych filmów o Powstaniu Warszawskim musiała znaleźć się również legendarna "Eroica" Andrzeja Munka. Obraz ten jest swojego rodzaju odpowiedzią na „Kanał” Andrzeja Wajdy. Film polemizuje z legendarną produkcją, a nawet stara się wyszydzić zaprezentowaną w niej wizję powstania. "Eroica" początkowo spotkała się z wieloma głosami krytyki. Dziś obraz uznaje się za arcydzieło rodzimego kina i jedno z najważniejszych osiągnięć polskiej szkoły filmowej.

"Eroica" składa się z dwóch około 40-minutowych nowel. Pierwsza z nich zatytułowana "Scherzo alla polacca" opowiada historię Dzidziusia Górkiewicza. Mężczyzna jest stołecznym cwaniaczkiem, który przez splot różnych wydarzeń bierze udział w Powstaniu Warszawskim. Dzidziuś nie jest jednak typem bohatera, który bez wahania zdecyduje się oddać życie za ojczyznę. Początkowo nie chce on chwycić za broń i stanąć naprzeciw niemieckim wojskom.

Druga część filmu – "Ostinato – lugubre" - przedstawia historię polskich oficerów w niemieckim oflagu, którzy żyją sławną ucieczką swojego porucznika. Żołnierze nie zdają sobie sprawy, że tak naprawdę ich bohater nie zdołał wydostać się z niewoli. W rolach głównych Edward Dziewoński, Leon Niemczyk, Kazimierz Rudzki oraz Barbara Połomska.

"Miasto 44" w reżyserii Jana Komasy jest przykładem tego, jak w ostatnich latach znacząco wzrosło zainteresowanie twórców i widowni tematem Powstania Warszawskiego. Film był jedną z najchętniej oglądanych w kinach polskich produkcji roku 2014. Dzięki swej innowacyjnej formie zebrał wiele pochlebnych opinii i zdobył kilka prestiżowych nagród – m.in. trzy Złote Lwy i cztery Orły. Komasa w ciekawy sposób łączy ze sobą elementy tradycyjnego kina wojennego z nowoczesnymi efektami specjalnymi oraz współczesną muzyką.

"Miasto 44" przedstawia grupę młodych przyjaciół, którzy po wybuchu Powstania Warszawskiego decydują się wstąpić do walczących oddziałów. Piękni i odważni bohaterowie nie są jednak świadomi, że przez następne tygodnie życie w Warszawie zamieni się w prawdziwe piekło. Akcja obrazu koncentruje się nie tylko na przedstawieniu starć udziałem powstańców, ale także na historii Stefana oraz Biedronki. Wybuch powstania wystawia ich uczucie na okrutną próbę. W rolach głównych Józef Pawłowski, Zofia Wichłacz, Antoni Królikowski oraz Tomasz Schurchardt.

"Kanał" Andrzeja Wajdy to chyba najbardziej znany film poświęcony tematyce Powstania Warszawskiego. Obraz ten jest jednym z pierwszych w historii kina, który przybliżył szerokiej publiczności kulisy walk o stolicę. Produkcję opartą na scenariuszu Jerzego Stefana Stawińskiego (uczestnika powstania) zalicza się do największych arcydzieł polskiego filmu.

Data premiery "Kanału” – 20 kwietnia 1957 roku – symbolicznie uznawana jest za początek tzw. polskiej szkoły filmowej. Dzieło Wajdy to także pierwszy rodzimy obraz, który został zauważony w powojennej Europie. Jury festiwalu w Cannes nagrodziło „Kanał” Srebrną Palmą wraz z legendarną „Siódmą pieczęcią” Ingmara Bergmana. Film do dziś ma jednak swoich zagorzałych przeciwników. Wszystko za sprawą jego pesymistycznej wymowy, sugerującej bezsensowne poświęcenie żołnierzy i brak odpowiedniego przygotowania do walki.

"Kanał" pozbawiony jest klasycznej fabuły. Film przedstawia losy oddziału, który próbuje przedostać się kanałami z okrążonego przez niemieckie wojska Mokotowa do Śródmieścia. Widzowie obserwują końcowe momenty powstania i powolną śmierć bohaterów. Większość scen obrazu rozgrywa się w całkowitej ciemności, co potęguje wyobrażenie tragizmu przedstawianych wydarzeń. W rolach głównych Tadeusz Janczar, Teresa Iżewska, Wieńczysław Gliński i Stanisław Mikulski.