'Popiół i diament' reż Andrzej Wajda
Jest 8 maja 1945 roku.
Młody akowiec Maciek dostaje zadanie - zabić komunistycznego działacza. Pamięć dotychczasowych doświadczeń, walk i zżycia się z ludźmi, którzy zginęli w akcji skonfrontowana jest z absurdalnością rozkazu.
Obowiązkowa lektura szkolna w czasach PRL-u, uznawana wówczas w Polsce niemal za arcydzieło, za jedną z najważniejszych rodzimych powieści XX wieku.
Nieco skromniej, lecz również z należytym pietyzmem, traktowano ekranizację Wajdy.