Teściowa obwiniała ją o śmierć własnego syna. Halama wspominała: "Ty mi zabrałaś syna – ja zabiorę tobie"

Loda Halama to legenda przedwojennego kina i teatru. Wyróżniały ją nie tylko zdolności aktorskie, ale też pasja do tańca, dzięki której została primabaleriną warszawskiego Teatru Wielkiego. Roztaczała wokół siebie pozytywną energię. Wyróżniała się ognistym temperamentem i werwą. Władała pięcioma językami, występowała w filmach u boku największych amantów: Eugeniusza Bodo czy Kazimierza Junoszy-Stępowskiego.

Dojrzałe lata spędziła na emigracji, ale jej serce zawsze biło dla Polski, którą często odwiedzała. Niestety, prywatne losy artystki przybierały dramatyczny charakter. Miała pięciu mężów, przeżyła morderstwo ukochanego, walczyła o syna, którego omal nie straciła z powodu ludzkiej niesprawiedliwości. Na tle triumfów i nieszczęść Loda Halama wykazała się siłą ducha, a także przedsiębiorczością. Później powoływała się na słowa Edith Piaf: "niczego nie żałuję".

Loda Halama przyszła na świat 20 lipca 1911 roku jako córka tancerki Marty Cegielskiej oraz muzyka Stanisława Halamy. Wraz z trzema siostrami poszła w ślady utalentowanych rodziców. Tańczyła już od szóstego roku życia, od 1927 roku występowała zaś w rodzinnym zespole Siostry Halama. Wspólnie podbijały m.in. rewię Morskie Oko.

"Elektryzują widownię, promieniując ze sceny czarem młodości, wiośnianym urokiem, ognistym temperamentem, oszołamiając szalonym tempem i zawrotną techniką taneczną" – pisano o sztuce Halamek na łamach "Epoki" pod koniec lat 20. XX wieku.

To Lodzie przypadł w udziale największy rozgłos. Szczyt kariery nastąpił w latach 30. Wtedy decyzją dyrektor Janiny Korolewicz-Wajdowej została primabaleriną Teatru Wielkiego. Kreatywność Lody wykraczała daleko poza odtwórstwo. Samodzielnie zajęła się również choreografią. Układała tańce w rytm Chopina czy Beethovena.

Dzięki poleceniu Ignacego Jana Paderewskiego Lodzie udało się zadebiutować w Paryżu. Z czasem odbyła też tournée po Japonii. W 1939 roku Halama mieszkała w Szwajcarii, ale wróciła do ojczyzny na wieść o wojnie. Podczas największego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości angażowała się w pomoc rannym żołnierzom.

Jednocześnie podbijała wielki ekran, debiutując w 1927 roku filmami "Ziemia obiecana" oraz "Uśmiech losu". Filmowcy zwykle obsadzali ją w rolach umożliwiających pokaznie tanecznych zdolności. W 1934 roku spotkała się na ekranie z Eugeniuszem Bodo, którego bohater wzdycha do jej postaci kasjerki marzącej o karierze artystycznej w "Kocha, lubi, szanuje" Michała Waszyńskiego. Obraz produkcji Universal Pictures przez lata uznawano za zaginiony. Szczęśliwie, w 2005 roku odnaleziono jedyną kopię we francuskich archiwach i dziś możemy podziwiać charyzmę artystki, która niemal sto lat temu pozostawała ulubienicą publiczności.

W 1929 roku Loda Halama po raz pierwszy wyszła za mąż. Jej wybrankiem był hrabia Andrzej Dembiński. Związek nie był ani szczęśliwy, ani trwały. Już dwa lata po ślubie pozostawali w separacji. Loda podkochiwała się w znajomym po fachu, legendarnym Aleksandrze Żabczyńskim, ale romans nie przetrwał – głównie przez wzgląd na trwające małżeństwo amanta.

W tym czasie trafiła na pierwsze strony przedwojennych magazynów z powodu… zaginięcia. Loda ze złamanym sercem udała się do katedry jasnogórskiej, do której powracała przez kilka kolejnych dni w nadziei na odnalezienie ukojenia. Nie podzieliła się jednak z nikim planem duchowej wycieczki. To sprawiło, że krewni nagłośnili jej oficjalne poszukiwania.

Przez kilka kolejnych lat Loda Halama nie miała szczęścia w miłości. Sercowe rozterki okażą się jej życiowym przekleństwem. W 1939 roku poznała mężczyznę, z którym pragnęła związać resztę życia, doczekała się dziecka i dzieliła silne uczucie. Szwajcarski przedsiębiorca polskiego pochodzenia – Georges Golembiowski – został jej drugim mężem. W 1940 roku powitali na świecie syna. Złośliwi twierdzili, że Loda poślubiła go dla paszportu, ona jednak szczerze się zakochała. W 1943 roku doszło do tragedii – w wyniku napadu na firmę Georgesa mężczyzna został zastrzelony.

Owdowiała Loda Halama szukała wsparcia u teściowej. Wraz z synkiem zamieszkali w jej domu w Lozannie. Szybko okazało się, że matka Georgesa skrywa zaburzoną naturę. Jej toksyczne zachowanie miało na celu odebranie Lodzie dziecka, gdyż obwiniała ją o śmierć własnego syna. Polska artystka wspominała później jej słowa: "Ty mi zabrałaś syna – ja zabiorę tobie".

Matka zmarłego męża Lody miała pieniądze i dobrego adwokata. Wkroczyła z Lodą na drogę sądową, a ona od początku była na straconej pozycji przez wzgląd na profesję i obce pochodzenie. Teściowej udało się wywalczyć chwilowe prawo do opieki nad wnukiem. Chłopczyk skarżył się jednak na jej metody wychowawcze i niepokojące zwyczaje. To sprawiło, że Loda odzyskała syna, ale i tak nie czuła się bezpiecznie w Szwajcarii. Wyjechali do Wielkiej Brytanii. Ciągnąca się przez kolejne lata tułaczka obejmowała też Stany Zjednoczone.

W Hollywood Loda prowadziła agencję nieruchomości, w Londynie spróbowała swych sił w zupełnie innym przedsięwzięciu – założyła restaurację. Jak zwykle odznaczała się ciężką pracą oraz pomysłowością, by zapewnić dziecku jak najlepsze warunki. Gdy syn dorósł, Loda miała w zwyczaju podróżować między Londynem, w którym mieszkała na stałe, a Warszawą. Na początku lat 60. wystąpiła gościnnie w polskiej stolicy na deskach teatru Syrena.

Wychodziła za mąż jeszcze trzykrotnie – za Kazimierza Dobrowolskiego, Larry’ego Latta i Stanisława Ruszała, ale sama z czasem wyznała, że były to związki dla korzyści, nie z miłości. Straciła wiarę w uczucie wraz z tragiczną śmiercią Georgesa. Przez kolejne dekady dowodziła jednak niezwykłego hartu ducha, zaradności i energii, dzięki którym podołała najmroczniejszym rozdziałom własnego życia. W audycji Polskiego Radia mówiła: "Wiem, że życia nie przegrałam, nie przeszłam obok niego, tylko je przeżyłam. Miało i plusy, i minusy, upadki i wzloty".

W 1984 roku Loda Halama wydała autobiografię o wiele mówiącym tytule "Moje nogi i ja", który podkreślał przedwojenny fenomen jej tanecznych kroków oraz zgrabnej figury. Zmarła 13 lipca 1996 roku na tydzień przed swoimi 55. urodzinami. Przebywała akurat w polskiej stolicy, gdzie chwilę wcześniej odebrała Nagrodę Miasta Stołecznego Warszawy przyznawaną osobom zasłużonym miastu.

Miażdżony "Jurrasic World", obskurna Warszawa w hicie Prime Video i nowe perełki w streamingu. O tym w nowym Clickbaicie. Znajdź nas na Spotify, Apple Podcasts, YouTube, w Mountainboard czy Open FM. Możesz też posłuchać poniżej: