Wielcy nieobecni kina

Ostatnie pół roku było smutnym czasem dla światowej kinematografii - straciła ona przynajmniej cztery ważne w swej historii postaci:

• Katharine Hepburn - pierwszą damę filmu amerykańskiego, przez wielu uważaną za największą aktorkę, jaka kiedykolwiek grała w Hollywood,

• znanego z ról ludzi małomównych i brutalnych aktor amerykański Charlesa Bronsona

• jednego z najpopularniejszych amerykańskich aktorów filmowych XX wieku i wielkiego amanta 'złotej ery' Hollywood - Gregory'ego Pecka,

• wybitnego amerykańskiego reżysera filmowego i teatralnego Elia Kazana

Katharine Hepburn zmarła 29 czerwca, w wieku 96 lat w swoim domyu w Old Saybrook w stanie Connecticut w swoim, w otoczeniu rodziny. Jej śmierć była wynikiem komplikacji zdrowotnych związanych z zaawansowanym wiekiem aktorki. .

W ciągu trwającej ponad pół wieku kariery Hepburn otrzymała cztery Oscary - w 1933 roku za rolę w filmie "Poranna chwała", w 1967 roku za film "Zgadnij kto przyjdzie na obiad", w 1968 roku za obraz "Lew w zimie" i w 1982 roku za film "Nad Złotym Stawem".

Nominacje do tej nagrody otrzymała aż dwunastokrotnie i był to absolutny rekord, dopóki w 2003 roku nie pobiła jej Meryl Streep.

Wystąpiła w ponad pięćdziesięciu filmach oraz w wielu rolach teatralnych i telewizyjnych. Ostatnią rolę zagrała w 1994 roku u boku Warrena Beatty w jego filmie "Love Affair". W swoich filmach była partnerką takich znakomitości jak James Stewart, Humphrey Bogart, Henry Fonda.

W życiu prywatnym jej nazwisko łączono z miliarderem Howardem Hughesem i innymi sławnymi mężczyznami, jednak najważniejszym jej partnerem filmowym i mężczyzną jej życia był Spencer Tracy. Spotkali się w 1942 roku na planie filmu "Kobieta roku". Legenda głosi, że w trakcie pierwszego kontaktu wysoka Hepburn powiedziała do niezbyt okazałego Tracy'ego: Obawiam się, że jestem zbyt wielka dla pana, panie Tracy, na co ten odparł: Proszę się nie obawiać, sprowadzę panią do właściwych rozmiarów.

Byli partnerami na planie filmowym i w życiu prywatnym do śmierci Tracy'ego w 1967 roku. Przez 27 lat Hepburn zadowalała się rolą "tej drugiej" w życiu Spencera Tracy, bowiem jako katolik nie rozwiódł się on nigdy ze swoją żoną.

Dokonania aktorskie Hepburn zyskiwały powszechne pochwały, choć jej rolom nie raz zarzucano chłód.

Charles Bronson zmarł w wieku 81 lat. Przyczyną zgony było zapalenie płuc.

Bronson był niezwykle popularny w Europie. We Francji nazywano go "Święty potwór", a we Włoszech "Brutal". W 1971 roku otrzymał Złoty Glob jako najpopularniejszy aktor świata.

Kariera Bronsona rozwinęła się w Europie, gdzie dowiódł swojego gwiazdorstwa. Opuścił w pewnym momencie Hollywood, by grać główne role w filmach francuskich, włoskich i hiszpańskich. Do Stanów Zjednoczonych powrócił w wieku pięćdziesięciu lat jako gwiazdor. Zagrał w ponad siedemdziesięciu filmach.

Do najbardziej znanych należą "Wielka ucieczka", "Parszywa dwunastka" oraz cykl kryminalny "Death Wish" ("Życzenie śmierci").

Jego dzieciństwo i młodość nie wskazywało, że zostanie sławnym aktorem. Urodził się 3 listopada 1921 roku jako Charles Bunchinsky w Ehrenfeld w stanie Pennsylwania. Był jedenastym z piętnaściorga dzieci górnika. Jego rodzice byli imigrantami z Litwy. W pierwszy filmach występował pod swoim prawdziwym nazwiskiem, lecz w 1954 roku zmienił je, by uniknąć zbędnych pytań w okresie maccartyzmu.

Gregory Peck zmarł 12 czerwca 2003 w wieku 87 lat.

Gregory Peck, którego szczyt kariery przypadł na lata 50. i 60., nakręcił wiele filmów, wśród których szczególnym powodzeniem cieszyły się "Rzymskie wakacje" z Audrey Hepburn i "Zabić drozda". Ten ostatni przyniósł mu Oscara. Amerykańscy widzowie uznali niedawno postać Atticusa Fincha z tego właśnie filmu za najbardziej pozytywną w historii kinematografii USA.

Prof. Grażyna Stachówna z Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ w Krakowie powiedziała PAP, że Gregory Peck był prawdziwą legendą Hollywoodu. "Dzięki swojej wielkiej urodzie, postawie i talentowi Peck stworzył typ bohatera pozytywnego, dobrego i budzącego zaufanie. Był dla Amerykanów prawdziwym wzorem".

Był laureatem wielu prestiżowych nagród, m.in. otrzymał pięć nominacji do Oskara i specjalnego "Złotego Niedźwiedzia" na MFF w Berlinie. Złotą statuetką Amerykańskiej Akademii wyróżniony został za przejmującą kreację Atticusa Fincha, stworzoną w adaptacji antyrasistowskiej powieści Harpera Lee "Zabić drozda" (1962). W tym roku za całokształt twórczości uhonorowano go we Włoszech prestiżową nagrodą Davida di Donatello.

Wcielał się głównie w pozytywne postaci. Grał bohaterów, dla których najważniejsze były wartości moralne, jak w filmach: "Dżentelmeńska umowa" E. Kazana (1947), "Rzymskie wakacje" W. Wylera (1953), "Zabić drozda" R. Mulligana (1963), "Przylądek strachu" J. Lee Thompsona (1963).

Zagrał też m.in. w westernach: "Pojedynek w słońcu" K. Vidora (1946), "Rewolwerowiec" H. Kinga (1950), "Biały kanion" W. Wylera (1958), w filmach sensacyjnych: "Urzeczona" i "Akt oskarżenia" A. Hitchcocka (1945, 1947), "Moby Dick" J. Hustona (1956), "Arabeska" S. Donena (1966), "Chłopcy z Brazylii" F.J. Schaffnera (1978), i horrorze "Omen" (1976).

Aktywnie udzielał się w wielu organizacjach artystycznych; w latach 1967-1970 był przewodniczącym Amerykańskiej Akademii Filmowej. Po samobójczej śmierci syna w 1975 r. bardzo mocno zaangażował się również w szeroko zakrojoną działalność społeczno-charytatywną.

W ostatnich latach Peck sceptycznie wypowiadał się o współczesnym kinie. Jego zdaniem, większość przemysłu filmowego jest kontrolowana przez olbrzymie molochy, a facetów na szczycie nie interesuje tak naprawdę wartość artystyczna.

Wreszcie Elia Kazan zmarł w w swoim domu na Manhattanie w wieku 94 lat.

Opuścił nas geniusz. On był jednym z najlepszych - powiedziała o dwukrotnym laureacie Oscara jego prawniczka Floria Lasky.

Elia Kazan (prawdziwe nazwisko Elia Kazanjoglus) był z pochodzenia Turkiem. Urodził się w Stambule, do USA przybył mając 4 lata. W latach 30. zatrudnił się na Broadwayu. Szybko zdobył tam uznanie dzięki doskonałej reżyserii takich 'klasyków' jak: 'Tramwaj zwany pożądaniem', 'Śmierć komiwojażera', czy 'Kotka na gorącym blaszanym dachu'.

Sukcesy teatralne otworzyły mu drogę do kariery filmowej. W 1945 roku powstał jego debiutancki film pełnometrażowy 'Drzewko na Brooklynie'. Trzy lata później otrzymał swojego pierwszego Oscara za obraz Dżentelmeńska umowa. W latach 50. i 60. stworzył swe najsłynniejsze filmy:Tramwaj zwany pożądaniem, Na nabrzeżach (otrzymał za niego drugiego Oscara), Na wschód od Edenu, Układ.

Niestety - dla wielu jego sukcesy artystyczne zpstały przyćmione przez wydarzenia z z1952 roku, kiedy to Kazan złożył zeznania przed Komisją ds. Działalności Antyamerykańskiej i wyjawił nazwiska swoich współpracowników, podejrzanych o działalność komunistyczną. Od tamtej pory Hollywood odwróciło się od niego. Gdy Kazan odbierał honorowego Oscara za całokształt twórczości w 1999 roku, wielu z obecnych na sali aktorów nie wstało z miejsc wyrażając w ten sposób swoją dezaprobatę.

W 1947 roku Kazan wraz z Cheryl Crawford i Robertem Lewisem założył jedną z najważniejszych amerykańskich szkół filmowych Actor's Studio, która odwoływała się głównie do teatralnych metod Stanisławskiego. Wśród wychowanków szkoły byli m.in. Marlon Brando, Rod Steiger, Karl Malden czy Lee Remick - aktorzy, z którymi Kazan często pracował na planie filmowym.

Na początku września zmarła także słynna i kontrowersyjna niemiecka reżyserka filmowa Leni Riefenstahl (zdj. AFP)

Wzbudzająca liczne kontrowersje i spory ze względu na niechlubną przeszłość, niemiecka artystka ukończyła 22 sierpnia 101 lat. Ostatnie urodziny obchodziła jako rekonwalescentka po przebytej operacji. Rok wcześniej na jej urodzinowym przyjęciu bawiło się blisko 200 gości.

Riefenstahl zdobyła sławę dzięki filmowi "Olimpiada" o Igrzyskach Olimpijskich w 1936 r. w Berlinie. Równie znane stały się jej filmy: "Triumf woli" oraz "Dzień wolności" o zjazdach hitlerowskiej NSDAP w latach 30. wykonane na zamówienie wodza Trzeciej Rzeszy Adolfa Hitlera oraz szefa propagandy Josepha Goebbelsa.

Krytykowana po II wojnie światowej za współpracę z nazistami zajmowała się m.in. fotografią artystyczną oraz reportażami o rafach koralowych i świecie podwodnym.

Chyba warto za nich także zapalić choć niewielką świeczkę...