"Zbrodnia i kara" Dumały zapoczątkuje Filmostradę
Film animowany dla dorosłych "Zbrodnia i kara" Piotra Dumały zapoczątkuje 19 stycznia w Warszawie drugą edycję Filmostrady - przeglądu filmów jeżdżącego po całej Polsce. Właciwa Filmostrada rozpocznie się 15 lutego.
"Zbrodnia i kara" powstała na motywach powieci Fiodora Dostojewskiego. Reżyseria, scenariusz, scenografia, plastyka i animacja filmu to dzieło Piotra Dumały - najbardziej znanego i najczęciej nagradzanego twórcy polskiej szkoły animacji.
Film rozpoczyna się pierwszym zdaniem z powieci Dostojewskiego: "W początkach lipca pod wieczór, niezwykle upalnego dnia...". Są to zarazem jedyne słowa wykorzystane przez Dumałę - film tworzą jedynie obrazy i muzyka.
"Zbrodnia i kara" to opowieć o miłoci i zbrodni, rozgrywająca się na pograniczu jawy i snu. Obok Raskolnikowa, w filmie pojawiają się Sonia, Swidrygajłow, Lichwiarka, Lizawieta oraz Rodion - chłopiec ze "strasznego snu", obserwujący scenę zakatowania konia.
Akcja filmu rozgrywa się w Petersburgu, będącym zarazem metaforą miasta - na moment staje się ono np. Nowym Jorkiem. Zdaniem Piotra Dumały, historia opisana przez Dostojewskiego mogła się wydarzyć tylko w Petersburgu, uznanym przez samego pisarza w jednym z listów za "miasto-fantom, które wynurzyło się z mokradeł i zapadnie się w nie, jak jaki sen".
Dumała, podobnie jak Dostojewski, uważa, że Raskolnikow musiał popełnić zbrodnię, żeby się przepoczwarzyć". "Żeby ta historia skończyła się dobrze, on musiał zabić, musiał cierpieć i inni musieli także cierpieć. Nikt u Dostojewskiego nie roztkliwia się nad staruchą. Tylko jedna Sonia broni zamordowanej - mówi autor filmu.
Dostojewski był dla mnie rodzajem szyby, przez którą widzę typy ludzkie, jak przez szkło powiększające, które wyolbrzymia cechy charakteru, a nawet je deformuje - wspomina Dumała.
"Zbrodnia i kara" trwa 34 minuty. Projekcjom filmu będą towarzyszyły pokazy dokumentu Jolanty Dylewskiej "Świat według Piotra D.", w którym autor opowiada o sobie i swojej pracy twórczej. Odwiedza m.in. dom swojego dzieciństwa.
Kiedy rysuję dom, to jest to ten dom - opowiada. Podobnie jest z pierwszym poznanym przez niego podwórkiem czy bramą. W dzieciństwie Dumała lepił figurki z plasteliny - kulę zlepioną z wielu zniszczonych figurek nazywa "kulą życia". Naprawdę człowiek dojrzewa do bawienia się zabawkami w późnym wieku - mówi, zaznaczając, że to jest "jak animacja".
Rysunki Dumały powstają na gipsowych płytach zamalowywanych na ciemno, na których wydrapywane są kształty postaci czy przedmiotów. Odpowiednio owietlone płyty są następnie filmowane. Filmy Dumała okrela jako "żywioł", "równoległy wiat, w którym żyje".
W ramach Filmostrady pokazane zostaną także: "Klątwa skorpiona" Woody Allena, "Przejażdżka z diabłem" Anga Lee, "Schyłek lata" Tran Anh Hunga, "Miłoć dla każdego" Laury Many, "Nagi człowiek" Todda Andersona i "Angelus" Lecha Majewskiego.