Spike Lee

Reżyser, scenarzysta i producent amerykański. Jeden z pierwszych czarnoskórych twórców, którzy odważnie wyrażali swoje poglądy, jawnie poruszając m.in. „niewygodne” kwestie rasizmu, stając się tym samym jednym z najważniejszych autorów kina zaangażowanego społecznie. Znany i uznany w kraju i zagranicą. Syn znanego muzyka jazzowego, Billa Lee.

Urodził się 20 marca 1957 roku w Atlancie, dorastał jednak na nowojorskim Brooklynie, do którego wracał później niejednokrotnie w swoich filmach (m.in. „Crooklyn” 1994). Studiował reżyserię w nowojorskim Institute of Film and Television.

Zrealizowawszy kilka szkolnych produkcji, w 1986 roku debiutował jako reżyser, scenarzysta i producent pełnometrażowej fabuły „Ona się doigra” – niskobudżetowej, erotycznej komedii, nakręconej w ciągu 12 dni, która przyniosła mu Award of the Youth na MFF w Cannes oraz Independent Spirit Award za Najlepszy Debiut.

* Po komedii muzycznej „School Daze” (1988) zrealizował wyróżniony CFCA Award oraz licznymi nominacjami (do Złotej Palmy w Cannes, do Oscara i Złotego Globu za scenariusz, do Złotego Globu za reżyserię) film „Rób co należy” (1989) z Ruby Dee i Ossie Davisem.*

Film wzbudził liczne kontrowersje, ze względu na odważnie poruszane w nim kwestie rasistowskie.

Zrealizowawszy muzyczny „Czarny blues” (1990), na plan którego po raz pierwszy zaprosił Denzela Washingtona, oraz romans/dramat „Jungle Fever” (1991, nagroda Jury Ekumenicznego w Cannes, nominacja do Złotej Palmy) z udziałem Dee, Davisa, Anthony’ego Quinna i Halle Berry, zasłynął biograficznym „Malcolmem X” (1992, CFCA Award) z nagrodzoną Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie kreacją Washingtona w roli zaangażowanego murzyńskiego działacza, który został zamordowany przez czarnoskórych fanatyków.

Film trwa ponad 3 godziny, a do jego pełnej realizacji przyczyniły się finansowo takie osobistości, jak m.in. Janet Jackson, Oprah Winfrey, Michael Jordan, Bill Cosby i Tracey Chapman.

* Rozgrywający się w Brooklynie kryminał „Ślepy zaułek” z udziałem Harveya Keitela, Johna Turturro i samego reżysera (1995) zdobył nominację do Złotego Lwa w Wenecji, a dramat „Autobus” (1996) z udziałem stałych aktorów Spike’a Lee: Isaiah Washingtona, Ossiego Davisa i Joiego Lee – nominację do Złotego Niedźwiedzia oraz Specjalne Wyróżnienie na MFF w Berlinie.*

* Wiele nagród i wyróżnień przyniósł dokument TV „4 Little Girls” (1997, nominacja do Oscara i Emmy, nagroda Satellite). Kolejne filmy reżysera, to m.in. „Mordercze lato” (1999) z Adrienem Brody i Mirą Sorvino, „Wykiwani” (2000, nominacja do Złotego Niedźwiedzia), głośny kryminał „25. godzina” (2002, nominacja do Złotego Niedźwiedzia) z Edwardem Nortonem i Philipem Seymourem Hoffmanem, komedia „She Hate Me” (2004) z Moniką Bellucci i Ossie Davisem, czy thriller sensacyjny „Plan doskonały” (2006, Black Reel Award za reżyserię) z DenzelemWashingtonem, Jodie Foster, Clivem Owenem i Willemem Dafoe.*

Nakręcił etiudy do dwóch zbiorowych, nowelowych projektów: „10 minut później: Trąbka” (2002) i „Wszystkie niewidzialne dzieci” (2005).

* Dwie nagrody Emmy oraz dwie nagrody na MFF w Wenecji przyniósł mu telewizyjny dokument o huraganie Katrina - „When the Levees Broke: A Requiem in Four Acts” (2006).*

Od lat posiada własną wytwórnię 40 Acres and a Mule Filmworks, która – prócz produkcji jego własnych filmów – zajmowała się też realizacją licznych kampanii reklamowych.

* Lee otrzymał kilka nagród specjalnych: w 2002 roku został uhonorowany Specjalną BAFTA, w 2003 – Honorowym Césarem oraz Nagrodą za Całokształt od Stowarzyszenia Krytyków LA, a w 2006 – Specjalną Nagrodą Filmową MTV (Silver Bucket of Excellence Award).*

W 2008 roku nakręcił film "Cud w wiosce Sant Anna". Rok 2009 to reżyseria filmu "Passing Strange".

Zobacz: Oscary 2017