TOP 10: najlepsze polskie filmy wg. Brytyjskiej Akademii Filmowej

Brytyjski Instytut Filmowy (BFI) zamieścił na swojej oficjalnej stronie zestawienie dziesięciu wspaniałych filmów z Polski. - Byłoby głupotą próbować przedstawić polską kinematografię w zaledwie dziesięciu tytułach, ale dla tych, którzy chcą zacząć poznawać jeden z najważniejszych krajów na mapie współczesnego kina, przedstawione filmy są jednymi z najwspanialszych – tłumaczyli autorzy zestawienia.

BFI to organizacja filmowa i charytatywna, której głównym celem jest promowanie i pobudzanie rozwoju sztuki filmowej i telewizji w Zjednoczonym Królestwie. Początki organizacji sięgają roku 1933. Brytyjski Instytut Filmowy jest organizatorem dorocznego London Film Festival i BFI Flare: London LGBT Film Festival, który jest największym europejskim festiwalem filmów LGBT.

W 2013 roku nagrodę dla najlepszego filmu London Film Festival otrzymała “Ida” Pawła Pawlikowskiego.

Na kolejnych stronach prezentujemy najwybitniejsze polskie filmy wybrane przez BFI, ustawione w kolejności chronologicznej.

“Eroica, Symfonia bohaterska w dwóch częściach”, to trzeci i najwybitniejszy fabularny film Andrzeja Munka - ironiczna polemika z polską mitologią. Część pierwsza, tragikomiczne Scherzo alla polacca, to opowieść o warszawskim cwaniaku Dzidziusiu Górkiewiczu, który wbrew swojej woli i wrodzonemu racjonalizmowi bierze udział w powstaniu warszawskim.

Pośredniczy między polskim dowództwem a stacjonującymi pod Warszawą Węgrami, skłonnymi wesprzeć walczących. I mimo iż jako racjonalista i pragmatyk podczas swojej tragikomicznej odysei dostrzega różne powstańcze absurdy i bezsens walki, w finale wraca do płonącej stolicy.

Akcja noweli drugiej, mrocznego Ostinato lugubre, rozgrywa się w oflagu, gdzie po powstaniu trafiają porucznik Kurzawa i podporucznik Szpakowski. Zastają tu hermetyczny świat, w którym zamkniętym od czasów klęski wrześniowej oficerom przetrwać pomaga trzymanie się przedwojennych zasad i hierarchii, a przede wszystkim – legenda porucznika Zawistowskiego, jedynego, któremu udało się uciec i tym samym ocalić „honor polskiego oficera”. W rzeczywistości jednak ów ocalający mit to mistyfikacja…

„Popiół i diament” Andrzeja Wajdy to film, którego nie mogło zabraknąć w zestawieniu BFI. Oparta na powieści Jerzego Andrzejewskiego produkcja jest do dziś uznawana za jedno z największych arcydzieł polskiego kina. Przepełniony ponadczasowym symbolizmem obraz stał się także katapultą do popularności dla Zbigniewa Cybulskiego. To między innymi dzięki kreacji Maćka Chełmickiego aktor dorobił się opinii rodzimego Jamesa Deana.

Główna postać „Popiołu i diamentu” była też kością niezgody między Andrzejem Wajdą a ówczesną władzą. Jej przedstawiciele nie mogli pogodzić się z faktem, że film koncentruje się głównie na osobie walczącej z komunizmem. Z drugiej strony „Popiół i diament” po latach został skrytykowany przez niektórych recenzentów za przeinaczanie faktów historycznych. Film ukazuje bowiem sytuację, w której akowcy ścigają dygnitarzy partyjnych, gdy w rzeczywistości to żołnierze musieli ukrywać się przed nową władzą.

„Nóż w wodzie” to pełnometrażowy debiut Romana Polańskiego, który w 1963 roku został nominowany do Oscara w kategorii "Najlepszy film nieanglojęzyczny". Tym samym był to pierwszy w historii polski obraz typowany do Nagrody Akademii Filmowej w tej kategorii.

Film opowiada historię Andrzeja, znanego dziennikarza sportowego, który jadąc z żoną na urlop zabiera po drodze młodego autostopowicza. Andrzej próbuje chłopaka olśnić swoją pozycją, ten jednak nie poddaje się jego czarowi - co więcej, stara się go ośmieszyć w oczach żony z którą flirtuje. W końcu dochodzi do sprzeczki...

Scenariusz filmu Wojciecha Hasa powstał na bazie najsłynniejszej książki Jana Potockiego o tym samym tytule. "Rękopis znaleziony w Saragossie” to zdaniem wielu krytyków najlepsza polska produkcja wszech czasów. W rolach głównych „Rękopisu znalezionego w Saragossie” zagrała prawdziwa śmietanka ówczesnego rodzimego kina. Na ekranie widzowie mogli obejrzeć popisy m.in. Zbigniewa Cybulskiego, Bogumiła Kobieli, Gustawa Holoubka, Beaty Tyszkiewicz i Joanny Jędryki.

Film łączy ze sobą elementy kina awanturniczego, kostiumowego, „płaszcza i szpady” oraz fantasy. Głównym bohaterem opowieści jest kapitan gwardii w służbie hiszpańskiego króla - Alfons van Worden. Podczas pobytu u mauretańskich księżniczek dowiaduje się, że wywodzi się on z rodu Gomelezów, a jego przeznaczeniem jest dokonanie czynów niezwykłych. Alfons poznaje szereg różnych ludzi, opowiadających mu przeróżne historie. Z czasem granica między światem magicznym a realnym zaczyna się wyraźnie zacierać.

Film Krzysztofa Zanussiego ukazuje 10 lat z życia maturzysty Franciszka Retmana, który pragnie zrozumieć naturę i istotę człowieka, a także świata. Chłopak poszukuje własnego miejsca na ziemi i roli jaką ma tu pełnić.

Klasyczny film Zanussiego bardzo przypadł do gustu członkom Brytyjskiego Instytutu Filmowego, mimo że wielu uznaje „Iluminację”, za prawdziwy "usypiacz". Kiedy usłyszycie monologi Stanisława Latałły (odtwórcy głównej roli), będzie to ostatnia rzecz, jaką zapamiętacie i obudzicie się 90 minut później.

Kolejne klasyczne dzieło Andrzeja Wajdy, które jest doskonale znane poza granicami naszego kraju. Mateusz Birkut i Agnieszka - to te postaci stały się symbolami epoki PRL-u w kinie, w którym o tym systemie nie można było mówić całej prawdy.

Birkut (Jerzy Radziwiłowicz) to murarz z Nowej Huty - jeden z przodowników pracy, należący do rekordzistów wydajności. Agnieszka (Krystyna Janda) jest dziennikarką, która chce zrobić o nim film. Mimo jej zapału i energii sprawa będzie trudniejsza niż się jej początkowo wydawało...

„Przesłuchanie” Ryszarda Bugajskiego (reżyser i scenarzysta) jest uważane za najgłośniejszy polski film zakazany w czasach PRL-u przez cenzurę. Obraz nakręcony w 1982 roku czekał na swoją oficjalną premierę przez siedem lat, a jego realizacja doprowadziła do rozwiązania Zespołu Filmowego „X”, kierowanego przez Andrzeja Wajdę.

Film z Krystyną Jandą (nagrodzona w Cannes w 1990 r.) i Januszem Gajosem w rolach głównych to historia młodej kobiety, niesłusznie więzionej i zmuszanej do zeznawania przeciwko jej znajomemu. Prawdziwy obraz stalinizmu, który był nie do przyjęcia przez władze PRL.

Krzysztof Kieślowski w swoim kultowym „Krótkim filmie o miłości” opowiedział historię dwojga samotnych ludzi mieszkających w sąsiednich blokach. Tomek (Olaf Lubaszenko) jest nadwrażliwym dwudziestolatkiem, który niedawno opuścił mury Domu Dziecka. W dzień pracuje na pobliskiej poczcie, a wieczorami uczy się języków obcych. Codziennie o tej samej porze, obserwuje przez lunetę swoją atrakcyjną sąsiadkę. Magda (Grażyna Szapołowska) jest piękną, dojrzałą kobietą, która ma za sobą parę uczuciowych rozczarowań.

Dla Tomka fascynacja piękną nieznajomą stopniowo przeradza się w pierwsze poważne uczucie. Wymyśla różne preteksty, by zbliżyć się do obiektu swojej adoracji: wrzuca do skrzynki pocztowej Magdy fikcyjne awizo, telefonuje do niej odkładając słuchawkę, a w końcu zostaje roznosicielem mleka. Pewnego dnia Magda poznaje prawdę, ale odtrąca od siebie Tomka nie wierząc w szczerość jego uczuć. Zraniony chłopak próbuje popełnić samobójstwo.

Film Wojciecha Marczewskiego (scenariusz i reżyseria) to groteskowa opowieść o człowieku zniewolonym przez autorytarne mechanizmy władzy. Manifest w obronie sztuki, która nie toleruje żadnej formy cenzury.

„Ucieczka z kina 'Wolność'” opowiada o cenzorze okręgowym, który dowiaduje się, że w czasie projekcji polskiego filmu "Jutrzenka" postacie na ekranie przestały grać swoje role. Rozmawiają ze sobą i zwierzają się publiczności z rozmaitych problemów.

Obecność „Idy” Pawła Pawlikowskiego w zestawieniu BFI nie powinna nikogo dziwić, biorąc pod uwagę fakt, że oscarowy obraz z Polski otrzymał również nagrodę Best Film na organizowanym przez Instytut London Film Festival w 2013 roku.

„Ida” przenosi widza do Polski w roku 1962 i opowiada historię Anny – sieroty w nowicjacie, która dorastała pod opieką zakonnic. Matka przełożona namawia ją, by przed święceniami odwiedziła swoją ciotkę, jedyną żyjącą krewną. Ciotka opowiada Annie o jej rodzicach i losach rodziny. Wyznaje jej, że Anna jest żydówką.

Kobiety decydują pojechać do miejscowości Piaski, gdzie mieszkali dziadkowie i rodzice Anny jeszcze przed wojną. W czasie wojny rodzina była przechowywana przez polskich sąsiadów, ale Wanda podejrzewa, że zostali zabici przez sąsiada. Chce się dowiedzieć, dlaczego to zrobił i gdzie są ich ciała.