Władysław Hańcza

Urodził się 18 maja 1905 roku w Łodzi. Zanim rozpoczął naukę w Szkole Dramatycznej przy Teatrze Polskim w Poznaniu w 1927 roku, miał już za sobą trzy lata studiów polonistycznych na Uniwersytecie Poznańskim.

Aktorski egzamin eksternistyczny zdał w 1929 roku. Do wybuchu wojny był kolejno aktorem teatrów: Śląskiego (1930-31), Miejskiego w Toruniu (1931-32), Stanisławy Wysockiej (1932-33) i Miejskiego w Łodzi (1937-39) oraz Polskiego w Poznaniu (1933-37) W czasie okupacji hitlerowskiej był członkiem konspiracyjnego teatru poezji w Warszawie.

W pierwszych latach powojennych przez kilka sezonów występował na scenach w Krakowie i w Łodzi, zanim związał się na stałe z warszawskim Teatrem Polskim (1948-77). Jako reżyser debiutował w 1947 w Starym Teatrze w Krakowie, jednak uprawnienia reżyserskie uzyskał dopiero w 1959 roku. Był wykładowcą warszawskiej PWST.

** Jego debiut filmowy przypadł na 1946 rok, kiedy po raz pierwszy pojawił się w filmie „Dwie godziny” Stanisława Wohla i Józefa Wyszomirskiego.**

Dwa lata później zagrał w wojennym obrazie „Stalowe serca” (1948), a w 1953 roku – w biograficznym „Żołnierzu zwycięstwa” Wandy Jakubowskiej. Po nieco dłuższej przerwie wystąpił w pierwszej, komediowej roli w „Jadą goście jadą…” (1962). Później zagrał jeszcze u Witolda Lesiewicza w „Miejscu dla jednego” (1965), u Andrzeja Wajdy w ekranizacji „Popiołów” (1965) i u Jerzego Zarzyckiego w „Kochankach z Marony” (1966), zanim pojawił się w przełomowej, legendarnej roli Władysława Kargula w komedii Sylwestra Chęcińskiego „Sami swoi” (1967). Do postaci Kargula powrócił dwukrotnie w kontynuacjach: „Nie ma mocnych” (1974) i „Kochaj albo rzuć” (1977).

W międzyczasie pojawił się w kilku popularnych wówczas ekranizacjach światowej i polskiej literatury - jako generał Schulenburg w „Hrabinie Cosel” w reżyserii Jerzego Antczaka (1968), stary Nowowiejski w „Panu Wołodyjowskim” (1969) i Janusz Radziwiłł w „Potopie” (1974) Jerzego Hoffmana, Kalinowicz w „Doktorze Judymie” Włodzimierza Haupe (1975), Wielgosiński w „Dziejach grzechu” Waleriana Borowczyka (1975), Jan Łada w „Nocach i dniach” Jerzego Antczaka (1975, serial w 1977), minister w „Granicy” Jana Rybkowskiego (1977), zaś przede wszystkim jako Maciej Boryna w „Chłopach” w reżyserii Jana Rybkowskiego (1973, serial z 1972; Nagroda Przewodniczącego Komitetu d/s Radia i Telewizji, Złoty Ekran).

Ponadto wziął udział w kilku znanych komediach („Dzięcioł” Jerzego Gruzy 1970, „Kłopotliwy gość” i „Niebieskie jak Morze Czarne” Jerzego Ziarnika 1971), zagrał w dwóch produkcjach historycznych: „Epilog norymberski” Jerzego Antczaka (1970) i „Kazimierz Wielki” Ewy i Czesława Petelskich (1975), wystąpił w jednej z głównych ról w kameralnym dramacie Stanisława Różewicza „Romantyczni” (1970) oraz w filmie Henryka Kluby „Pięć i pół bladego Józka” (1971).

** Władysław Hańcza został odznaczony wieloma wyróżnieniami państwowymi, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Medalem 10-lecia (1955), nagrodą Komitetu d/s Radia i Telewizji za rok 1970 za kreacje aktorskie w Teatrze TV i nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1973).**