"Marta Grall". Mały film o wielkim potencjale

Fabuła oscyluje gdzieś w ramach gatunku, jakim jest kryminał. Studenci dziennikarstwa podczas wykładu dowiadują się o tym, że zmarła ich koleżanka z roku, Marta Grall. Rektor mówi, że w trosce o nich zaprosił psychologa, z którym będą mogli porozmawiać o tej sytuacji. Kolejne rozmowy odkrywają przed widzami historię zmarłej dziewczyny, a także rzucają światło na to, co się działo przed tragicznym dniem.

Szybko okazuje się, że śmierć Marty może mieć znaczenie polityczne, gdyż dziewczyna była aktywistką, często brała udział w protestach, a w dniu tragedii miała jechać na polsko-białoruską granicę, by odnaleźć i przemycić do Warszawy kilkuletniego uchodźcę. A może jednak było to samobójstwo?

Film został zrealizowany bardzo oszczędnymi środkami – głównie z uwagi na niewielki budżet, jakim dysponowali twórcy. Ale to właśnie w prostocie "Marty Grall" tkwi jej moc. Niemal cała akcja toczy się w jednym uczelnianym pomieszczeniu, w którym odbywają się rozmowy. Od czasu do czasu przeplatają je retrospektywy kręcone w mieszkaniach czy w przestrzeniach klubu. Do tego kilka ujęć telefonem z ręki – oto cały film.

Postacie, jakie przewijają się przez ekran (a jest ich sporo, bo każdy ze studentów 4. roku musiał odegrać swoją rolę) napisane są dość schematycznie i ocierają się o stereotypy. Ale talent młodego aktorskiego "narybku" nadaje im pełnowymiarowych kształtów. Warto zapamiętać te twarze, bo część z nich z pewnością zrobi karierę, a niektóre widzieliśmy już na ekranie, m.in. Jana Wieteskę w "Sexify" czy Polę Gonciarz w "Weselu".

Podczas spotkania z widzami po seansie Maciej Stuhr powiedział, że zaczął pracować nad tym filmem w momencie, gdy rozpoczął się kryzys na polsko-białoruskiej granicy. - Nie mogłem o niczym innym mówić – stwierdził i dodał, że sam przyjął pod swój dach uchodźców. Jego poglądy są jasno określone, a w filmie pośrednio krytykowana jest władza, policja, a nawet TVP, choć nazwa stacji nigdy nie pada. Mimo to "Marta Grall" nie daje jasnych odpowiedzi, wciąż myli tropy i przerzuca uwagę widza na kolejne wątki, komplikując całą sprawę.

Choć jest to "tylko" projekt studencki, biorąc pod uwagę wszelkie ograniczenia i cel, w jakim powstawał, "Marta Grall" wypada naprawdę dobrze. Zwłaszcza, że to jeden z nielicznych polskich filmów w ostatnich latach, który tak szybko odpowiedział na bieżący problem społeczno-polityczny. Pewnie gdyby miał większy budżet i swobodę realizacyjną, mógłby wywołać burzę.