Plus Camerimage: nagroda za całokształt dla Schlondorffa

Nagroda ta przyznawana jest reżyserom, którzy realizują swoje filmy z dużą wrażliwością estetyczną i którzy świadomie dostosowują filmowe środki techniczne i formalne do potrzeb opowiadanej historii, tak aby wywoływała ona w widzu silne emocje.

Zdobywca Oscara za film Blaszany bębenek urodził się w 1939 roku w Wiesbaden jako syn lekarza. Bardzo wcześnie stracił matkę. Większą część swojej młodości spędził we Francji, do której wyjechał na stypendium jako nastolatek (szkoła Jezuitów w Bretanii, studia na wydziale nauk politycznych w Paryżu).

Już podczas studiów rozpoczął naukę rzemiosła filmowego u najlepszych francuskich reżyserów - Louisa Malle’a, Jean-Pierre’a Melville’a, Alaina Resnais. Za swój pierwszy film, Niepokoje wychowanka Törlessa, otrzymał w Cannes nagrodę krytyków, za Blaszany bębenek - Złotą Palmę i wspomnianego wcześniej Oscara.

Jest autorem takich filmów, jak Utracona cześć Katarzyny Blum, Niemcy jesienią, Miłość Swanna, Śmierć komiwojażera, Homo Faber, Król Olch, Dziewiąty dzień, czy Strajk. Przy ich realizacji pracował z wybitnymi autorami zdjęć, m.in. ze Svenen Nykvistem, Michaelem Ballhausem, Jostem Vacano, Pierre’em Lhommem, Igorem Lutherem, Edwardem Lachmanem, Franzem Rathem, a także przedstawicielami młodego pokolenia: Andreasem Höferem, Tomem Erhartem czy Tomem Fährmannem.

Prawie wszystkie jego filmy to adaptacje światowej literatury. Heinrich Böll autor powieści Utracona cześć Katarzyny Blum znając polityczne zaangażowanie Volkera Schlöndorffa i jego ówczesnej partnerki, wybitnej niemieckiej reżyserki, Margarethe von Trotta, zachęcił ich do przeniesienia tej historii na ekran. Pierwsze filmy Schlöndorffa powstawały co prawda w okresie "nowej fali", ale reżyser nie uległ nowym trendom i pozostał wierny klasycznym wzorcom filmowego opowiadania. Zajął się ekranizacją literatury i odniósł sukces, zarówno artystyczny, jak i komercyjny. Pomimo kreacji fikcyjnego świata, filmy Schlöndorffa nie są pozbawione elementów autobiograficznych, w każdym z nich można znaleźć ślad tego, czym reżyser nasiąknął - począwszy od wspomnień z wczesnego dzieciństwa, poprzez francuskie wychowanie i edukację, aż po polityczne zaangażowanie lat 60.

Pobyt i praca we Francji miały dla Schlöndorffa i jego twórczości ogromne znaczenie: z jednej strony ukształtowały jego artystyczną wrażliwość i świadomość kulturową, z drugiej strony to we Francji właśnie odnalazł swoją tożsamość.

W powojennych Niemczech nie mówiono o niedalekiej przeszłości, tymczasem we Francji Schlöndorff był postrzegany jako Niemiec, przedstawiciel narodu, który dopuścił do narodzin nazizmu. Cała jego twórczość, począwszy od Niepokojów wychowanka Törlessa po Dziewiąty dzień, jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, które zadawali mu szkolni koledzy we francuskim gimnazjum po projekcji filmu o Holokauście (Noc i mgła, A. Resnais): "Jak to było możliwe?" W trakcie trwania festiwalu zostanie zainaugurowany przegląd filmów reżysera. Retrospektywa filmów Volkera Schlöndorffa jest wspólnym przedsięwzięciem przygotowanym przez Fundację TUMULT, organizatora Festiwalu Plus Camerimage, Goethe-Institut w Warszawie i Filmotekę Narodową. Goethe-Institut w Warszawie i Filmoteka Narodowa prezentowały już sylwetki wielkich niemieckich twórców filmowych, w ich gronie do tej pory nie znalazł się jednak Schlöndorff, reżyser, który na przestrzeni ponad czterdziestu lat pracy filmowej chętnie sięgał po zagadnienia istotne zarówno
z polskiego, jak też z niemieckiego punktu widzenia, przyczyniając się w ten sposób do umocnienia polsko-niemieckiego porozumienia.

Retrospektywa filmów Schlöndorffa zostanie pokazana w kilku miastach Polski, w tym w roku 2009 w Łodzi, Warszawie i Lublinie. Retrospektywie towarzyszyć będzie katalog z opisami wszystkich filmów reżysera i licznymi tekstami filmoznawczymi. Jesienią br. ukaże się w wydawnictwie "Progaganda" w tłumaczeniu Ryszarda Turczyna autobiografia Volkera Schlöndorffa Światło, cień, ruch. Moje życie i moje filmy.

W ramach serii książek o reżyserach Fundacja TUMULT przygotowuje album o życiu i twórczości Volkera Schlöndorffa. Do tej pory ukazały się albumy o Krzysztofie Kieślowskim, Jerzym Skolimowskim, Alanie Parkerze i Kenie Loachu, a kolejnym będzie album poświęcony tegorocznemu laureatowi.

Warto również dodać, że Volker Schlöndorff podczas swojego pobytu w Toruniu na zorganizowanych w 1991 przez Fundację Tumult Konfrontacjach Artystycznych, podpowiedział Markowi Żydowiczowi, że organizując międzynarodową imprezę warto mieć na nią oryginalny pomysł i nie powielać formatów innych festiwali filmowych, których na świecie jest ponad 2000. Ta rozmowa zainspirowała Marka Żydowicza do stworzenia festiwalu autora obrazu filmowego i tak powstał jedyny na świecie Festiwal Camerimage.