Rainer Werner Fassbinder

Niemiecki reżyser, scenarzysta, aktor i producent, jeden z głównych przedstawicieli tzn. niemieckiej „Nowej Fali”. Zasłynął jako twórca kontrowersyjny i bezkompromisowy. Jedna z największych indywidualności kina erefenowskiego.

Urodził się 31 maja 1945 roku w bawarskiej miejscowości Bad Wörishofen w Niemczech. Pochodził z zamożnej, ale rozbitej rodziny. Od wczesnych lat był stałym bywalcem kina, dokąd wysyłała go matka, by mieć „lepsze warunki” do pracy w domu (była tłumaczką).

Ważnym filarem jego filmowej twórczości był teatr, którym zajmował się jeszcze zanim zadebiutował jako reżyser filmowy. W 1967 roku związał się z awangardowym, monachijskim „Action Theater”, a dwa lata później założył własny „AntyTheater”, tworząc specyficzne, bliskie happeningowi, operujące kiczem i skandalem spektakle z istotnym wkładem stałych współpracowników – Hanny Schygulli i Kurt Raaba. Tradycja teatralna będzie później stale obecna w filmowej twórczości Fassbindera, który już sam plan filmowy traktował tak, jakby to była scena, zdarzenia na niej rozgrywane rejestrując nieruchomą , statyczną kamerą i rzadko opuszczając filmowe atelier.

Drugim istotnym elementem, na którym bazował w swoich filmach było hollywoodzkie kino gatunków. Poruszając się pomiędzy estetyką bliską dokumentalnej rejestracji, a maksymalną stylizacją, wykorzystywał melodramat, czy kino gangsterskie po to, by w przejaskrawiony, drażniący dla widza sposób pokazać sztuczność kina gatunkowego. Docelowo miało to uświadomić widzom fakt, że właśnie przezroczysty styl jest najprostszym narzędziem manipulacji, gdyż to za jego fasadą z największą łatwością przemyca się określone treści. Kręcił filmy proste i przejrzyste w formie, by móc w nie wtłoczyć własne, antykapitalistyczne poglądy. Zgodnie z ideą nowofalowego ruchu w Niemczech, tworzył kino zaangażowane społecznie, traktując je jako misję.

Pracował ze stałą ekipą realizacyjną – jego „nadwornymi” aktorami byli Hanna Schygulla, matka Lilo Pempeit, żona Ingrid Caven, Margerethe von Trotta, czy aktor i scenograf Kurt Raab.

Był reżyserem bardzo płodnym, często podkreśla się fakt, że w ciągu zaledwie 13 lat kariery filmowej zrealizował blisko 40 pełnometrażowych produkcji telewizyjnych i filmowych. Zaczynał od realizacji krótkometrażówek (1966), trzy lata później debiutując jako reżyser pełnometrażowego filmu „Miłość jest zimniejsza niż śmierć” z udziałem Schygulli (1969).

Jeszcze w tym samym roku zekranizował „Dziecioroba” – sztukę własnego autorstwa, która przyniosła mu pierwsze nagrody filmowe w rodzinnym kraju. Niemal każdy jego film spotykał się z dobrym przyjęciem w ojczyźnie (liczne German Film Awards, nominacje i nagrody na MFF w Berlinie). Pierwszym sukcesem na większą skalę był dramat „Strach zżerać duszę” z rewelacyjną Brigitte Mirą w roli głównej (1974, Nagroda Jury Ekumenicznego i Nagroda FIPRESCI w Cannes), największy festiwalowym osiągnięciem – nagrodzona Złotym Niedźwiedziem „Tęsknota Veroniki Voss” (1982). „Tęsknota...” była ostatnim z cyklu filmów z kobietami w tytule („Małżeństwo Marii Braun” z Schygullą 1978, „Lola” z Barbarą Sukową 1981) i swego rodzaju przedłużeniem historii opowiedzianej w „Lili Marleen” (1981).

Wszystkie te dzieła charakteryzują się krytyczno-ironicznym spojrzeniem na historię wojennych i powojennych Niemiec.

Część dokonań Fassbindera pozwala stawiać go w gronie twórców kina gejowskiego, często oscylującego na granicy pornografii, czego przykładami mogą być takie tytuły, jak „Gorzkie łzy Petry von Kant” (1972), „W roku trzynastu księżycowych pełni” (1978), czy ostatnie dzieło reżysera, wysokobudżetowa adaptacja Jeana Geneta – „Querelle” z udziałem Jeanne Moreau i Franka Nero (1982).

Fassbinder nie doczekał się premiery „Querelle” – zmarł 10 czerwca 1982 roku w swoim domu w Monachium. Powodem śmierci było przedawkowanie kokainy, od której był uzależniony, oraz środków nasennych.