Sokołowsko Festiwal Filmowy Hommage a Kieślowski 2015: Wyjątkowe miejsce, wyjątkowi ludzie, wyjątkowy festiwal
Sokołowsko na Dolnym Śląsku, gdzie każdego roku we wrześniu odbywa się Sokołowsko Festiwal Filmowy Hommage à Kieślowski, to wyjątkowe miejsce, które przyciąga wyjątkowych ludzi.
Malowniczo położone w Sudetach Środkowych, tuż przy granicy z Republiką Czeską, oddalone jest zaledwie 12 km od Wałbrzycha i 80 km od Wrocławia. To historycznie najstarsze uzdrowisko przeciwgruźlicze na świecie (założone w XIX wieku przez dr. Brehmera), które było pierwowzorem szwajcarskiego Davos, zajmuje szczególne miejsce w biografii wybitnego reżysera i scenarzysty Krzysztofa Kieślowskiego. Ojciec twórcy „Dekalogu” zmagał się z gruźlicą i w 1951, wraz z towarzyszącą mu rodziną, trafił tutaj po raz pierwszy, a w 1954 rodzina Kieślowskich postanowiła zamieszkać tu już na stałe. Krzysztof Kieślowski uczęszczał do szkoły podstawowej w Sokołowsku i w pobliskim Mieroszowie. W swojej „Autobiografii” wspominał dom kultury mieszczący się naprzeciwko kamienicy, w której mieszkał wraz z rodzicami i siostrą Ewą – obecny Kinoteatr Zdrowie, jedno z miejsc festiwalowych projekcji i debat. Raz w tygodniu trafiało do niego objazdowe kino, a Kieślowski należał do jego stałej publiczności. Zdarzało się dość często, że z
braku funduszy zajmował wraz z kolegami specjalne miejsce – dach, z którego oglądało się projekcję przez otwór kominowy, dostrzegając tylko maleńki fragment ekranu... W 1973 roku Kieślowski powróci do Sokołowska już jako twórca filmowy. W sanatorium, w którym przebywał jego ojciec, zrealizuje film dokumentalny „Prześwietlenie”, który jest próbą wniknięcia w psychikę, przeżycia i doznania ludzi dotkniętych chorobą płuc.
Sokołowsko – niemieckie Gobersdorf założone w XIX wieku uzdrowisko z pierwszym na świecie sanatorium przeciwgruźliczym wybudowanym w 1871 roku. Założycielem kompleksu i autorem specjalnej kuracji dla cierpiących na gruźlicę był dr Herman Brehmer. W 1946 roku w wyniku powojennej reformy zmieniono oryginalną niemiecką nazwę miejscowości, która brzmiała Gobersdorf na Sokołowsko, biorącą swą genezę od nazwiska dr. Alfreda Sokołowskiego - słynnego polskiego ftyzjatry i założyciela Polskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Doświadczenie zdobywał on jako asystent dr. Brehmera.
Zniszczony pożarem budynek dawnego sanatorium w 2009 r. zakupiła Fundacja Sztuki Współczesnej In Situ – organizator Festiwalu Hommage à Kieślowski 2015 – i zajęła się jego odbudową oraz rewitalizacją z przeznaczeniem na Międzynarodowe Laboratorium Kultury. Po pięciu latach mozolnych prac, w tym roku, a dokładnie 28 maja, Fundacja otworzyła podwoje pierwszego odbudowanego skrzydła dawnego sanatorium. Znajdujące się w tym miejscu Centrum Edukacji Ekologicznej Ekowieża to nowa, wspaniała przestrzeń, w której odbywać się będą wydarzenia festiwalowe, a przez cały rok – różnego rodzaju działania interdyscyplinarne z pogranicza wielu sztuk, plastyki, muzyki, filmu i teatru – warsztaty, wystawy, panele, projekcje i koncerty. Zabytkowe sale zostały odrestaurowane i nowocześnie wykończone oraz wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt audiowizualny. Spacer po wnętrzach rozpoczynamy od oryginalnie zachowanego, drewnianego westybulu, który służył jako uroczyste wejście do obiektu. To piękna, przeszklona weranda północna. Z
jej okien rozpościera się widok na obfitujący w starodrzewie i bujne rododendrony park zdrojowy otaczający budynek.
Spacer po parku zostawiamy na deser. To tutaj właśnie stanie podczas Festiwalu Hommage à Kieślowski kino plenerowe, ochrzczone przez tubylców ,,Kinem-Zamek”. Z westybulu kierujemy się do tzw. Czarnej Sali, czyli sali multimedialnej, zwanej także ,,Dziuplą”, z racji jej bezokiennego charakteru. Konstrukcja sali zachowała swoją oryginalną bryłę, jednak została pozbawiona okien. To tu odbywać się będą wystawy i prezentacje multimedialne oraz projekcje, a każda z czterech ścian może stać się ekranem. W sali tej został zamontowany nowoczesny system oświetleniowy oraz nagłośnieniowy. Kierując się w głąb budynku, docieramy do korytarza prowadzącego ku wejściu na wieżę wraz z tarasem widokowym. Po drodze mijamy sklepik, w którym można zaopatrzyć się książki, m.in. poświęconą historii Sokołowska „Zapomnianą perłę Dolnego Śląska”, napisaną przez mieszkankę i przyjaciółkę Fundacji Zofię Leszko. Za cegiełkę na odbudowę, która wspiera działania, można nabyć gadżety związane z Sokołowskiem.
Dalej znajduje się stanowisko przewodnika, który z entuzjazmem opowiada o tym miejscu i odpowiada na pytania zainteresowanych zwiedzających, kierując ich nie tylko na widokowy taras znajdujący się u szczytu wieży (ok. 20 m), z którego roztacza się urzekająca panorama Sudetów otaczających dolinę Sokołowska, ale także do piwnic. Piwnice to także kolejna, nowa przestrzeń warsztatowa, wystawowa, służąca projekcjom i działaniom artystycznym oraz edukacyjnym. Tutaj, dzięki aukcji fotografii kolekcjonerskiej, zorganizowanej w czerwcu tego roku, zostanie uruchomiona wkrótce ciemnia klasyczna. Tymczasem znajdują się tu rzeźby z serii Misterium Czasu, które były prezentowane m.in. w 1984 roku na Biennale Weneckim, autorstwa niezwykłej artystki i fundatorki In Situ – Bożenny Biskupskiej. To przygotowywana właśnie nowa edycja tej wystawy zatytułowana Misterium Czasu 2, która odbyłą się podczas 5. edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Efemerycznej – Konteksty 18–22.07.2015, bo Sokołowsko to także miejsce tego bardzo
ważnego wydarzenia w świecie sztuki, związanego ze sztuką performance. Festiwal jest spotkaniem ze sztuką w przestrzeni publicznej, instalacjami, performance’ami, odbywającymi się w parku przy Sanatorium, w samym obiekcie oraz w wybranych przez artystów miejscach znajdujących się w miejscowości, m.in. wystąpienie Akademii Ruchu na skwerze Kieślowskiego. Ponadto w programie Festiwalu: projekcje filmowe, wystawy oraz warsztaty twórcze dla młodych artystów z całego świata, m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Anglii, Meksyku i Hiszpanii. Warsztaty, prowadzone pod okiem doświadczonych i uznanych twórców m.in. Alastaira Maclennana, Caroline Bagnall i VESTANDPAGE, zakończą się pokazami dla publiczności. O Bożennie Biskupskiej i jej działalności, która przynosi takie efekty, jak ożywienie kulturalne Sokołowska, przywrócenie mu dawnego blasku jako miejsca sztuki i artystów, z niezwykłą czułością pisała niedawno Krystyna Janda, gość specjalny 3. edycji Sokołowsko Festiwal Hommage à Kieślowski, na swoim blogu: „Bożena.
Pisałam o Niej wielokrotnie. Byłyśmy razem w Liceum Plastycznym. Przyjaźniłyśmy się. (...) Wybitna malarka, rzeźbiarka, artystka totalna, zawsze Ją za to podziwiałam. (...) W momencie kiedy myśmy z mężem i córką tworzyli Fundację i zakładali teatr , ona ze swoim partnerem, wybitnym fotografikiem Zygmuntem Rytką i córką Zuzanną Fogtt, zdecydowali się na kupno dużego poniemieckiego obiektu sanatoryjnego w Sokołowsku i ich Fundacja na rzecz sztuki, In Situ, zaczęła tam, w tych gigantycznych ruinach i parku, funkcjonować. Zmagamy się obie już ponad dziesięć lat. Walczymy ze sobą, z życiem, z wiatrakami. Kto był w Sokołowsku i widział, to co tam powstało, powstaje i działa, wie o czym piszę. (...) Zamieszczam, dzielę się, publikuję, myślę, pamiętam i połowę nieprzespanych godzin poświęcam im tam w Sokołowsku. Trzymajcie się.”
Do Sokołowska w tym roku dotarły archiwalne zbiory zawierające oryginalne teksty autorstwa Krzysztofa Kieślowskiego – kilka tysięcy arkuszy maszynopisów i rękopisów scenariuszy, scenopisów i nowel filmowych oraz zapisy jego pomysłów od czasów Szkoły Filmowej w Łodzi, które będą tu poddawane opracowaniu i archiwizacji w ramach prac Archiwum Twórczości Krzysztofa Kieślowskiego. Część z nich trafi na wystawę Wokół Przypadku, która odbędzie się w nowym obiekcie, a jej otwarcie nastąpi we wrześniu podczas tegorocznej edycji Hommage a Kieślowski. Będą tu miały miejsce także spotkania z twórcami filmowymi. Uczestnicy festiwalu i goście odwiedzający Sokołowsko będą mieli zatem okazję zwiedzić „nowe przestrzenie” zabytkowego sanatorium, podziwiać nie tylko filmy na ekranie kinowym, ale także widok z tarasu wieży sokołowskiego Międzynarodowego Laboratorium Kultury.
Więcej o 5. edycji Sokołowsko Festiwal Filmowy Hommage à Kieślowski: www.hommageakieslowski.pl
