Zmarł Krzysztof Ptak - wybitny polski operator filmowy

19 sierpnia odszedł Krzysztof Ptak. Był jednym z najlepszych polskich operatorów. Miał 62 lata. O jego śmierci, 24 sierpnia poinformował serwis filmpolski.pl

Był jednym z najbardziej znanych i utytułowanych autorów zdjęć filmowych w Polsce, znanym m.in. z owocnej współpracy z Janem Jakubem Kolskim. Stworzył zdjęć do tak głośnych filmów, jak „Edi”, „Jasminum”, „300 mil do nieba”, czy „Dom zły”. Zajmował się również grafiką komputerową, efektami specjalnymi i postprodukcją. Był wykładowcą akademickim.

Urodził się 3 kwietnia 1954 roku w Sulejowie. Studiował na Wydziale Operatorskim PWSFTViT w Łodzi, który ukończył w 1979 roku. Pracę zawodową zaczynał u boku Bogdana Dziworskiego, realizując zdjęcia do jego filmów dokumentalnych (często sportowych). Ich wieloletnia współpraca zaowocowała dwiema nagrodami na Krakowskim Festiwalu Filmowym i nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (za zrealizowane wspólnie impresje dokumentalne: „Kilka opowieści o człowieku” 1983, „Widzę” 1988 i „Szapito” 1985).

(Krystyna Feldman i Krzysztof Ptak fot. AKPA)

Pierwszą, pełnometrażową produkcją fabularną, do której samodzielnie robił zdjęcia był film „Tirolinka” Romualda L. Wierzbickiego (1979). Swój pierwszym sukces artysta odniósł wraz z nagrodą, przyznaną na MFF w Panamie za zdjęcia do filmu historycznego „Klejnot wolnego sumienia” Grzegorza Królikiewicza (1983). W kraju triumfował w 1990 roku, zdobywając dwie nagrody na FPFF w Gdyni, za zdjęcia do „Kornblumenblau” Leszka Wosiewicza (1988) i do słynnych „300 mil do nieba” Macieja Dejczera (1989). Drugi z filmów przyniósł mu dodatkowo Nagrodę Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego.

Prócz Wosiewicza („Wigilia’81” 1982, „Cynga” 1991, „Przeprowadzki” 2000-2001), i Królikiewicza („Zabicie ciotki” 1984), w ciągu swojej kariery współpracował też z Andrzejem Barańskim („Tabu” 1987, „Dzień wielkiej ryby” 1996), Filipem Bajonem („Lepiej być piękną i bogatą” 1993), Grażyną Kędzielawską („Inna wyspa” 1986), Robertem Glińskim („Superwizja” 1990), Wojciechem Marczewskim („Ucieczka z kina’Wolność’” 1990, „Weiser” 2000) i Andrzejem Wajdą („Panna Nikt” 1996).

W świadomości wielu widzów zaistniał dzięki twórczemu duetowi z Janem Jakubem Kolskim, z którym spotkał się po raz pierwszy w 1998 roku, realizując zdjęcia do „Historii kina w Popielawach”, za który otrzymał statuetkę Orła. Statuetki tej Polskiej Nagrody Filmowej przyniósł mu poza tym, wspomniany już „Weiser” Wojciecha Marczewskiego (2000), „Mój Nikifor” Krzysztofa Krauze (2004), jak również kolejne filmy, będące owocem współpracy z Kolskim: „Pornografia” (2003) i „Jasminum” (2006). Adaptacja Gombrowicza zapisała się w historii jako pierwszy polski film, zrealizowany w całości z zastosowaniem kamery High Definition. Ptak był jednym z pierwszych operatorów filmowych w kraju, którzy realizowali zdjęcia techniką cyfrową.

Jednym z najgłośniejszych i najbardziej docenionych filmów ze zdjęciami Krzysztofa Ptaka był osławiony „Edi” Piotra Trzaskalskiego (2002, Złota Żaba na festiwalu Camerimage, nagroda na FPFF w Gdyni, nominacja do Orła, nagroda na MFF w Newport Beach). Później jeszcze dwukrotnie nagradzano go na Międzynarodowym Festiwalu Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage w Łodzi: w 2005 roku otrzymał wyróżnienie za zdjęcia do „Mojego Nikifora” w ramach Przeglądu Filmów Polskich, a cztery lata później został laureatem Srebrnej Żaby za zdjęcia do „Domu złego” Wojciecha Smarzowskiego.

Krzysztof Ptak zajmował się także efektami specjalnymi, komputerową obróbką obrazu, korektą i transferem elektronicznym. Wśród wielu realizacji tego typu wymienić można te najgłośniejsze: „Mistrza” (2005), „Plac Zbawiciela” (2006), komedie Jerzego Gruzy.

Przez dwadzieścia lat (1978-98) realizował zdjęcia do spektakli Teatru Telewizji. Był też autorem zdjęć do reklam i teledysków. W 2001 roku został laureatem nagrody Tytana za „Rozmowy międzynarodowe” na 12. Ogólnopolskim i Międzynarodowym Festiwalu Filmu Reklamowego i Reklamy w Krakowie.

Krzysztof Ptak *był wykładowcą w wielu filmowych uczelniach europejskich, m. in. w latach 1992-94 pełnił funkcję rektora Wydziału Reżyserii w Narodowej Szkole Filmowej i Telewizyjnej w Wielkiej Brytanii.*

W 2007 roku uhonorowano go Doroczną Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie filmu. Ostatnim filmem, ze zdjęciami Krzysztofa Ptaka, jaki trafił do polskich kin były „Sąsiady” w reżyserii Grzegorza Królikiewicza. Ostatnim obrazem w jego filmografii pozostaną „Ptaki śpiewają w Kigalii” – wspólny projekt Joanny Kos-Krauze i jej nieżyjącego już męża Krzysztofa Krauze. Film jest obecnie na etapie postprodukcji.