Jaster - tajemnica Hela

To opowieść o tragicznym losie człowieka pogrzebanego z fałszywym piętnem zdrajcy.

22 –letni Stanisław Jaster, pseudonim „Hel”, członek oddziałów „Osa-Kosa”, osobisty emisariusz Witolda Pileckiego, po ucieczce 20 czerwca 1942 r. z obozu Auschwitz- Birkenau, na skutek nadzwyczajnego , tragicznego splotu szeregu okoliczności został niesłusznie posądzony o kolaborację z gestapo , w trybie nagłym , prawdopodobnie prewencyjnie został rozstrzelany. Przez 70 lat, od czasu wydarzeń 1943 roku Polacy spierali się o jego honor. Nieliczni go oskarżali, większość broniła , a cała reszta nie wiedziała, co o tym sądzić.

Stanisław Jaster ur. 1.01.1921 roku od wybuchu wojny brał udział w Ruchu Oporu na Żoliborzu. Tak jak jego ojciec, major wojsk Piłsudskiego oraz młodszy brat Andrzej przechowywał broń , zakazane książki, brał udział w akcjach Podziemia. W słynnej łapance na Żoliborzu, 19 IX 1940 r.,w której „dał się złapać” Witold Pilecki został aresztowany również Jaster, którego przesłuchiwano najpierw na Pawiaku i wybito mu zęby. Choć w tym momencie jeszcze o sobie nie wiedzieli , Witolda Pileckiego oraz Stanisława Jastera przywieziono do Auschwitz. Witold Pilecki zajął się organizowaniem ruchu oporu w obozie, Jaster był szeregowym jego członkiem ( nr 54 w szyfrogramie Pileckiego).

20 czerwca 1942 r. Jaster wraz z trzema innymi więźniami ucieka z obozu w najbardziej brawurowej ucieczce – autem komendanta, w mundurach SS i z bronią w ręku. Wywozi z obozu materiały powierzone przez Pileckiego, dotyczące ruchu oporu w Auschwitz i przekazuje je w Warszawie w dowództwie AK. Angażuje się mocno w konspirację, w oddziałach specjalnych Kedywu AK "Osa-Kosa 30" wykonuje wyroki na „zasłużonych” konfidentach. Po jego ucieczce zostali aresztowani jego rodzice , ojciec umiera w Auschwitz w grudniu 1942. Matka przebywa na Majdanku. W maju 1943 Jaster bierze udział i odgrywa kluczową rolę w Akcji pod Celestynowem, w której przewożono więźniów z Majdanka do Oświęcimia. Ma wielką nadzieję na odbicie matki, niestety jej nie ma w transporcie.

Latem 1943r. seria tragicznych aresztowań w Warszawie kieruje na niego podejrzenia, gdyż jako jedyny wciąż wymyka się z pułapek. 5 czerwca następuje wielka wsypa w kościele na ślubie młodych kolegów z oddziału Kosa-30, na który to ślub Jaster nie przychodzi. 12 lipca przy Nowogrodzkiej zostaje aresztowany dowódca tego oddziału oraz sam Jaster, który z samochodu gestapo ucieka przy pl. Zbawiciela. Jaster zgłasza się na punkt kontaktowy, ale nikt nie daje wiary tłumaczeniom. Co się zdarzyło potem- pozostało tajemnicą do dzisiejszego dnia.

Pamięć o Jasterze została jednak w wielu domach , m.in. w domu narzeczonej Danuty Sławińskiej , z domu Leśniewskiej. Całe życie niosła w sercu ból i miłość do Staszka i nigdy nie utraciła wiary w jego honor. Jednak czas komuny nie sprzyjał wyjaśnieniom, dlaczego zniknął tak nadzwyczajny człowiek AK. W latach 60-tych i 70-tych nastąpiła nagła fala powrotu sprawy Jastera – pojawiły się dwie książki : Emila Kumora ps. Krzyś pt." Wycinek z jednego życia", gdzie na jednej stronie przypisał Jasterowi winę za wsypę kościele i książka Aleksandra Kunickiego ps.Rayski pt. „Cichy front” wraz z dużym rozdziałem „Zdrajca”. Kunicki był szefem wywiadu Oddziału Osa-Kosa 30 , a później Parasol. Cieszył się autorytetem i od innych autorytetów pośrednio zasłyszał tę historię. Sam nie był świadkiem opisywanych wydarzeń. Wybuchł ogromny skandal, którego echa toczyły się lata na łamach wielu pism pod hasłem „Zdrajca czy bohater”. Domagano się rehabilitacji, która nigdy nie nastąpiła.

Dziś rehabilitacja również okazuje się formalnie niemożliwa, gdyż nigdy nie odnaleziono żadnych dokumentów, które świadczyłyby o jakimkolwiek procesie przeciwko Jasterowi, tym samym formalnie „sprawy nie było”. Film jest próbą symbolicznej rehabilitacji Jastera, który we wszelkich źródłach historycznych funkcjonuje jako zdrajca.