John Turturro

Ceniony i bardzo wszechstronny aktor amerykański, jeden z tych, którzy potrafią „ukraść film”, bez względu na wagę roli, którą grają. Jeden z ulubionych aktorów Spike’a Lee i braci Coen. Niezapomniany „Barton Fink” i mistrz teleturniejów w „Quiz Show”. Również reżyser, producent i scenarzysta.

Urodził się 28 lutego 1957 roku w Brooklynie, w Nowym Jorku, w rodzinie o włoskich (a konkretnie: sycylijskich) korzeniach. Jego ojciec był robotnikiem budowlanym, mama- piosenkarką jazzową. Wychowywał się w towarzystwie dwóch braci, Ralpha i Nicholasa z których drugi również został aktorem.

Już od dziecka przejawiał talent aktorski. Studiował w State University of New York w New Paltz, gdzie zrobił licencjat, a następnie kontynuował naukę w prestiżowej Yale Drama School w New Haven, której absolwentem został w 1983 roku.

Już w 1980 roku zadebiutował na dużym ekranie w małym epizodzie w filmie Martina Scorsese „Wściekły byk” (1980), jednak jego kariera ruszyła z kopyta dopiero w drugiej połowie dekady. Jego pierwszą, większą rolą była ta u boku Willema Dafoe i Williama Petersena w głośnym thrillerze „Żyć i umrzeć w Los Angeles” Williama Friedkina (1985).

Rok później zagrał u Woody’ego Allena w „Hannie i jej siostrach” oraz ponownie spotkał się ze Scorsese na planie „Koloru pieniędzy” (1986), a następnie zgarnął pierwszą nominację do Independent Spirit Award za rolę u boku Jodie Foster i Tima Robbinsa w dramacie „Dzielnica pięciu narożników” Tony’ego Billa (1987).

Rok 1989 to pierwsze spotkanie z ważnymi dla kariery zawodowej Turturro, twórcami: braćmi Coen („Ścieżka strachu”) i Spike’iem Lee („Rób co należy”). Później spotkał się z nimi jeszcze wielokrotnie. Lee zaprosił go na plan takich filmów, jak m.in. „Malaria” (1991), „Ślepy zaułek” (1995), „Gra o honor” (1998), czy „She Hate Me” (2004). Z kolei braćmi Coen odniósł swój wielki sukces w Europie, grając tytułowego „Bartona Finka” (1991, nagroda w Cannes). Parę lat później dał pamiętny epizod jako latynoski mistrz kręgli w „Big Lebowskim” (1998) i zagrał obok George’a Clooneya w westernowym „Bracie, gdzie jesteś?” (2000).

W 1992 roku, Turturro zadebiutował jako scenarzysta i reżyser dramatu „Mac”, zgarniając Golden Camera na MFF w Cannes. Później jeszcze dwukrotnie stanął po drugiej stronie kamery – realizując kostiumowy obraz „Illuminata” (1998, nominacja do Złotej Palmy w Cannes) i dość głośny musical „Romanse i papierosy” (2005, nominacja do Złotego Lwa w Wenecji).

Jedną z najsłynniejszych ról Turturro jest kreacja teleturniejowego omnibusa w głośnym dramacie „Quiz Show” Roberta Redforda (1994, nominacja do Złotego Globu). Mniej więcej w tym samym czasie zagrał u Petera Weira w dramacie „Bez lęku” (1993) i w debiutanckiej komedii Diane Keaton – „Rodzinka piekła rodem” (1995).

Niejednokrotnie występował u boku żony lub brata, trudniących się tą samą, co on, profesją. Z Katherine Borowitz spotkał się m.in. na planie „Czcigodnych morderców” - uwspółcześnionej wersji szekspirowskiego „Makbeta” (1990), a bratu, Nicholasowi partnerował m.in. na planie telewizyjnego dramatu sportowego „Nocna afera” (2002).

Ostatnią dekadę otworzył występem w dramacie Sally Potter „Człowiek, który płakał” (2000), później jednak znacznie częściej grał w komediach, niż w dramatach. Wśród nich znalazły się: „Mr Deeds – Milioner z przypadku” (2002) i „Nie zadzieraj z fryzjerem” (2008) z Adamem Sandlerem, „Dwóch gniewnych ludzi” z Sandlerem i Jackiem Nicholsonem (2003) i „Co jest grane” Barry’ego Levinsona, z Robertem De Niro, Seanem Pennem i Brucem Willisem (2008).

W 2004 roku odebrał nagrodę Emmy za gościnne występy w serialu „Detektyw Monk” i wystąpił z Johnnym Deppem w thrillerze „Sekretne okno” (nominacja do Saturna). Dwa lata później dołączył do gwiazdorskiej obsady „Dobrego agenta” Roberta De Niro, a w 2007 roku po raz pierwszy wcielił się w postać agenta Simmonsa w superprodukcji „Transformers” Michaela Baya.

Ostatnie projekty filmowe Johna Turturro to thriller „Metro strachu” Tony’ego Scotta, z Denzelem Washingtonem i Johnem Travoltą oraz sequel „Transformers: Zemsta upadłych” (oba z 2009 roku).

Nie należy do aktorów docenionych przez krytykę na wagę swojego talentu, mimo to ma na koncie kilka nagród specjalnych, głównie za wkład w rozwój kina niezależnego (Tribute to Independent Vision Award – specjalna nagroda na festiwalu filmowym Sundance 1992, Independent Career Achievement Award wręczona przez Video Software Dealers Association).