Oscary 2012: Ciekawostki i rekordy związane z nagrodą

Oscary (ang. Oscars lub Academy Awards), doroczne nagrody przyznawane przez Amerykańską Akademię Wiedzy i Sztuki Filmowej (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), po raz pierwszy wręczono 1929 r. Akademia, licząca obecnie ok. 6 tys. członków, powstała w 1927 r. Wśród jej założycieli byli współtwórcy znanych wytwórni filmowych, które rozpoczęły działalność w USA kilka lat wcześniej: Louis B. Mayer - urodzony w Mińsku Litewskim współwłaściciel wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer, oraz Harry Warner z wytwórni Warner Bros, urodzony w Krasnosielcu na Mazowszu.

Pierwszą produkcją uhonorowaną Oscarem w kategorii najlepszy film był film niemy - wojenny melodramat " Skrzydła " w reż. Williama A. Wellmana, opowieść o pilotach amerykańskich sił powietrznych i zakochanych w nich kobietach.
REKLAMA

Oscara w kategorii główna rola męska jako pierwszy otrzymał urodzony w Szwajcarii aktor Emil Jannings, za dwie role: w " Ostatnim rozkazie " Josefa von Sternberga i filmie " The Way of All Flesh " Victora Fleminga. Rok po przyznaniu mu Oscara Janningsa oglądać można było, u boku Marleny Dietrich, w znanym filmie von Sternberga " Błękitny anioł ", gdzie wystąpił jako profesor Immanuel Rath.

Pierwszą laureatką Oscara w kategorii główna rola kobieca była Amerykanka Janet Gaynor, nagrodzona łącznie za trzy kreacje, w filmach: " Siódme niebo " (reż. Frank Borzage)
, " Street Angel " (reż. Frank Borzage) i " Wschód słońca " (reż. F.W. Murnau).

Oscara w kategorii reżyseria przyznano w 1929 r. oddzielnie za film dramatyczny i komediowy. Za najlepszego reżysera dramatu uznany został Frank Borzage ("Siódme niebo"), a za najlepszego reżysera komedii Lewis Milestone ("Two Arabian Knights").

Liczba kategorii wraz z kolejnymi galami rozdania nagród zwiększała się. W 1935 r. dodano np. kategorie montaż, muzyka i najlepsza piosenka, w 1937 r. - aktor drugoplanowy i aktorka drugoplanowa, w 1940 r. - efekty specjalne, a w 1956 r. - obraz nieanglojęzyczny. Zwyczaj prezentowania wyników oscarowego głosowania w ostatniej chwili, po dostarczeniu ich na scenę w zabezpieczonej kopercie, wprowadzono w 1941 r.

Produkcjami, które na przestrzeni lat zdobywały Oscary w kategorii pełnometrażowy film fabularny były m.in.: "Ich noce" Franka Capry (1935), "Przeminęło z wiatrem" Victora Fleminga (1940), "Casablanca" Michaela Curtiza (1944, wśród nominowanych był wówczas film o polskiej noblistce, " Madame Curie ", produkcja amerykańska w reżyserii Mervyna LeRoya, pochodząca z wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer, rolę Skłodowskiej-Curie zagrała Greer Garson)
, "Na nabrzeżach" Elii Kazana (1955), "Garsoniera" Billy'ego Wildera (1961), "Dźwięki muzyki" Roberta Wise'a (1966), "Ojciec chrzestny" Francisa Forda Coppoli (1973), "Amadeusz" Milosza Formana (1985), "Pluton" Olivera Stone'a (1987), "Ostatni cesarz" Bernardo Bertolucciego (1988), "Tańczący z wilkami" Kevina Costnera (1991), "Lista Schindlera" Stevena Spielberga (1994), "Titanic"
Jamesa Camerona (1998), "American Beauty" Sama Mendesa (2000), "Gladiator" Ridleya Scotta (2001), "Władca Pierścieni: Powrót Króla" Petera Jacksona (2004), "Slumdog, milioner z ulicy" Danny'ego Boyle'a i Loveleen Tandan (2009), "Jak zostać królem" Toma Hoopera (2011).

Najwięcej Oscarów w historii konkursu - każdy po 11 statuetek - zdobyły " Ben Hur ", " Titanic " oraz " Władca Pierścieni: Powrót Króla ".

Najmłodszy laureat Oscara to aktorka Shirley Temple, która w 1934 r., jako sześciolatka, otrzymała od akademii nagrodę specjalną "za wspaniały wkład w rozwój kina". W wieku 10 lat Oscara w kategorii aktorka drugoplanowa, za rolę w filmie "Papierowy księżyc" (1974), zdobyła Tatum O'Neal. Jako 11-latka laureatką Oscara została Anna Paquin - statuetkę przyznano jej wówczas za drugoplanową rolę w "Fortepianie" w reż. Jane Campion (1994).

Do najmłodszych aktorów, którym przyznano nominacje do Oscara należą z kolei: 8-letni Justin Henry (za rolę w "Sprawie Kramerów", 1980), 10-letnia Mary Badham (za rolę w filmie "Zabić drozda", 1963) i 10-letnia Abigail Breslin (za rolę w filmie "Mała miss", 2007). Jako 11-latek o Oscara walczył Haley Joel Osment, którego nominowano do nagrody - w kategorii aktor drugoplanowy - za rolę w filmie "Szósty zmysł", gdzie wystąpił u boku Bruce'a Willisa (2000). W 2008 r. nominację do Oscara otrzymała 13-letnia wówczas Saoirse Ronan - za drugoplanową rolę w dramacie "Pokuta" Joe Wrighta. O rok starsza od niej była Jodie Foster, gdy w 1977 r., jako 14-latka, zdobywała nominację do nagrody amerykańskiej Akademii Filmowej za swoją głośną drugoplanową rolę - młodocianej prostytutki Iris - w "Taksówkarzu" Martina Scorsese.

Pierwsza czarnoskóra aktorka nagrodzona Oscarem to Hattie McDaniel, uhonorowana statuetką w 1940 r. za drugoplanową rolę w " Przeminęło z wiatrem ", gdzie wcielała się w postać Mammy, gospodyni w Tarze, która opiekuje się młodą Scarlett. Pierwszym czarnoskórym aktorem uhonorowanym Oscarem był z kolei Sidney Poitier, nagrodzony za główną rolę w filmie " Polne lilie " w 1964 r.

Pierwszą kobietą, której przyznano Oscara w kategorii najlepszy reżyser - w 2010 roku, za film " The Hurt Locker. W pułapce wojny " - jest Kathryn Bigelow. Nagrodę wręczono jej podczas 82. w historii gali Oscarów.

Najkrótszą w historii ceremonią oscarową była pierwsza gala, z 1929 r.; część wieczoru poświęcona wręczeniu nagród trwała zaledwie kwadrans. W roku 2000 ceremonia trwała ok. czterech godzin. Wśród aktorów prowadzących w różnych latach oscarowe gale byli m.in. Bob Hope (18 razy) i Billy Crystal (8 razy).

Od 2002 r. ceremonie rozdania Oscarów odbywają się w Teatrze Kodaka w Los Angeles. Wcześniej organizowano je w tym mieście m.in. w Shrine Auditorium. Pierwsza uroczystość wręczenia Oscarów, w 1929 r., odbyła się w hotelu Roosevelt przy Hollywood Boulevard, z udziałem ok. 270 osób.

Począwszy od drugiej edycji tych nagród, ceremonie oscarowe w Los Angeles transmitowało na żywo miejscowe radio. Telewizyjną transmisję z gali na teren USA przeprowadzono po raz pierwszy w 1953 r. Telewizyjne transmitowanie gal do innych krajów rozpoczęło się w 1969 r., obecnie oscarowe ceremonie śledzić można dzięki telewizji w ok. 200 krajach.

Tegoroczna 84. ceremonia rozdania Oscarów odbędzie się w niedzielę (w nocy z niedzieli na poniedziałek czasu polskiego) w sali widowiskowej w Highland Center w Hollywood.