Pokuta

Pokuta (1984). Po śmierci Warłama Arawidzego, byłego mera pewnego miasta, jego zwłoki zostają kilkakrotnie wykopane z grobu. Keti Barateli, sprawczyni czynu, zostaje aresztowana i w sądzie wyjaśnia motywy swojego postępowania. W przeszłości Warłam prześladował i doprowadził do śmierci wielu ludzi, w tym jej rodziców. Keti broni swego prawa do zemsty i poprzysięga wykopywanie zwłok, dopóki nie zostaną one legalnie pozbawione prawa do spoczywania w ziemi. Wnuk Warłama czuje ciężar przewin dziada, ale nie znajdując zrozumienia u bliskich, popełnia samobójstwo.

Utwór w połowie lat 80. Zadziwił widzów odwagą, zbił z tropu swą niekonwencjonalną obrazowością i przypomniał, że istnieje bezmiar zła w historii państwa sowieckiego, który w filmie radzieckim nie został chyba tak naprawdę poważnie przedstawiony. Po kolejnych „odwilżach” politycznych pojawiały się nieliczne dzieła utalentowanych reżyserów, którym partia pozwoliła na opowiedzenie cichym głosem, w formie aluzyjnej o bliżej nieokreślonych „błędach i wypaczeniach”. Gdy patrzy się na złowrogiego bohatera Pokuty, Warłama Arawidzego, przychodzą na myśl najczarniejsze postaci XX-wiecznej historii. Abuładze stworzył uniwersalny portret dyktatora, ale przez charakterystyczny, „dobroduszny” ton wypowiedzi widzowi natychmiast przychodzi na myśl postać Stalina.

Pokuta nie opowiada o konkretnych czasach – jest głosem uniwersalnym, bazującym na podstawach człowieczeństwa.