Polska premiera "Adwokaci - niemiecka opowieść" na Festiwalu Hommage a Kieślowski w Sokołowsku
Ważnym motywem tegorocznej edycji Festiwalu Hommage à Kieślowski jest funkcjonowanie i znaczenie prawa w życiu indywidualnym i zbiorowym, wpływ społecznych, politycznych, kulturowych i religijnych norm na życie człowieka.
Polityczne procesy lat 70. i 80. w obu krajach: w Polsce przeciwko działaczom Solidarności, organizatorom strajków i demonstracji, a w Niemczech przeciwko lewicowym i anarchistycznym ruchom studenckim ’68 roku oraz terroryzmowi, stanowią historyczne tło debaty z udziałem Krzysztofa Piesiewicza, organizowanej we współpracy z berlińskim stowarzyszeniem Forum im. Krzysztofa Kieślowskiego. Jej tematem będą obserwacje współscenarzysty „Czerwonego” i „Bez końca” z działalności w charakterze adwokata w procesach politycznych przeciw opozycji w latach 80. Wśród podjętych w rozmowach wątków znajdą się wybory, dylematy etyczne i moralne adwokatów oraz sposoby ich przedstawiania w kinie.
Rozmówcą Krzysztofa Piesiewicza będzie mecenas Nicolas Becker, ceniony specjalista w dziedzinie prawa karnego, znany w Niemczech m.in. z procesów Stammheim (terroryści RAF) i obrony Ericha Honeckera, ale też hochsztaplera Gerta Postela, słynnego listonosza podającego się przez wiele lat za lekarza, którego napisana w czasie odsiadywania wyroku autobiografia stała się w Niemczech bestsellerem. Celem rozmowy jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak nasze własne etyczne i moralne wartości, relacje z innymi, przyjaźnie i kulturowa tożsamość determinują nasz pogląd na stotę prawa i wyobrażenia o ideałach równości, wolności i solidarności.
Debata ta, zatytułowana „Zawód adwokat, czyli sprzeczność zobowiązań – kino a rzeczywistość” zaplanowana jest na trzeci dzień Festiwalu (11.09 o godzinie 18.30), po niepokazywanym dotąd w Polsce filmie z 2009 roku „Adwokaci – niemiecka opowieść”. Dokument ten oraz prezentowany tego samego dnia film Kieślowskiego „Bez końca”, ukazujący okres stanu wojennego w Polsce, staną się pretekstem do pogłębionej rozmowy o specyfice pracy adwokata, konfliktach moralnych i filmowych interpretacjach motywu kary, winy oraz odpowiedzialności. „Adwokaci – niemiecka opowieść” to także portret rozpadu przyjaźni i jedna z najciekawszych niemieckich dokumentacji z tzw. „ołowianego czasu” – okresu terroryzmu w Europie. Dyskusję moderować będzie Dorota Paciarelli, dyrektor artystyczna Hommage á Kieślowski, członkini Europejskiej Akademii Filmowej, menadżerka kultury, wieloletnia tłumaczka i agentka reżysera.
Zarówno projekcja, jak i rozmowa wokół filmu „Adwokaci – niemiecka opowieść”, dostępne będą dzięki technologii streamingu również dla widzów kina „Ziemia Obiecana” w Narodowym Instytucie Audiowizualnym w Warszawie, w ramach wspólnego projektu festiwalowego „Sokołowsko na Wałbrzyskiej”.
Film „Adwokaci – niemiecka opowieść” wzbudził szereg burzliwych reakcji wśród sympatyków i krytyków lewicowych, prawicowych i ultralewicowych ruchów w Niemczech. Autorce filmu – Birgit Schulz – przyniósł w 2011 roku prestiżową nagrodę Grimme-Preis w kategorii „Informacja i Kultura”. Jest rzadkim przykładem filmu podważającego rozpowszechniany nie tylko w Polsce stereotyp, według którego nasi niemieccy sąsiedzi pozbawieni są poczucia humoru. Film ten, posługując się rozwiązaniami montażowymi i techniką wywiadu, kreuje złudzenie, że jesteśmy świadkami spotkania. Stwarza wrażenie rozmowy, która jednak – w czasie prac do filmu, gdy rozpadły się nie tylko przyjaźnie bohaterów, ale też na zawsze rozeszły się ich zawodowe drogi – nie mogłaby się nigdy odbyć. Zbyt wiele ich już do tego czasu poróżniło, zbyt głębokie okazały się różnice światopoglądowe oraz polityczne orientacje i wybory. Rozmowa zatrzymuje się na roku 2009 i dla każdego z bohaterów jest zamknięciem pewnego rozdziału życia, jego podsumowaniem.
Punktem wyjścia historii o przyjaźni, politycznym zaangażowaniu trzech wspólników broniących „słusznej sprawy” i adwokatów jest czarno-biała fotografia Niemieckiej Agencji Prasowej z 1973 roku z procesu w Sądzie Moabit w Berlinie. Na niej trójka młodych adwokatów: dwóch jest w togach, ten trzeci – Horst Mahler – zasiada na ławie oskarżonych. Jeden z nich to błyskotliwy, ironiczny, wyrazisty i ostry w słowach, pragmatyczny Otto Schily. Drugi – to dzisiaj jeden z najbardziej szanowanych posłów niemieckiego parlamentu Hans-Christian Stroebele. Trzeci – to oskarżony o działania terrorystyczne Horst Mahler, dzisiaj pozbawiony prawa do wykonywania zawodu odsiadujący długi wyrok w jednym z brandenburskich więzień m.in. za negowanie Holocaustu i podżeganie do przemocy. W latach 70. Schily, Mahler i Stroebele, wówczas znani aktywiści APO – Opozycji Pozaparlamentarnej, bronili wspólnie w słynnych procesach politycznych terrorystów, m.in. Gudrun Ensslin, Ulrike Meinhof i Andreasa Baadera. Ich wypowiedzi, ideały i
strategie obrończe w czasie procesów, osobiste dramaty i presja, jakiej podlegali ze strony służb specjalnych i mediów, składają się na fascynującą opowieść „świadków czasu” i są bogato ilustrowane archiwalnymi materiałami. Odbiorca tego pozbawionego odautorskiego komentarza filmu pozostaje aż do końca obserwatorem. Dopiero po wysłuchaniu wypowiedzi każdej ze stron i rozważeniu własnych wartości ma możliwość wyboru jednej z postaw lub zdecydowania, co sam uważa za słuszne.
* Goście debaty:*
Krzysztof Piesiewicz – przyjaciel Krzysztofa Kieślowskiego, twórca lub współtwórca scenariuszy do wielu jego filmów, m. in.: 10 filmów z cyklu „Dekalog”, „Trzy Kolory: Niebieski”, „Trzy Kolory: Biały”, „Trzy Kolory: Czerwony”, „Krótki film o zabijaniu”, „Krótki film o miłości”, „Cisza”, „Podwójne życie Weroniki”. Członek Polskiej Akademii Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej, Amerykańskiej Akademii Filmowej; laureat wielu prestiżowych nagród filmowych, m.in.: Złotych Lwów na Festiwalu w Gdyni, Nagrody Jury i Nagrody Fipresci na Festiwalu w Cannes, Złoty Lew na festiwalu w Wenecji, Srebrny Niedźwiedź na festiwalu w Berlinie czy nagrody na festiwalu w Hajfie za wkład w kinematografię światową w związku ze stuleciem kina (2002 r.). Polityk, były senator, prawnik, m. in. obrońca w procesach KPN i KOR, uczestników strajków Huty Warszawa i Zakładów Ursus, obrońca płk. Kuklińskiego a także oskarżyciel posiłkowy w procesach morderców ks. Popiełuszki. W 2010 roku wyróżniony Medalem Ministerstwa
Sprawiedliwości za zasługi dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej. W roku 2013 nakładem Wydawnictwa Czerwone i Czarne ukazała się rozmowa Michała Komara z Krzysztofem Piesiewiczem pt. „Skandalu nie będzie”. Tytuł jednego z rozdziałów tej książki, życie i działalność Krzysztofa Piesiewicza oraz wieloletnie kontakty Krzysztofa Kieślowskiego z młodymi filmowcami w Niemczech stały się inspiracją polsko-niemieckiej dyskusji o blaskach i cieniach zawodu adwokata.
Nicolas Becker – karnista, niemiecki adwokat żyjący w Berlinie. Studiował prawo na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie (FU), Uniwersytecie we Fryburgu (Universitaet Freiburg). Kierował jako student stowarzyszeniem „Studenci na wieś!”, od 1967 r. stał na czele Uniwersyteckiego Komitetu Studenckiego współdecydującego o pracy Uniwersytetu Fryburskiego. W trakcie studiów i po ich ukończeniu prowadził doradztwo prawne dla Związków Zawodowych we Fryburgu. W latach 1975–1990 najpierw pracownik, a potem wspólnik kancelarii jednego z najbardziej znanych adwokatów niemieckich i polityka Otto Schily, z którym rozpoczął współpracę jako 28-letni adwokat m.in. w tzw. procesach terrorystów prowadzonych przez państwo niemieckie pod rządami Helmuta Schmidta przeciwko Frakcji Czerwonej Armii (RAF). Przez 10 lat był doradcą Jurka Beckera przy pisaniu scenariuszy i realizacji kultowego serialu kryminalnego „Liebling Kreuzberg” z Manfredem Krugiem, po wydaleniu tego aktora z NRD. W latach 1990–1992 prowadził obronę Ericha
Honeckera przed Sądem Krajowym w Berlinie. Jest Senior Partnerem w Kancelarii Prawniczej ds. prawa karnego, długoletnim współwydawcą periodyku prawniczego „Obrońca Karny”. Były przewodniczący Stowarzyszenia Berlińskich Obrońców w sprawach karnych.