Filmy o powstaniu warszawskim – TOP 5

Powstanie warszawskie nie jest tematem, który szczególnie często pojawiałby się w filmach. W dorobku polskiej kinematografii można jednak znaleźć produkcje idealnie oddające tragizm tamtych zdarzeń oraz wyjątkową postawę ich uczestników Które filmy o powstaniu warszawskim uznaje się za najlepsze?

5 sierpnia na ekrany polskich kin wszedł dokument Piotra Mularuka i Marii Siniarskiej – " Tacy jak my ". Produkcja ma na celu ukazać, jak powstanie warszawskie ukształtowało tożsamość współczesnych młodych mieszkańców stolicy, a w szczególności popkulturowych artystów.

W „Tacy jak my” zobaczyć można m.in. Darka Malejonka, Kazika Staszewskiego, Marikę oraz grupę Hemp Gru. Obraz jest bogaty w wiele autentycznych nagrań archiwalnych i fotografii pochodzących z czasów wojny. Z okazji premiery dokumentu prezentujemy specjalną listę pięciu najlepszych filmów o powstaniu warszawskim. Zobaczmy, które obrazy w doskonały sposób ukazały dramat wydarzeń z 1944 roku.

„Kanał” Andrzeja Wajdy to chyba najbardziej znany film poświęcony tematyce powstania warszawskiego. Obraz ten jest jednym z pierwszych w historii kina, który przybliżył szerokiej publiczności kulisy walk o stolicę. Produkcję opartą na scenariuszu Jerzego Stefana Stawińskiego (uczestnika powstania) zalicza się do największych arcydzieł polskiego filmu. Data premiery „Kanału” – 20 kwietnia 1957 roku – symbolicznie uznawana jest za początek tzw. polskiej szkoły filmowej. Dzieło Wajdy to także pierwszy rodzimy obraz, który został zauważony w Europie. Jury festiwalu w Cannes nagrodziło „Kanał” Srebrną Palmą wraz z legendarną „Siódmą pieczęcią” Ingmara Bergmana. Film do dziś ma jednak swoich zagorzałych przeciwników. Wszystko za sprawą jego pesymistycznej wymowy, sugerującej bezsensowne poświęcenie żołnierzy i brak odpowiedniego przygotowania do walki.

(fot. opublikowane w serwisie filmpolski.pl)

„Kanał” pozbawiony jest klasycznej fabuły. Film przedstawia losy oddziału, który próbuje przedostać się kanałami z okrążonego przez niemieckie wojska Mokotowa do Śródmieścia. Widzowie obserwują końcowe momenty powstania i powolną śmierć bohaterów. Większość scen obrazu rozgrywa się w całkowitej ciemności, co potęguje wyobrażenie tragizmu przedstawianych wydarzeń. W rolach głównych Tadeusz Janczar, Teresa Iżewska, Wieńczysław Gliński i Stanisław Mikulski.

„Miasto 44” w reżyserii Jana Komasy jest przykładem tego, jak w ostatnich latach znacząco wzrosło zainteresowanie twórców i widowni tematem powstania warszawskiego. Film był jedną z najchętniej oglądanych w kinach polskich produkcji roku 2014. Dzięki swej innowacyjnej formie zebrał wiele pochlebnych opinii i zdobył kilka prestiżowych nagród – m.in. trzy Złote Lwy i cztery Orły. Komasa w ciekawy sposób łączy ze sobą elementy tradycyjnego kina wojennego z nowoczesnymi efektami specjalnymi oraz współczesną muzyką.

„Miasto 44” przedstawia grupę młodych przyjaciół, którzy po wybuchu powstania warszawskiego decydują się wstąpić do walczących oddziałów. Piękni i odważni bohaterowie nie są jednak świadomi, że przez następne tygodnie życie w Warszawie zamieni się w prawdziwe piekło. Akcja obrazu koncentruje się nie tylko na przedstawieniu starć udziałem powstańców, ale także na historii Stefana oraz Biedronki. Wybuch powstania wystawia ich uczucie na okrutną próbę. W rolach głównych Józef Pawłowski, Zofia Wichłacz, Antoni Królikowski oraz Tomasz Schurchardt.

„Powstanie Warszawskie” to wyjątkowy obraz, który w całości składa się z archiwalnych materiałów nakręconych przez reporterów w sierpniu 1944 roku. Dzięki nowoczesnym technologiom, które umożliwiły zrekonstruowanie nagrań oraz nadanie im kolorów, powstała pierwsza na świecie produkcja non fiction opowiadająca o losach powstańców.

„Powstanie Warszawskie” dodatkowo urozmaicone jest historią fabularną dwóch braci, którzy otrzymują zadanie dokumentowania walk w stolicy. Swojego głosu bohaterom użyczyli m.in. Michał Żurawski, Maciej Nawrocki, Mirosław Zbrojewicz oraz Agnieszka Kunikowska. Film zebrał bardzo pochlebne opinie i został doceniony na kilku prestiżowych festiwalach.

W zestawieniu pięciu najlepszych filmów o powstaniu warszawskim musiała znaleźć się również legendarna „Eroica” Andrzeja Munka. Obraz ten jest swojego rodzaju odpowiedzią na „Kanał” Andrzeja Wajdy. Film polemizuje z legendarną produkcją, a nawet stara się wyszydzić zaprezentowaną w niej wizję powstania. Z tego względu „Eroica” początkowo spotkała się z wieloma głosami krytyki. Dziś obraz uznaje się za arcydzieło rodzimego kina i jedno z najważniejszych osiągnięć polskiej szkoły filmowej.

„Eroica” składa się z dwóch około 40-minutowych nowel. Pierwsza z nich zatytułowana „Scherzo alla polacca” opowiada historię Dzidziusia Górkiewicza. Mężczyzna jest stołecznym cwaniaczkiem, który przez splot różnych wydarzeń bierze udział w powstaniu warszawskim. Dzidziuś nie jest jednak typem bohatera, który bez wahania zdecyduje się oddać życie za ojczyznę. Początkowo nie chce on chwycić za broń i stanąć naprzeciw niemieckim wojskom. Druga część filmu – „Ostinato – lugubre” - przedstawia historię polskich oficerów w niemieckim oflagu, którzy żyją sławną ucieczką swojego porucznika. Żołnierze nie zdają sobie sprawy, że tak naprawdę ich bohater nie zdołał wydostać się z niewoli. W rolach głównych Edward Dziewoński, Leon Niemczyk, Kazimierz Rudzki oraz Barbara Połomska.

Istotnym filmem o powstaniu warszawskim jest także „Godzina W” Janusza Morgensterna. Obraz ten przedstawia kulisy przygotowywania się do rozpoczęcia walk. Akcja koncentruje się na plutonie dowodzonej przez Czarnego. Grupa żołnierzy dostaje rozkaz ataku na hitlerowskie koszary. Tuż przez godziną 17:00, która rozpoczyna powstanie, bohaterowie dowiadują się, że nie otrzymają niezbędnego wsparcia. Mimo braku pomocy Czarny i reszta plutonu ruszają do ataku. W rolach głównych występują Ewa Błaszczyk, Jerzy Gudejko, Piotr Łysiak oraz Wojciech Wysocki.

W. Chentkiewicz