''Nieznany Holocaust'' na HISTORY [foto]

Wojna nie jest czysta, wojna to nie żołnierze w eleganckich mundurach. Wojna to zabijanie ludzi na różne okrutne sposoby. Profesor Richard Overy

„Nieznany Holocaust” (premiera: na HISTORY w niedzielę, 26 stycznia o 21:00) rzuca nowe światło na mało znaną historię Holocaustu w Europie Wschodniej. Ten dwugodzinny film dokumentalny, wykorzystujący materiały znalezione w rosyjskim Państwowym Archiwum Filmowym przez historyka dra Jeremy’ego Hicksa, prezentuje niepokazywane wcześniej dowody masowych mordów popełnianych na rosyjskich i polskich Żydach, zanim jeszcze powstały obozy zagłady. Po raz pierwszy zobaczymy jedyny znany film z masakry w Babim Jarze pod Kijowem, gdzie w ciągu dwóch dni w 1941 roku hitlerowcy rozstrzelali 33 tysięcy Żydów, a także odkryte niedawno materiały dotyczące ludobójstwa w Kerczu. „Nieznany Holocaust” uzmysławia ogrom nazistowskich zbrodni popełnionych na wschodzie.

Niedziela, 26 stycznia o 21.00 na HISTORY

Rosja, rok 2007: Historyk dr Jeremy Hicks podróżuje do Rosyjskiego Państwowego Archiwum Filmowego w Krasnogorsku. Powiedziano mu, że w podziemiach archiwum zostały zabezpieczone niepokazywane nigdy wcześniej materiały filmowe nakręcone przez rosyjskich operatorów w czasie II wojny światowej. Znalazły się tam:

• pierwsze materiały filmowe nakręcone na terenie obozu koncentracyjnego Auschwitz,
• pierwsze sfilmowane dowody ludobójstwa dokonanego na Żydach,
• jedyna filmowa dokumentacja z Babiego Jaru – miejsca największego okrucieństwa, jakiego dopuścili się naziści na Wschodzie.

Te zdjęcia dostarczają nieznanych wcześniej dowodów masowych rzezi, które poprzedziły eksterminację prowadzoną w obozach koncentracyjnych. Setki tysięcy Żydów, Polaków i innych Słowian było zabijanych strzałami w głowę i grzebanych w masowych grobach przez nazistowskie szwadrony śmierci – Einsatzgruppen. Spoczywali tam w zapomnieniu, do momentu kiedy Armia Czerwona nie wkroczyła na te ziemie w wyniku ofensywy w latach 1943-45.

* „Nieznany Holocaust”* to opowieść o ludzkim okrucieństwie, poczynając od pierwszego materiału ukazującego dokonane przez nazistów ludobójstwo aż do kulminacji w obozie śmierci w Majdanku, gdzie zostało zamordowanych i spalonych w krematorium kilkadziesiąt tysięcy Żydów.

Materiały filmowe zostały nakręcone przez rosyjskich operatorów, którzy towarzyszyli Armii Czerwonej. Wśród nich były również kobiety m.in. słynna operatorka Maria Sukhovą posługującą się kamerą 35mm Eyemo. Maria Sukhova zginęła w akcji, tydzień po nakręceniu materiału z jej udziałem. Centralną część filmu stanowi jedyny odnaleziony materiał, który pokazuje zbrodnię, jakiej dokonali hitlerowcy w wąwozie Babi Jar pod Kijowem. W ciągu dwóch dni we wrześniu 1941 roku naziści rozstrzelali 33 tysiące żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci, grzebiąc ich w masowym grobie. W ciągu kolejnych dwóch lat zamordowali w tym samym wąwozie kolejne kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Materiał filmowy odkryty przez Hicksa przedstawia dziesiątki tysięcy ciał odkopanych przez sowieckich żołnierzy, którzy znaleźli ten masowy grób i rozpoczęli systematyczne badanie zwłok na potrzeby trybunałów do spraw zbrodni wojennych.

Film pokazuje również coś więcej niż tylko rzędy niezidentyfikowanych ciał. Wśród zdjęć jest materiał o pewnym Rosjaninie, który uciekł z obozu jenieckiego, a następnie doprowadził czerwonoarmistów na to miejsce. Mówi do kamery, że to jest Babi Jar, miejsce gdzie on i inni jeńcy byli zmuszani do wykopywania i palenia zwłok. Ujawnione zostają również zeznania jednego z 29 ludzi, którzy przeżyli tę masakrę. Dina Pronicheva przeżyła dzięki temu, że wpadła niezauważona do dołu i udawała nieżywą, kiedy naziści zabijali swoje ofiary i zrzucali ich ciała prosto na nią.

Badania zbrodni wojennych prowadzone przez Sowietów stanowią kluczowy element filmu. Rosyjskie kamery zarejestrowały wiele godzin materiałów filmowych przedstawiających ekshumację zwłok przez śledczych. Wśród najbardziej wstrząsających obrazów są te pokazujące specjalistów do spraw balistyki, przekładających pręty przez czaszki, aby określić trajektorię pocisków.

Nagrania prezentowane w „Nieznanym Holocauście” nigdy nie zostały użyte, aby skazać sprawców. Oprócz wielkiego procesu pokazowego dotyczącego Babiego Jaru, władze sowieckie kładły nacisk na eksponowaniu cierpień Rosjan niż koncentrowaniu się na Żydach, którzy zginęli na Wschodzie. Sowieci nakręcili film o masakrze w Charkowie i obozie koncentracyjnym w Majdanku na użytek procesów norymberskich, ale zimna wojna ochłodziła relacje pomiędzy Zachodem a ZSRR i w konsekwencji doprowadziła do tego, że wielu zachodnich polityków uważało, że za częścią tych relacji kryje się sowiecka propaganda.

Te niezwykłe materiały filmowe pokryte kurzem w Rosyjskim Archiwum Państwowym w Krasnogorsku zostały odkryte przez Jeremy’ego Hicksa. Teraz, po raz pierwszy w historii, zostaną pokazane światu.

Niedziela, 26 stycznia o 21.00 na HISTORY